Bad Liabazell

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


Wappa Deitschlandkart
Wappa vo de Stadt Bad Liebezell
Bad Liebenzell
Deutschlandkarte, Position vo de Stadt Bad Liebezell hervorghobe
Koordinate: 48° 46′ N, 8° 44′ O
Basisdata
Dialekt: Alemannisch
Hauptvariante: Schwäbisch
Regionalvariante: Nordschwarzwald
Bundesland: Bade-Wirttebärg
Regierongsbezirk: Karlsrua
Landkroes: Calb
Heh: 333 m i. NHN
Fläch: 33,8 km²
Eiwohner:

9795 (31. Dez. 2022)[1]

Bevelkerongsdicht: 290 Eiwohner je km²
Boschtloetzahl: 75378
Vorwahlen: 07052 07084 Maisenbach-Zainen
Kfz-Kennzoeche: CW
Gmoedsschlissel: 08 2 35 008
Stadtgliderong: 7 Ortsdoel
Adress vo dr
Stadtverwaltong:
Kurhausdamm 2-4
75378 Bad Liebezell
Webpräsenz: www.bad-liebenzell.de
Schuldes: Dietmar Fischer (CDU)
Lag vo de Stadt Bad Liebezell em Landkroes Calb
KarteOstelsheimEnzkreisLandkreis KarlsruheLandkreis KarlsruheLandkreis BöblingenLandkreis TübingenLandkreis RastattLandkreis FreudenstadtPforzheimBad HerrenalbDobelHöfen an der EnzUnterreichenbachSchömberg (Landkreis Calw)Oberreichenbach (Schwarzwald)Bad LiebenzellAlthengstettCalwBad Teinach-ZavelsteinBad WildbadEnzklösterleNeuweilerSimmersfeldAltensteigRohrdorf (Landkreis Calw)EgenhausenHaiterbachNagold (Stadt)Wildberg (Schwarzwald)EbhausenNeubulachGechingenOstelsheimSimmozheimSimmozheim
Karte
Dialäkt: Schwäbisch

Bad Liabazell (amtlich Bad Liebenzell) isch a Schdäddle em Nagolddaal midd-ora laanga Gschiicht. Dor Hirsauer Codex låd vormuada, dass Bad Liabazell scho vår 1100 exischdird hådd. Em schbåda Middlaldor hådd´s Amt Liebenzell de Markgrafe vo Bade ghaerd. Em Jår 1604 isch´s durch Dausch zo Wirddabärg komma.

Midd saenor Paracelsus-Therme isch Bad Liabazell oene vo de vier Gmaendena em Graes Calw midd-em Titl "Bad". Ausor Bad Liabazell send dees no Bad Härraalb, Bad Daenach ond Bad Wildbad. Deswäaga håesd sich der Graes Calw ao Bädorgraes. D Stauferburg ausem 13. Jårhondord isch s´ bedeidensde Bauwärg vo Bad Liabazell, mo må mor scho vo Weidem här siid. En Liabazell schwäddsd-mor schwäbisch, mid-ma ganz leichda sidfränggischa Aeschlag. Em Jår 2011 håd Liabazell 9.295 Aewohnor zeeld.

S´ Schdaddwabba zaegd a silbrichs Zäld, en dem a näggichor Mã en-ra volla Baadwann hoggd ond on blaua Kelch en dor Hãd hådd. Dui gold-gfliasda Baadwann schdåd uf-ma schachbrädd-ardicha schwarz-goldena bläddleda Boda. Em blaoa Hemml iborm Zäld dribor schwäbd a oenzälna Hirschschdang, was so vil håesd wia dass Bad Liabazell zo Wirddabärg ghaerd. D´ Schdaddfarba send Blao-Weis.

Seid 1992 geid´s a Partnorschafd mid Villaines la Juhel en Franggreich.

Schdaddaedåelong[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Zo Bad Liabazell ghaered ausarom seggs Flägga, älle uff dor Haeche ibor dor Nagold:

Em Osda, rächds vo dor Nagold: Meddleng (Möttlingen), Monakam ond Ondorhaugsdedd (Unterhaugstett).
Em Wäsda, lenggs vo dor Nagold: Boabärg (Beinberg), Måasabach-Zåana (Maisenbach-Zainen) ond Ondorlengahaard (Unterlengenhardt).

Em Daal en Liabazell und rächds vo dor Nagold schwätzed d´ eldore Leid "oe/åe", ond en de Flägga lenggs vor dor Nagold "oa/åa".

Geografi[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bad Liabazell leid ogfär 10 km nerdlich vo Calw, an dor Nagold; dui fliasd middla durch dor Flägga durch. Dor diafsde Punkt leid 310 m diaf, då må d´ Nagold d´ Gemarkung vorlessd, dor haechschde Punkt leid 687 m haoch uff dor Gemarkung vo Måesabach-Zåena.

Gschichd[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bad Liabazell ischd zom erscht Mol gnennd worde em Johr 1091 als zu Chele.

Verwaltong[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bad Liabazell hod mit dr Gmoed Onderereichabach a Verwaltongsgmoeschaft vereibard.

Dr Birgermoeschter vo Bad Liabazell ischt dr Dietmar Fischer.

Wahla[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ergäbnis vo de Landdagswahla seid 2006:[2]

Johr CDU Greane SPD FDP Lenke1 AfD Sonschtiche
2016 31,3 % 28,5 % 8,1 % 7,8 % 2,5 % 18 % 3,8 %
2011 41,8 % 24,6 % 17,3 % 6,1 % 2,9 % 7,3 %
2006 43,4 % 11,8 % 21,7 % 11,5 % 3,4 % 8,2 %

1 2006: WASG, seid 2011: Die Linke

Schuala[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bad Liabazell hådd mid saem Reuchlin-Schulzentrum a Grondschual, a Haobdschual, a Realschual ond a Ferderschual. En de Ortsdåel Meddleng ond Ondorhaugsdedd geid´s jeweils ao a Grundschual.

Religiona[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bad Liabezell mid saenor Bläsikirch (St. Blasiuskirche) isch vo aldors här evangelisch, s´ hådd enzwischa abor ao a Katholischa Kirch em Flägga. En Liabazell isch d´ Zendrale vo dor gleichnamiga "Liebenzeller Mission". Dådurch isch Bad Liabazell en vile Lendor uff dor Wäld bekannd.

Im Kurpark

Tourismus ond Vorkehr[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bad Liebenzell isch durch d´ Nagoldtalbahn (Pforzheim - Horb am Neckar) ans iborregionale Schdregganetz ãgschlossa.

Vo Liabazell aus kã-mor viel scheene Wandoronga macha, em Daal ond uff d´ Bärg nuff. Bsondors schee isch a Wandorong durchs Mõbachdaal nuff zom Ordsdåel Monakam. Bad Liabazell leid ausordem am Oschdwäag, dem Fernwandorwäag vo Pforze nåch Schaffhausa.

Tradiziona[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Uffm Hofgut Georgenau bei Meddleng fended äll Jår am Palmsonndich dor Calwer Palmridd schdadd, dees isch a Reidorprozessio, må vom-a Esl ãgfird wird. Vorbonda isch dui Prozessio am Schluss midd-ma evangelischa Gottesdianschd em Griana.

Dialekt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Dialekt vo Bad Liabazell ghert zom Schwäbische.

Bekannde Leid[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Joh. Christoph Blumhardt, * 16.6.1805 en Schduagord (Stuttgart), † 25.8.1880 en Bad Boll. Dor Blumhardt isch vo 1838 bis 1852 en Meddleng Pfarror gwäa. Saene Gebetshaelonga hend en ganz Deidschland Ufsäha erregd. En Bad Boll hådd-or dornåch a Seelsorgzentrum grended.
  • Marie Hart (1856–1924), Mundartautori us em Elsass, hadd z Liabazell ihr Läbesobed verbroocht

Em Web[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fuaßnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Statistisches Landesamt Baden-Württemberg – Bevölkerung nach Nationalität und Geschlecht am 31. Dezember 2022 (CSV-Datei).
  2. Statistisches Landesamt Baden-Württemberg: Landtagswahl (Memento vom 7. Juli 2019 im Internet Archive)



Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Bad_Liebenzell“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.