Martin Schley

Dr Martin Schley (* 1950 z Fryburg) isch e dytsche Autor, Kabarettischt un Sozialpedagog. Mer chännt en vor allem dur syni Figur „Huusmaischter Hämmerle“

Lääbe

Dr Schley isch z Fryburg ufgwachse. Sy Vater isch Chunschtmoler, Grafiker un Heraldiker gsii, sy Mueter isch us ere Chaufmannsfamilie chuu, sy Großmueter het vis-à-vis vum Auguschtinermuseum e Huushaltwaregschäft ghaa. Är isch uf d Lessingschuel gangen un het no dr Schuel e Lehr as Elektrogroßhandelschaufmann gmacht. Die het em aber kai Spaß gmacht, är het lieber as DJ Blatten ufglait, d Lehr het er abbroche. An dr Fachhochschuel het er Sozialpedagogik studiert un derno z Fryburg, z Dibenga un z Mannem in dr Juged- un Erwachsenbildig gschafft.

Syni Karriere as Kabarettischt het er aagfange mit satirische Brief, wun er an Ämter, Bolitiker oder an s Färnseh gschribe het, zum Byschpel an s Wätteramt, wär jetz fir s schlächt Wätter verantwortli sei. Anne 1980 het er us däne Brief e Buech zämmegstellt un publiziert: „Deutsche Akte“. D ZEIT het iber sy Briefsammlig gschribe: „Ein Mini-Wallraff sammelte den Ertrag seiner brieflichen Attacken fein säuberlichzu einer Deutschen Akte – das muss man gelesen haben, um es zu glauben“. Im nämlige Johr, 1980, isch er au bim bim Mund-Art-Festival Ladenburg ufdrätte.

Ab 1981 het er fir dr Sidweschtfunk erschti Radiobyydreg gmacht, het 1983 s Radiomache glehrt un im Lauf vu dr Johr e Hufe Schauspiil-Wyterbildige gmacht. Syt 1983 schafft dr Martin Schley as freie Chinschtler, as Kabarettischt un Autor, as Schauspiiler un Reschisseer, as Radioreporter un –moderator. Är schrybt Herspiil un Gschichte, macht Buppetheater un laitet syt 1994 e Theatergruppe im Fryburger Gfängnis. Im „Bankepeter“ z Fryburg het er langi Johr e freii Bihni organisiert, wu Chinschtler, Musiker, Dichter, Kabarettischte usw. spontan hän chenne ufdrätte. As „Bobbele, de Bächleputzer“ bietet er unterhaltsami Stadtfierige aa.

Vu 1997 bis 2019 isch dr Schley ain vu dr Autore vu dr alemannische Kolumne Lueginsland in dr Badische Zytig gsii, im Wächsel mit dem Markus Manfred Jung (syt 1997), em Wendelinus Wurth (syt 2000), dr Ulrike Derndinger (syt 2007) un dr Friedel Scheer-Nahor (syt 2017). Vu 1997 bis 2000 het dr Philipp Brucker mitgschribe un vu 1997 bis 2016 dr Harald Noth. Fir dr Schley schrybe syt Juni 2019 jetz d Beate Ruf un dr Martin Wangler mit.

Us em SWR chännt mer en syt 1992 fir syni Figur „Huusmaischter Edwin Hämmerle“. Är bruucht fir syni Gschichte vylmol dr modärn Fryburger Stadtdialäkt mit dr karakteristische Mischig us entrunden und grundete Vokal, us diphthongierte Variante un erhaltene Monophthong, us Forme, wu dr regionale alemannische Basisdiäkt necher stehn un sonige, wu em sidweschtdytsche Substandrad necher stehn. Typisch fi sy Sproch isch zum Byschpel d Verzellig E ganz normali Gschicht Iber dr Dialäkt as Sproch sait er „Mundart ist das Gegenteil von elitärem Umgang. Das hat mit Nähe und Vertrautheit zu tun.“

Dr Schley isch ghyrote un läbt mit syre Frau im Fryburger Stadtdail Waldsee. Si hän zäme zwai Chinder.

Är het 1983 dr Chlaichunschtbryys vu dr Stadt Mannem kriegt, anne 2007 dr Regio-Kulturbryys vu dr europäische Kulturstiftig, 2009 di Guldi Antänne vu dr Muettersproch-Gsellschaft un 2017 d Staufermedallie vum Land Bade-Wirttebärg. Bim Churzgschichtewettbewärb Oberrheinische Rollwagen het er dreimol Brys gwunne: 1984 fir E ganz normale Gschicht, 1985 fir Heimfahrt un 1988 fir Mach’s gut.

Uusgläseni Wäärch

Biecher

• „Deutsche Akte“. Satirischer Briefwechsel. Kübler-Verlag Heidelberg, 1980
• „Sehr geehrtes Wetteramt...“. Neue bewegende Briefwechsel. Dreisam-Verlag, Freiburg 1987

Heerspiil

• Elfriede. Alemannisches Hörspiel
• Das Grafensee-Training
• Kaffee-Zeit

Musik

• Schwarzwaldlied. Single, Mouse-Records Gundelfingen 1992
• Schwarzwaldlied. LP. Mouse Records, Gundelfingen 1989
• mit em Uli Führe: D' Staumacher. Hän die e Handy? CD-Maxi-Single. Kirchzarten 1999

Weblink

• Websyte vum Martin Schley
• Artikel iber dr Schley uf frsw.de
• dr Martin Schley uf dr Websyte vu dr Muettersproch-Gsellschaft
• dr Martin Schley (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.mundart-in-der-schule.de uf dr Websyte vum Projäkt „Mundart in der Schule“