Diskussion:Diglossie

Byspil für 3 und 4 vom Fishman

Bringt de Fishman ekäi Byspil für syni Pünkt 3 und 4? Und cha me säge, Punkt 3 trifft zB. uf Mundaarte zue, wo em Spraachtood etgäge gönd, aso das es zwaar Lüüt hät, wo na zB. Elsässertüütsch oder Südwalsertüütsch oder Bretoonisch etc. chönted, aber s nüme bruuched? En Gruez, --Freiguet (Diskussion) 14:21, 19. Dez. 2023 (MEZ)

@Freigut:: konkreti Byspil git er keini. Für Punkt 3. beschryybt er zimli umständli Situatione, wonner wohl Kolonisatore un e untergebeni Arbeiterschaft meint, oder Yywandrer, wo d Sprooch vum neue Wohnort lehre un glychzytig no ihri eigni chönne, aber ohni dass die Sprooche e klari Rolleverdeilig hen. Er meint aber, dass so Situatione nit stabil wäre, un entweder e Misch- oder Kreolsprooch entstoot, oder ei Sprooch verschwindet. Für die Sprooche, wo du erwäänsch, isch jo ebe de Begriff "Dilalie" prägt worde (un e git glaub no e paar ondri Begriffsvorschläg, aber i bi (no) nit dezue gcho, die ganzi Literatur usszwärte). Es isch jo nit ganz Zweisproochigkeit ohni Diglossi, sundern die diglossische Domäne vum Elsässische, Bretonisch un Südwalserdütsch sin halt eifach für di meischte Sprächer verschwunde oder ghöre nümm exklusiv derre Sprooch. Für 4. bringt er au kei Byspil, un sait grad sälber, dass so e Situation vilycht numme bi ganz chlyne Sproochgmeinschafte, wo au no isoliert läbe, chönnt vorcho. Die wäre deno z weenig, dass sich verschiidni Register chönnte entwiggle, un hätte au kei Kontakt mit ondre Sprooche. Vilycht sin die de:Sentinelesen so en Fall (de Fishman sälber git aber kei Byspil). --Terfili (Diskussion) 18:18, 22. Dez. 2023 (MEZ)

Merci! Puh, schwirig … :-) «Dilaly» han i nöd gchänt. --Freiguet (Diskussion) 19:36, 22. Dez. 2023 (MEZ)

Regelbrùch

Im Artikel haißt s: E Byspil devo, wo natürli nit vùm Ferguson stammt, wär, dass di alemannischi Wikipedia mit mùndartliche Sachteggscht bi viilene Schwyzer ùff Abläänig gstoosse isch, derwyylscht die glyche Lüt sich aber au nie ùntrenand ùff Schriftdütsch würde ùnterhalte.

Isch des wirkli eso, ass di Alemannisch Wikipedia bi vylne Schwyzer uf Ablähnig gstoße isch? Un isch des hit andersch? --Holder (Diskussion) 16:59, 19. Dez. 2023 (MEZ)

Glaube scho, das das stimmt, au nüt na. Ich gchäne niemert i de Schwyz, wo i der alsWiki en Sinn gseet. Mir sind, was Gschribes aagaat, totaal uf s Hoochtüütsch fixiert, daa änderet au nüüt draa, das i de sog. nöie Meedie schwyzertüütsch gschribe wiird. Au Mundaartliteratuur hät – hüt und i de letschte paar Jarzäänt, anderscht as am Aafang vom 20. Jarhundert – ganz en schlächte Rueff, au dadraa änderet nüüt, das de Pedro Lenz in Himel ufe gloobt wiird (syni Wèèrch hät aber glych chuum öpper gläse). Und me gseet s ja draa, das chuum en Schwyzer i der alsWiki mitmacht. En totaale Widerspruch: I de Tüütschschwyz isch für di äigen Idäntitèèt de Tialäkt s Hööchscht vom Hööche, aber i der alsWiki mitschrybe wott niemert, und Tialäktliteratuur läse wott au chuum öpper. --Freiguet (Diskussion) 17:11, 19. Dez. 2023 (MEZ)

Ich glaub jo scho, ass si di maischte Schwyzer nit fir di Alemannisch Wiki inträssiere, aber eso wie s gschribe isch, hert si s aa, wie wänn des zum aine in dr Schwyz andersch isch wie in andere alemannisch Regione (was sicher nit stimmt), zmindescht cha mer d Formulierig eso verstoo, un zum andere, ass des hite nimi eso isch (was sicher au nit stimmt). --Holder (Diskussion) 17:41, 19. Dez. 2023 (MEZ)

Näi, ich schryben äifach, wie s i de Schwyz isch – über di andere Regioone säg i gaar nüüt uus. Und was mäinsch mit «hite nimi»? Ich säge doch «au hüt na». Chume nöd druus i dynere Reakzioon. --Freiguet (Diskussion) 20:52, 19. Dez. 2023 (MEZ)

Ich main där Satz, wu im Artikel stoht ;-). --Holder (Diskussion) 22:08, 19. Dez. 2023 (MEZ)

Ahhh …   --Freiguet (Diskussion) 13:19, 20. Dez. 2023 (MEZ)

Ich ha des scho so uss verschiidne Diskussione uff de. in Erinnerig (miessti jetz aber au zerscht die Links uffem Ussespiegel durego) un vorallem au, wonni zum erschte Mool aa de Stammdisch Züri oder eso gange bin (e paar dörte hen deno glaub ihri Meinig e weng gänderet, vilycht wyl si e paar vo üs kenneglehrt hen un gmerkt hen, dass mir kei völligi Spinner sin). Usserdäm hanni emool vor e paar Joor zum Schryybwettbewerb allene uff de. gschriibe, wo Schwyzerdütsch im Babel gha hen. Un do hen e paar ganz explizit gantwortet, dass si e Muettersprooch un e Schriftsprooch hen un die nit die glyche sin. Für mich unterscheidet sich d Abläänig vo de alemannische Wikipedia durch Schwyzer in däm Punkt vo de Abläänig durch Dütschi. Dütschi, wo gäge Dialäktwikipedie sin, sin meischt au generell gäge Dialäkt bzw. denke, dass Dialäkt halt vo "Bauerntrampeln" oder so gschwätzt wird oder halt numme für Folklore un Klamauk öbis daugt. En Dütsche, wo regionali Dialäkt guet findet, findet au meischt Dialäktwikipedie im Prinzip guet. Aber als Satz im Artikel isch des natürli e völligi Theorifindig vum Autor ;-) --Terfili (Diskussion) 19:15, 22. Dez. 2023 (MEZ)

I find, dass "Abläänig" z'stark usdruggt isch. Es isch bi de meischte, mit dene i über das Projekt gredt hat, eher Unverständnis oder Desinterässi, kei aggtivi, starggi Abläänig. Ii sälber schrib jo fascht nüt do - hed aber mee drmit z'tue, dass i mir mit mym Mischmaschdialäggt nie so rächt sicher bi, wieni eigentli schrybe söll, und halt au drmit, das me mit dr standarddütsche Wikipedia e grössers Publikum erreicht. Gestumblindi (Diskussion) 23:22, 28. Dez. 2023 (MEZ)

Kandidatur

1.  Bsunders glunge --Holder (Diskussion) 17:23, 7. Jan. 2024 (MEZ)
2.  Läsig --Freiguet (Diskussion) 17:29, 7. Jan. 2024 (MEZ) – Für es «bsunders glunge» fèèlt mir es Kapitel über d Realisierig / d Situazioon i der Alemannia (A, CH, D, F, FL, I). Was d Schwyz aagaat, chönnt me daa uf s Konzäpt vom Otto von Greyerz ygaa, wo gsäit hät, e schwyzertüütsch-hoochtüütschi Diglossy sei guet mügli (andersch as der Ernst Tappolet gmäint hät), und me chönnt au d Aarbet vom Rudolf Schwarzenbach byzie.
3.  Läsig — Mathieu Kappler (Diskussion) 20:54, 7. Jan. 2024 (MEZ)
4.  Bsunders glunge --B.A.Enz (Diskussion) 11:05, 8. Jan. 2024 (MEZ)
5.  Läsig --Pakeha (Diskussion) 19:42, 22. Jan. 2024 (MEZ)

Usswärtig: usszaichnet als läsig. (3 Stimme für "läsig", 2 fir "bsunders glunge" ùn kei Gägestimme nooch einere Wùch). --Holder (Diskussion) 21:36, 4. Feb. 2024 (MEZ)