Sondermülldeponii Chölike

D Halle für d Sanierig vo de Deponii

D Sondermülldeponii Chölike (SMDK) isch e Deponii für Sonderabfäll in de Schwiizer Gmeind Chölike, wo me vo 1978 bis 1985 betribe het. Ab em 2007 isch si wider zruggbaut worde. Sit Mitti 2015 sind Abfäll besitiget. D Arbeite gönt no öppe bis ins 2016.

Vorgschicht

Z Chölike het es scho zu de Zit vo de Römer e Ziigelei gä, wil de Ton derte von ere sehr guete Qualität isch gsi. Au für di Zit ums 15. Johrhundert sind Brennöfe z Chölike nochgwise. Im 1823i isch dann e Ziigelei gründt worde, wo us em Lehm vo de Chöliker Tongrueb Ziigel und Bachstei brönnt het. Im 1976i isch di Ziigelei zue gange und 1979 het me d Brennöfe abbroche. D Tongrueb, wo es Fassigsvermöge vo öppe 450'000 Kubikmeter het gha, isch übrig blibe und me het si so schnell wi möglich welle fülle. In dere Ziit sind vili Rückschtänd und Gift us de chemische Induschtrii, aber au us andere Betriib, dezentral glageret gsi, meischt bi de Firmene selber. Um di Gift unter Kontrolle z bringe, isch d Idee von dere Sondermülldeponii entschtande und de ABN (Bund für Naturschutz), wo e Deponii im Jura het welle verhindere, het aagregt, d Tongrueb z Chölike für d Deponiirig vom Sondermüll vorzbereite.

S Baugsuech us em Februar 1976 het von ere «Kehrrichtdeponii» gredt und di füf Iischproche, wo s gäge d Deponii gä het, hei sich bsunders uf Ängscht vor Lärme und Gschtank bezoge. Ufgrund vo de Hartnäckigkeit vo eim vo de Iischprächer isch für d Deponii es Pflichteheft erlah worde, wo aber schints nie iighalte worde-n-isch. Da drin isch nämlich greglet gsi, dass Stoff, wo in ihrer Mengi oder vo de Art her toxisch wäre, nöd hette iiglageret werde dürfe.
Um d Sondermülldeponie z betriibe chönne isch zunächscht es Konsortium gründet worde. Partner in dem Konsortium sin d Kantön Aargau un Züri gsi, usserdem d Stadt Züri un d Basler Chemiegruppe. D Tongrueb isch aber bis ins 1994i im Bsitz vo de Tonwerke Keller AG blibe und isch dann erscht vom Konsortium kauft worde.

Geologii

Di Verantwortliche hei gmeint, dass d Tonschicht, wo am Bode vo de Gruebe noch vorhande isch gsi, s Wasser vo d Deponii dät fern halte und gliichzitig d Giftschtoff numme langsam de Untergrund infiltriire däte. Es Ingenieurbüro, wo mit eme Guetachte beuftrait isch gsi, isch zum Schluss cho, dass de Lehm ufgrund vo de «Sorption» und «Filtration» e gwüssi vorreinigendi Würkig hätti. Witeri geologische Faktore hei bi de Planig vo de Deponii kei Rolle gschpilt, obgliich me schpöteschtens sit em 1901 di unterirdische Wasserläuf im Aargau kennt het. So het me solle wüsse, dass s Gebiet vo de Tongruebe eine vo de oberschte Äscht vom wichtigschte Grundwasserschtrom vo de Schwiiz isch, wo vom Suhre- und Aaretal bis zum Rhii goht und e wichtigi Grundwasserquelle für s Mittelland isch.

De Betriib

D SMDK isch am 16. Mai 1978 fiirlich iigweiht worde. Wil mer mit Oberflächewasser grechnet het, wo sich in de Deponii aasammle und überlaufe chönnt, het me zur Entwässerig Leitige zu de Kläraalag vo de Gmeind bauet. D Iigangskontrolle isch e reini Sichtkontrolle gsi und de Arbeiter, wo dodefür verantwortlich gsi isch, het kei chemischi Kenntnis gha und au kei Möglichkeit di Schtoff, wo aagliferet worde sind, z analysiire.

De Ghüdder

In de Deponii sind alli mögliche giftige Chemikalie iiglageret worde, wobi de genau Inhalt vo de meischt in Fässer iiglagerte Abfäll, nöd het müesse deklariirt werde. Aagfange vo Deschtillationsrückschtänd us de domolige Schprengi z Dottike und einige Tonne Gasreinigermasse vo de Schtadt Züri, wo au toxischi Cyanid und Rhodanid enthalte hei, über d Abfäll us de Basler Chemie, bis zu Gift us Dütschland, isch alles in de Deponii glandet.
D Bedingige für d Iilagerig sin für damaligi Verhältnis streng gsi, aber mer het net gmerkt, welli Problem nach längerer Lagerig vom Ghüdder chönnte entstah. Au sin Sache deponiert worde, wo mer us hütiger Sicht net dürfd iilagere, zum Bischpiel liicht lösligi Salz. Au di biologische Abbauprozess het mer unterschätzt. So hei sich mit de Ziit d Aawohner über de Gschmack beschwert un s het es Fischsterbe in de Umgebig gä. Weil s Betribskonsortium nüt unternoh het, het de Gmeindrat vo Chölike im April 1985 d Schliisig vo de Deponii verfüegt.

Sanierig

Bald het mer feschtgstellt, dass ma d Deponii nöt cha la sii wie si isch. S Konsortium het deswäge zwische 1986 un 1990 zerscht emol de Isch-Zuestand eruiert vo 1991 bis 2001 Sicherigsmassnahme durregfüehrt und ab 2002 de Rückbau ve de Deponie vorgsäh.

Im Januar 2005 het mer mit de Gsamtsanierig aagfange. Insgsamt müend 550 000 Tonne Material abgfüehrt werde. Um Lärm- un Gschmaksbeläschtigunge z vermiide, het me die gröschti Halle vo de Schwiiz über de ehemalige Deponii bauet.
Wege em Brand im Juni 2008 sind Sanirigsarbeite bis zum Januar 2009 iigstellt gsi. I de Zwischeziit het me s Sicherheitskonzept überarbeitet. Tagesleischtig vo de Müllentsorgig het sither vo de geplante 500 Tonne am Tag uf 250 bis 450 Tonne abgnoh. Sit em Juni 2015 isch d Gruebe leer. Insgsamt sind 600'000 Tonne Material zruggbaut worde. Sit Mitti April 2018 wird d Halle demontiird. Bis im 2023 sell d Gruebe mit Ärde ufgfüllt werde, so dass zum Schluss numme e Matte übrig blibd.

Quelle

Serie über d Sondermülldeponii in de Aargauer Zitig vom 26. bis zum 30. November 2012:

• «Kölliker Bodenschatz: Zuerst war der gute Ton», S. 23 in de Usgab vom 26. November 2012
• «Explosive ökologische und politische Fehlleistung», S. 24 in de Usgab vom 27. November 2012

Weblink

• Sondermülldeponii Chölike
• Seminararbeit zur Bodensanierig z Chölike, Departement Geowisseschafte, Uni Basel WS 2004/05 (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/pages.unibas.ch