Grono

Grono
	Wappe vo Grono
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Graubünde (GR)
Region:	Moesa
BFS-Nr.:	3832
Poschtleitzahl:	6537 Grono; 6538 Verdabbio; 6556 Leggia
Koordinate:	731745 / 123163Koordinate: 46° 14′ 49″ N, 9° 8′ 49″ O; CH1903: 731745 / 123163
Höchi:	336 m ü. M.
Flächi:	37.12 km²
Iiwohner:	1513 (31. Dezämber 2022)
Gmeindspräsident:	Samuele Censi
Website:	www.grono.ch
	Grono Grono
Charte
	Charte vo Grono

Grono isch e Gmaind vom Kanton Graubünde.

Geografy und Gschicht

D Gmaind lyt in der Region Moesa und im Tal Misox.

Am 1. Jänner 2017 het sech s Gmaindgebiet vo Grono uf mee ass s Doplete vergrösseret, wo sech die ehemolige Misoxer Gmainde Verdabbio und Leggia mit Grono zämetoo hend. D Idee do dezue isch vo Verdabbio us cho, wo am 3. April 2009 em Regionalverband Mesolcina gschribe het, me sell en Zämeschluss vo Gmainde i däm Deil vom Misox prüefe; während em Vorprojäkt, wo den agfange het, isch gly klar gsi, ass d Gmaind Cama, wo zwar nooch bi Verdabbio lyt, nid wott mitmache, und im Jaar 2014 sind au d Gmainde Roveredo, Lostallo und Soazza uusgstige. Die andere drü Gmainde hend mit em Projäkt wytergmacht, und in alne drü isch dr fertig Fusioonsfertrag am 29. Nofämber 2015 aagnoo worde: Z Grono sind, wie dr Corriere del Ticino prichtet het, bi dr Abstimmig 336 Jo-Schtimme füre Fertrag gäge 85 Näi, z Leggia 61 Jo gäge 11 Näi und z Verdabbio 65 Jo gäge 4 Näi usecho; das sind im Ganze öpe 70 Prozänt wo füre Gmaindzämeschluss gsi sind.^[2] Am 1. Septämber 2016 het derno dr Grossroot vom Bünderland die Gmaindfusioon bewiliget.^[3]

D Bürgergmaind vo Verdabbio het sech ane 2015 sälber ufglöst. D Bürgergmainde vo Grono und Leggia hend s glych ufe 1. Jänner 2007 gmacht.

s alte Gmaindwappe vo Leggia
s alte Wappe vo Verdabbio

S Dorf Grono lyt ufem breite Schuttchegel, wo dr Fluss Calancasca um Usgang vom Calancatal ufgschichtet het, rächts vo dr Moësa. S Dorf isch imene Dokumänt vo ane 1219 s erschte Mol erwäänt. Vo Grono us goot d Strooss is Calancataal ine. Uf dr andere Talsyte lyt s Gronotal, wo z’hinderscht hinde die stäile und chlyne Alpe Portola, Caurit, Bec und del Pro sind. Bi Grono stoot es chlyses Wasserchraftwärch, wo s Wasser us em Gronotaal und us em Traversagnataal vo Roveredo tuet usnütze.

Leggia isch s Dorf ufem Taalbode bim Fluss Moësa grad obena Grono. Im Südoschte goot s Gebiet vo Leggia bis zum Pizzo Paglia a dr Landesgränzen ufe. Im Leggiatal, emene länge Sytetaal vom Misox, sind d Alpe Dara, Alp de Comun und Lugazzon.

Verdabbio, wo ane 1203 s erschte Mol erwäänt isch, lyt am Bärghang chly wyter obe, drüühundert Meter überem Taalbode, oben a de Dörfer Leggia und Cama. Verdabbio het im Camataal inne es eigets Alpareal, wo mit em Dorf nid diräkt verbunden isch, mit dr Alp del Lagh am Camasee, dr Alp de Sambrog am Sambrogsee, dr Alp de Broiete wyt obe bim Bressimpass, wo mer id Bärge vo Lostallo chunt, und dr Alp di Brion. Die Flechi i de Bärge isch au hüt en grossi Exklaafe vo dr Gmaind Grono. Wyters s Misox z’duruf ghört zu Verdabbio no d Flechi Piani di Verdabbio im Taal unde, won es alts Wasserchraftwärch a dr Moësa stoot und d Brugg uf Norantola übere goot. Über de Piani di Verdabbio isch s steile Tobel Val de la Molera, wo sech a schmale Landstreife bis zum Gipfel vom Piz de Groven im Gmaindbann vo Verdabbio ufe ziet.

Rundume sind d Gmainde Roveredo, Buseno, Castaneda, Santa Maria in Calanca, Calanca, Lostallo und Cama; im Oschte berüert d Gränze vo Grono uf em Bärggraat die iteliänesche Gmäinde Gordona i dr Provinze Sondrio und Dosso del Liro i dr Provinz Como.