Uzwil

Uzwil
Wappe vo Uzwil
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	St. Galle (SG)
Wahlchrais:	Wilw
BFS-Nr.:	3408i1f3f4
Poschtleitzahl:	9240
UN/LOCODE:	CH UZW (Uzwil) CH HNA (Henau) CH NRL (Niederuzwil)
Koordinate:	727813 / 25542747.437229.13306564
Höchi:	564 m ü. M.
Flächi:	14,49 km²
Iiwohner:	i13'831 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.uzwil.ch
Charte
Charte vo Uzwil ww

Uzwil (bis 1964 offiziell Henau gheisse) isch e Gmaind im Waalchrais Wiil vom Kanton Sanggale i de Schwiz.

Geografii

Uzwil lit im Ondertoggeborg und grenzt a Oberuzwil, Oberbüre, Zuzwil, Wiil und Jonschwil. D Gmaind bestoht us sibe Dörfer und Wailer, nämli Uzwil, Nideruzwil, Henau, Algetshuuse, Niderstätte, Oberstätte und Stolzeberg. Dor Uzwil flüüst de Bach Uze, wo e chli witer une i d Thur flüüst.

Gschicht

De Name Uzwil (IPA: [ˈoʦʋil]) chunt vom Name Uzzinvillare, wa sovil wie "Hof vom Uzzo" bedütet. S erschtmol isch Uzwil 819 n. Chr. inere Urchund erwähnt, wo en gwüsse Rotphald sini Bsitztümer (Land) em Chloschter Sanggalle vermacht. Er hett dur die Stiftig wölle sicherstelle, dass sini Seel in Himmel chunt. De Name vom Dorfbach Uze isch e jüngeri Bildig usem Ortsname. Z Nideruzwil sind i de Ergete e Frauegraab und i de Ringstroose e Manegraab usem früene Mittelaalter gfunde wore.

Bis 1804 isch Uzwil, dozmol no underem Name "Gmaind Henau" en ener verschloofes Burenäscht gsii. D Landwirtschaft isch fascht di ainzig Iinamequelle gsii. No um 1820 ume sind nochere Missernt Lüüt verhungeret, und vil Uzwiler sind uf Amerika usgwanderet.

Denn hett de Unternemer Matthias Naef z Nideruzwil e mechanischi Weberai uftue. Das isch de Grundstai für d Industrialisierig vo Uzwil gsi. 1856 isch d Isebahnlini Sanggale-Zöri baut worde, und das hett de Industri und dodemit de Iiwohnerzahl en gwaltige Schuub geh.

Di Industrielle Benniger und Büeller hend denn mit de Errichtig vo irne Güsseraie und Maschinefabrike s Bild vo Uzwil nochhaltig prägt, und Uzwil i de Welt bekannt gmacht.

S Woppe vo Uzwil zaigt 3 Waizeähre, wo di immer no sehr aktiv Landwirtschaft um und in Uzwil symbolisiered, zäme mit me halbe Zahrad, wo es Symbol für d Industri isch.

Lüt

• Richard Jäckle (1912–1990), dütsche Politiker, uf d Welt cho z Uzwil
• Karin Keller-Sutter (* 1963), Politikeri, uf d Welt cho z Nideruzwil

Büecher

Armin Eberle et al.: Uzwil - Unser Weg. ISBN 3-033-00244-7

Weblink

 Commons: Uzwil – Sammlig vo Multimediadateie

• Offizielli Website vo de Gmainde Uzwil
• Beat Bühler: Uzwil In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Beat Bühler: Henau. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.