Paul Appell

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dr Paul Émile Appell (1921)

Dr Paul Émile Appell (* 27. Septämber 1855 z Stroossburg, Frankriich; † 24. Oktober 1930 z Bariis) isch e französische Mathematiker gsi.

Lääbe und Wärk[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Appell isch us ere katholische Familie im Elsass cho, wo Frankriich ergää gsi isch. Si Vater het e Färberei z Ritterhus gha. Au dr Appell isch e französische Patriot gsi und und wo si Vater gstorbe isch, het er uf e französischsproochigs Gümnasium gwäggslet. Wääred em Dütsch-Französische Chrieg isch er immer wider emol in s Elsass zruggchoo, won er für Frankriich spioniert het, und er het d Belaagerig vo Stroossburg in dr Stadt erläbt. Wäge sinere Spionaasche isch er spööter 1889 iigspert worde. Wo s Dütsche Riich 1871 Elsass-Lothringe anektiert het, isch er uf Nancy züüglet, und isch dört e Fründ vom Henri Poincaré worde. 1873 het er an dr École normale supérieure z Bariis afo studiere, het 1876 as dr Best abgschlosse und gliichzitig in Mathematik bromoviert.

1881 het er e Niässe vom Joseph Bertrand (und vom Charles Hermite) ghürootet. 1885 isch er Brofässer für Mechanik an dr Sorbonne worde. 1892 isch er in d Akademii vo de Wüsseschafte gweelt worde. Vo 1903 bis 1920 isch er dr Dekan vo dr Fakultäät vo de Wüsseschafte an dr Uniwersidäät Bariis gsi und vo 1920 bis 1925 Räkter. Er het sich stark in staatlige Komitee zur Underrichtsreform angaschiert. Wääred dr Dreyfus-Affäre het er sich für e Dreyfus iigsetzt, wo wien är us em Elsass gstammt het. Wääred em Erste Wältchrieg het er d Secours National gründet, wo u. a. zivile Opfer vom Chrieg ghulfe het. Denn isch er in de 1920er Joor Generalsekretär vo dr französische Gsandtschaft bim Völkerbund z Gämf gsi.

Dr Appell het sich mit Geometrii, Analysis (algebraischi Funkzione, Differenzialgliichige) und bsundrigs mit Mechanik beschäfdigt und het u. a. 1878 elliptischi Funkzione uf d Pändelbewegig aagwändet. Si Buech über elliptischi Funkzione und iiri Aawändige isch 1897 erschiine und e zwäibändigs Wärk mit em Édouard Goursat über algebraischi Funkzione und iiri Integral 1895. Die sogenannte Appellsche Gliichige (1899) stelle die allgemäinste Bewegigsgliichige vo mechanische Süsteem daar. Vo 1921 aa isch si fümfbändige Traité de mecanique rationel erschiine. Im Joor 1880 het er d Folg vo Polynom iigfüert, wo s n-te Gliid von ere abgläitet s n-fache vom Gliid vorhär git. Mit em Joseph Kampé de Fériet het er 1915 e Buech über die Hypergeometrischi Funkzion und deren iiri Verallgemäinerig veröffentligt.

D Familie[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Appell het d Amélie Bertrand ghürootet, d Dochder vom Archeolog Alexandre Bertrand, wo au e Gusiine vom Émile Picard und e Niässe vom Joseph Bertrand und vom Charles Hermite gsi isch. Zämme häi si drei Chinder gha, wo die eltisti von ene, d Schriftstellere Marguerite Appell, (1883-1969), dr Mathematiker Émile Borel ghürootet het.

Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Paul Appell – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]


Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Paul_Appell“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.