D Brünne z Basel

Dialäkt: Baseldütsch

Dr Fischmäärtbrunne in dr Nööchi vo dr Schiffländi

Dr Schwanebrunne bim Dalbe-Door

E Basilisk-Brunne

In dr Stadt Basel het s zurzit öbbe 170 öffentligi Brünne, wo vo de IWB (Industrielle Wärk Basel) bedriibe und im Stand ghalte wärde. E baar vo deene Brünne si historisch wärtvoll und stöön under Dänkmolschutz.

Brunne-Gschicht

Im Middelalter häi d Stadtbewooner iir Wasser us Sodbrünne und Zistärne ghoolt. Die erste offizielle Wasserfassige vo Kwelle vo de Abhäng vom Holee und vom Bruederholz stamme us de Joor 1250 und 1265. Dört isch s Wasser, wo us dr Ärde choo isch, ufgfange und in Rööre us Holz, de Däichel, in d Stadt gläitet worde. 600 Joor lang isch dr Wasserbedarf vo dr Stadt eso mit Brünne und Brunnwärk abdeckt worde.

Vo 1866 aa het mä immer mee Hüüser über Druckwasserläitige afo versorge und d Brünne häi iiri ursprüngligi Funkzioon as Wasserspänder verloore. D Brünne brääge aber s Stadtbild immer no.

Die wichdigste Brünne

• Dr Fischmäärtbrunne - E gotische Brunne, wo öbbe 1390 baut worden isch, uf em Fischmäärtblatz.
• Dr Fasnachts-Brunne- e Brunne vor em Stadttheater, wo 1977 dr Künstler und Iiseblastiker Jean Tinguely kreiert het.
• Dr Urbanbrunne - dr Brunne isch 1448 baut worde und isch mit eme Standbild vom Häilige Urban gschmückt.
• Dr Spaalebärgbrunne ("Johannes dr Döifer")- Dr grösst Nischebrunne in dr Stadt us em Joor 1839. Er isch sit 1921 mit eme Wandbild vom Kunstmooler Nima Donzé gschmückt.
• D Basiliske-Brünne - öbbe 30 Brünne mit em Basler Wabbedier, em Basilisk, druf, wo sit 1884 baut worde si. Dä an dr Augustinergass isch dänggmolgschützt.
• Dr Samson-und-Delila-Brunne - isch 1843 uf em Barfüesserblatz baut worde und 1878 het mä s alttestamäntlige Liebesbäärli Samson und Delila oobe druf doo.
• Dr Elisabethebrunne - dr Brunne isch 1862 in dr Nööchi vo dr Elisabethekiirche baut worde und isch mit eme 1.5 m hooche Standbild vo dr häilige Elisabeth kröönt.

Litratuur

• Markus Fürstenberger: Basler Brunnen; Helgestuube Verlag
• Beat Trachsel: Basler Brunnen aus alter und neuer Zeit; GS-Verlag

Weblingg

 Commons: Fountains in Basel – Sammlig vo Multimediadateie

• Basler Brunnenführer - Alle Brunnen der Stadt Basel
• Bilder-Datebank vo dr Stadt Basel: Brünne
• «Basler Brunnen» auf altbasel.ch

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Basler_Brunnen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.