Lüttich

Lüttich
Lüttich (Belgien) Lüttich	Lüttich
	Lüttich
Koordinate	50° 39′ N, 5° 34′ OKoordinate: 50° 39′ N, 5° 34′ O
Symbole
WappeWappe	FahneFahne
Basisdate
Staat	Belgien
Region	Wallonie
Provinz	Lüttich
	Vorlage:Infobox Ort/Wartung/ISO
Flechi	6939 km²
Poschtleitzahl	4000 (Lüttich, Glain, Rocourt); 4020 (Lüttich, Bressoux, Jupille-sur-Meuse, Wandre); 4030 (Grivegnée); 4031 (Angleur); 4032 (Chênée)
Politik
Burgermeischter	Willy Demeyer (PS)
	Bild

Lüttich (franzesisch Liège, bis 1949 Liége, wallonisch Lîdje, niderländisch Luik) isch s kulturäll Zäntrum vu dr Wallonische Region z Belgie, Hauptstadt vu dr glychnamige Brovinz un vum Bischtum Lüttich. Die Stadt mit 194.054 Yywohner (2009) lyt am Zämmefluss vu Ourthe un Maas in dr Nechi vu dr Stedt Maastricht in dr Niderlande un Aachen z Dytschland. S Lütticher Becki zellt mitsamt Vorstedt rund 600.000 Yywohner. S Bevelkerigswachstum vu dr Stadt entspricht mit 0,5 % pro Johr uugfehr em belgische Durschnitt (0,6 %).

Z Lüttich git s näb ere Universitet (Université de Liège) verschideni anderi Hochschuele, ne katholische Bischofssitz, e Theater, e Oper (Opéra royal de Wallonie) un andri kulturälli Yyrichtige.

Gschicht

Dr Name in dr Zyt vu dr Remer isch „Leodicum“ bzw. „Vicus Leodicus“ gsii. Anne 717 isch d Stadt Bischofssitz wore un isch derno im Mittelalter e wichtig bolitisch un kulturäll Zäntrum gsii. Am Änd vum Mittelalter het s zum Territorium vum Firschtbischtum Lüttich ghert.

Di regierede Firschtbischef vu Lüttich sin zmaischt us em Adel vum Hailige Remische Rych chuu. Machtzäntrum vum Firschtbischtum isch s Domkapitel gsii, ais vu dr greschte z Mitteleuropa, wu au vu Adlige vum Rach beherrscht woren isch. Dr Albrecht II. vu Cuyk het dr Burger vu dr Stadt anne 1196/1198 erschti Privilegie gwehrt. E stedtischi Autonomi het wie in andre gaischtlige Territorie nume wenig chenne entstoh.

Anne 1789 isch s, zum Dail in Verbindig mit dr Franzesische Revolution, zue dr sognännte Lütticher Revolution chuu. Si het sich gege dr absolutistisch Firschtbischof Konstantin-Franz vu Hoensbroeck grichtet un isch aafangs 1791 vu Druppe im Ufdrag vum Hailgei remische Rych nidergschlaa wore. In dr Franzesische Revolution isch d Kathedrale, wu em Hailige Lambertus, em erschte Bischof vu Lüttich, gweiht isch, blinderet un niderbrännt wore.

Vu 1888 bis 1892 isch Lüttich zuen ere Feschtig uusböue wore. Im Erschte Wältchrieg un au im Zweete Wältchrieg isch Lüttich zimli umkämpft gsii.

Wirtschaft

Lüttich isch aini vu dr Wagle vu dr kontinäntaleuropäische Chohle- un Stahlinduschtri. Scho anne 1720 het di erscht Dampfmaschin uf em europäische Feschtland in ere Chohlemine bi Lüttich ihre Bedrib ufgnuu^[1] Vu do uus het sich d Induschtrialisierig iber dr gsamte Kontinänt uusbraitet. D Folg sin starki Immigrationsstrem us Flandern, Italie un Nordafrika gsii, was sich bis hite in dr Bevelkerigsstruktur vu dr Stadt zaigt. In dr Nechi vu Lüttich het zem Byschpel s Stahlunternämme Cockerill-Sambre syy Stammsitz ghaa.

Mit em Zämmebruch vum Chohlebärgböu im Lütticher Becki un Stahlkrise dernoo isch d Region in großi finanziälli Schwirigkaite grote, d Abetslosigkait isch stark aagstiige. D Blän zum Böu vun ere U-Bahn in dr 1970er Johr hän wäge däm mieße ufgee wäre.

Syt em 16. Johrhundert wäre z Lüttich Waffen produziert, bis zum hitige Dag im Unternämme Fabrique Nationale d'Armes de Guerre. Zu dr zahlryche wytere Induschtribedrib z Lüttich ghert au d Großbröuerei Piedboeuf, wu Dail vu dr Bröuerei-Gruppe InBev isch un wu unter andrem s Bier mit em Markename Jupiler bröue wird.