Nälleburger

s Wappe vo de Nälleburger uf dr Zürcher Waperolle, öpe 1340

d Greeber vo de Nälleburger z Schaffuuse (Rekonstrukzioon)

D Nälleburger sind im Middelalter es grosses schwööbischs Adelsgschlächt im Piet am Hochrhy und am Bodesee gsi. Zerscht het me ne Eberhardinger gseit, wil si vo dr Familie vo de Graafe vom Zürigau im zääte Joorhundert abstamme.

Ihri nöji Stammburg – ebe d Nälleburg – isch ufeme Hoger bi Stockach nid wyt wägg vom Bodesee gstande. D Burg sälber isch erscht ane 1056 im ene Dokumänt erwäänt; wil aber scho hundert Joor vorhäär dr Gottfrid vo Nälleburg aktekundig isch, mues au d Burg scho so früech do gsi sy. Hüt isch vo dr Burg fasch nüüt me z gseh; d Räschte vo dr Ruyne sind scho im 18. Joorhundert aproche worde.

D Nälleburger sind zytewys Graafe vom Zürigau und au vom Tuurgi und vo Kläve, Rychsvögt vo Züri und Vögt vom Chlooschter Äisidle gsi. Si sind als Guettääter vom Chlooschter Ryychenau ufträtte, wo dr Nälleburger Ekehart im elfte Joorhundert Apt gsi isch. Zu ihrem Psitz het vil Land im Tuurgi, im Chläggi und im Hegau ghört. Drum chunt d Familie i dr früene Gschicht vo vilne Ortschafte i däm Piet vor.

Dr letscht männlech Verträtter vo dr Graafefamilie, dr Graaf Burkart, isch im Joor 1101 oder 1102 gstorbe. S Land vo de Nälleburger isch a d Familie vo de Heere vo Bürglen im Tuurgi und a d Graafe vo Veringe, en anderi bedüütendi Dinaschty im Herzogtum Schwoobe, ggange; beidi Gschlächter hän dr Name Nälleburger wyter bruucht. Vo dene jüngere Nälleburger isch d Burg Roggebach bi Witlekofe bout worde.

Sid ane 1465 isch s Herrschaftspiet, wo vo de Nälleburger cho isch, teils im Psitz vo de Habsburger gsi, und ane 1805 isch es e Deil vo Württebärg, 1810 denn vom Land Bade und 1952 vom düütsche Bundesland Baade-Württebärg worde.

Bis hüt isch nit vergässe, ass uf d Nälleburger d Gründig vom Chlooschter Allerheilige ane 1049 und vo dr Ortschaft Schaffuuse zrugg goot. D Stadt Schaffuuse isch sid 1501 im äiggnössische Pund.

S Nälleburger Wape mit de drüü Hirschstange überenand isch a d Familie vo dene vo Veringe ggange, me gseht s uf vilne vo dene ihrne Sigel und Greber, nume d Wapefarbe sind ggänderet; und wo d Agate vo Veringe ane 1195 dr Graaf Hartmann vo Württebärg ghürootet het, isch das alte Familiewape, wil’s vo so mene alte eerwürdige und ryche Gschlächt chunt, vo de Württebärger grad als ihres Wape agnoo worde; und vo dört isch es sogar mit nomol ere andere Farb zum modärne württebärgische Wape woorde. Au bi öppe nüünzg baade-württebärgische Gmeinde chöme d Hirschstange in ihrem Wape vor, so wie bi Veringedorf, und au s gviertelte Wape vom Landchreis Konstanz het i eim Fäld s alte Nälleburger Wapezeiche.

Im ehemolige Chlooschter Allerheilige, em hütige Schaffuuser Kantonsmuseum, isch s prächtige romanische Grabdänkmool vo drüü Nälleburger Persoone z gseh, mit de alte Grabpladde vo dr Gräfin Ita, ihrem Maa, em Graf Eberhard, und ihrem Soon, em Graf Burkart, wo s Schaffuuser Sant Agneesechlooschter gründet het. S Relief uf em Graf Eberhard sinere Pladde zeigt en mit em Modäll vo dr Chlooschterchile, wil er vom Allerheiligechlooschter dr Stifter gsi isch. S ganze Monumänt isch es sältes Züügnis vo dr adelige Adänkekultur vom Middelalter. Hüt sind die Schteine i dr chlyne Erhardskapälle ufgstelt, bis is zwänzigschte Joorhundert sind s im romanische Münschter vom Chlooschter gsi.

Literatur

• Martin Leonhard: Nellenburg, von. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Kurt Hils: Die Grafen von Nellenburg im 11. Jahrhundert. Ihre Stellung zum Adel, zum Reich und zur Kirche. Freiburg im Breisgau 1966.

Weblink

• Die Grafen von Nellenburg, uf eichinger.ch

Weblinks

 Commons: Nälleburger – Sammlig vo Multimediadateie