Vorlage:AdW/4

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Gemeiner Efeu|Abhöi

Dr Abhöi oder wie me nöier seit dr Efföi (Hedera helix L.; alemannischi Näme) isch e Pflanzenaart und grad au no der Name von ere grössere Gruppe, ere Gattig vo Pflanze, wo me zu der biologische Familie vo den Araliaceae zellt.

Der Carl von Linné het däre Pflanze der latynisch Name Hedera helix gää, und uf Hoochdüütsch heisst si ussert eifach Efeu au no gnöier Gemeiner Efeu oder Gewöhnlicher Efeu.

Es git vonnere verschideni alemannischi Mundartnäme, zum Byspil seit me im Äntlibuech Äbhöi , Èbhöö im Liechtastäi, Ääbhai z Obfige, Eaphae uf dr Zollerenalb, Äfföi z Chanderstäg, Chreser im Apezälische, Lürrunulaub z Eischeme im Augschttal.

Di hoochtüütsch Schrybig und Uussprooch Efeu, wo hütt au i de Mundaart hüüffig voorchunt, isch äigetli faltsch: S p-h i früenöihoochtüütsch Ebheu, Epheu het mer ab em 17. Joorhundert as e Schrybig für de Luut f interpretiert und drum aafoo Efföi säge. Di alt Uussprooch Abhöi, Äbhöi, Ebhöi usw. läbt aber wytumen i der Alemannia wyter. S Woort goot zrugg uf althoochtüütsch ebihouwi, e Zämesätzig oder eener en umtüüteti Schy-Zämesetzig vomene nid rächt klaare eb- mit Höi. S Abhöi hät me nämli au zum Füetere vom Vee pruucht, bsunders wenns suscht nid gnueg Fueter ggää het. S Schwyzerisch Idiotikon het zu Mundartvariante und der Wortgschicht gnaui Informazioone.