Zum Inhalt springen

Muralto

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Muralto
Wappe vo Muralto
Wappe vo Muralto
Basisdate
Staat: Schwiiz
Kanton: Tessin (TI)
Bezirk: Locarnow
Kreis: Locarno
BFS-Nr.: 5120i1f3f4
Poschtleitzahl: 6600
Koordinate: 705143 / 113710Koordinate: 46° 10′ 0″ N, 8° 48′ 0″ O; CH1903: 705143 / 113710
Höchi: 207 m ü. M.
Flächi: 0.6 km²
Iiwohner: 2579 (31. Dezämber 2022)[1]
Website: www.muralto.ch
Muralto
Muralto

Muralto

Charte
Charte vo Muralto
Charte vo Muralto
w

Muralto (lombardisch Müralt) isch e Gmai im Schwyzer Kanton Tessin. Si ghert zum Chrais (circolo) Locarno im Bezirk Locarno.

Muralto lyt am Langesee am Oschtrand vum Maggia-Delta un isch Dail vu dr Agglomeration Locarno. Zue dr Gmai ghere au no d Fraktione San Vittore un Burbaglio. Nochbergmaine sin näbe Locarno Minusio, Orselina un Gambarogno.

Muralto isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1235 as Muralto.

Muralto isch langi Zyt wichtiger gsy weder Locarno. I de Römerzyt isch deet en grooße Vicus gläge, mit Wonviertel, Gschäftsviertel, Nekropoole und Truppelaager. E Chile gits syt em 5. oder 6. Jarhundert, und di hüttig Stifts-Chile vo 1190/1200 isch bis 1816 au d Pfarchile vo Locarno gsy. Im früene 19. Jarhundert häts aber sy Bidüütig a di nööchgläge Stadt verloore, wo die 1825/26 en nöie Hafe poue ghaa hät. Mit der Ysebaan, wo z Muralto 1874 aachoo isch, isch d Bidüütig wider gstige: De Tourismus hät afa blüe, und s Grand Hôtel Locarno vo 1874/76 lyt uf Muralter Bode. Hüt isch es mit sym Meerzwäck-Kongrässzäntrum wider es Oort vo regionaaler Bidüütig.

Vo 1803 bis 1881 hät Muralto zue Orselina ghöört ghaa, hät sich dän aber nach eme Stryt sälbständig gmachet.

Dr Gmaisbresidänt (Sindaco) vu Muralto isch dr Stefano Gilardi.

Bevelkerigsentwicklig

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]

Johr 1888 1900 1910 1920 1930 1941
Yywohner 1019 1502 1950 1857 2196 2312
Johr 1950 1960 1970 1980 1990 2000
Yywohner 2673 2924 3090 2814 2600 2676

Dr Dialäkt vu Muralto ghert zum Tesines, ere Mundartgruppe vum Weschtlombardisch.

  • Chorherrestift S. Victoris de Locarno mit dr Chilche San Nicolao di Giornico (zum erschte Mol gnännt anne 1152, romanische Freskezyklus us em 12. Jh., gotische Freskezyklus us em 14. un 15. Jh., reschtauriert 1965–84, Glockedurm 1524–27, 1932 ufgstockt, Dootekapäll (Baihuus) vu 1745, Molereie vu 1857 vum Giacomo Antonio Pedrazzi un em Giovanni Antonio Vanoni)
  • Chilche Santa Maria Annunciata (1502, neogotische Umböu 1883–85)
  • Kapäll San Giuseppe
  • di letschte Ville us de Belle Epoque, wo d Abrissbire überläbt händ
  • Paul Klee (1879–1940), Moler, gstorbe z Muralto
  • Richard Katz (1888–1968), Journalischt un Raiseschriftsteller, gstorbe z Muralto
  • Erich Fromm (1900–1980), Psychoanalytike, Philosoph un Sozialpsycholog, gstorbe z Muralto
  • Flavio Cotti (* 1939 z Muralto), Bundesroot
  • Diego Bianconi (* 1957 z Muralto), Chinschtler
  • Franco Forini (* 1958 z Muralto), Formel-1-Rännfahrer
 Commons: Muralto – Sammlig vo Multimediadateie
  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 7. September 2023
  2. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)