S Huus zum Venedig

S Huusschild mit em venezianische Markuslöi

Dialäkt: Baseldütsch

47.5573222222227.5896444444444 S Huus zum Venedig (mänggisch au zum chläine Venedig) isch e historischs Geböid am Schlüsselbärg 3 in dr in dr Groossbaasler Altstadt. Im Innere isch s mit em Huus zum Fälkli an dr Stapflegass 2-4 nääbedraa verbunde worde und dr Geböidkomplex isch äins vo de Kulturgüeter im Kanton Basel-Stadt, wo für d Regioon vo Bedütig si.

Hüte isch d Verwaltig vom Museum vo de Kulture im Huus dehäi.

S Venedig isch drei Stöck hooch und het oobe uf em Dach Mansarde. S Huus isch zum Däil gmuurt und dr Räst bestoot us Fachwärk. Über dr Husdüüre isch e Huuszäiche us em 15. Joorhundert mit em goldige Markuslöi vo dr Republik Venedig.

Dr Naame vom Huus

Noch ere Urkunde vom Stäineklooster isch dört im Joor 1355 e Huus zum diefe Käller gstande. Zämme mit em Noochberhuus het s dr Naame zum Rossbärg gha. E zitlang isch s s Erasmuskollegium gsi, woorschinlig wil s d Uni denn brucht het. Aber dr Naame, wo am lengste brucht worde isch, isch dr hütig, wo 1486 zum erste Mol erwäänt worde isch. Er goot woorschinlig uf e Kaufmaa Claus Gottschalk zrugg, wo 1460 s Huus vom Augustinerklooster überchoo het und s drfür het müesse saniere. Es isch mööglig, ass er Handelsbeziejige mit Venedig ghaa het. S Rölief mit em venezianische Markuslöi stammt vo öbbe 1470.

Gschicht

Uschnitt us dr Stadtaasicht vom Matthäus Merian em Eltere im 17. Joorhundert
S Huus zum Venedig isch hinder em Augustinerklooster (15), grad näben em Huus zum Fälkli, wo dört stoot, wo d Stapflegass in e Schlüsselbärg iinechunnt.

Bärguf hinder em Huus isch e Hoof gsi und an sim oobere Ändi isch s Gesthuus vom Augustinerklooster gstande. Sit dr Zit vom Barock isch näbe däm Hinderhuus dr Drei Meerwiiber Brunne gsi, wo hüte im Hinderhoof vom Huus zum Fälkli stoot.

1533 het dr Rootsher Konrad Schnitt, wo Schaffner für s ufghoobnige Augustinerklooster gsi isch, s Huus as Gottschalkerins Huss im Duechhändler Martin Ficker verkauft, wo no mee Hüüser am undere Stapflebärg kauft häi. S Huus zum Venedig isch denn für vili vo sine Bsitzer nid grad e gueti Investizioon gsi. Dr Niklaus Imry und si Frau Anna Meyer, d Bsitzer vom Huus zum wisse Bär nääbedraa, häi 1551 im Fickler s zum Venedig für vierhundert Pfund abkauft. 1598 het s dr Bartholomäus Meriaa für 700 Pfund kauft, aber scho bald druf für 600 Pfund im Andreas Ryff witerverkauft. 1616 het s im Jakob Wohnlich ghöört, wo s het müesse verpfände und s schliesslig 1621 für 1600 Pfund verkauft het. 1646 het d Witwe vom Niklaus Passavant, wo im Michel Coquin 1500 Pfund schuldig gsi isch, däm s Huus zerst verpfändet und schliesslig für 2050 Pfund verkauft. Aber au däm sini Glöibiger häi em 1649 s Huus pfändet und dr Apideeker Samuel Eglinger het s denn für 1400 Pfund kauft. Vom Eglinger isch s Huus in d Händ vom Goldschmiid Hans Heinrich Oberriet groote, wo Schulde gmacht het und s Huus 1666 verloore het. Dr Eglinger, won em au s yum Fälkli nääbedraa ghört het, het s druf zrugkauft. Spööter het s im Kaufmaa Hans Heinrich Gernler ghöört, wo s im Merz 1674 für 2100 Pfund an dr Goldschmiid Johann Lux (Lukas) Hoffmann verkauft het. Dä het s 1698 an d Uniwersidäät verpfändet. Dere het dr Kaufmaa Achilles Werthemann 1704 4000 Riichsdaaler drfür zaalt. E Noochfaar vom Werthemann, en Andreas Werthemann het 1758 s Huus am Schlüsselbärg mit em Jakob Christoph und em Johannes Leuthin für Land uf em Horbärg vor em Blääsidoor usduscht. 1770 het de Jeremias Ronus s Huus zum Venedig kauft, si Soon het s 1801 im Nöieburger Philipp Heinrich Borell witerverkauft, dä isch us dr Stadt ab und dr Ronus het s wider in sini Händ brocht, und no im gliiche Joor em jüüdische Kaufmaa Marx Piccard us em elsässische Niiderhaagedaal verkauft.

Dr jüüdisch Gebätsaal

Wo sich 1805 wider e chliini jüüdischi Gmäind z Baasel bildet het, isch s ene aber verbote gsi, e Sünagooge iizrichde. Dr Piccard het dr Gmäind dorum e Zimmer im Venedig as Bätsaal zur Verfüegig gstellt. Bis 1808 häi si dört Gottesdienst abghalte und si denn uf d Lyss umzooge, wo s Zimmer z chli worde isch.

D Freimuurerloosche "Zur Freundschaft und Beständigkeit"

1823 het dr Samuel Piccard de Freimuurer s Huus verkauft und die häi s renowiert und so het s e Zit zur Freimuurerloosche ghäisse. D Loosche isch bis Im Juli 1891 im Huus zum Venedig bliibe und denn in iir nöis Geböid am Byfangwääg 13 umzooge und däm zum Nöije Venedig gsäit.

Und wider in brivaate Händ

Spööter häi die bäide Nochberhüüser zum Fälkli und zum Venedig dr Familie Kober ghöört, wo Durchgäng in d Muure zwüsche de Hüüser broche und si eso veräinigt het.

Kwelle

• Das Haus zum Venedig am Schlüsselberg uf altbasel.ch, abgrüeft am 26. Januar 2016
• Basler Schuufleblatt vom Februar 2011 (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.grabmacherjoggi.ch, abgrüeft am 26. Januar 2016
• Die ‹Wohlgerüche Arabiens›, abgrüeft am 26. Januar 2016