Amur

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dä Artikel bschrybt dè russisch-chinesische Gränzfluss Amur. Für witteri Bedütungè luèg bi Amur (Begriffsklärung)
Amur
Амур, Heilong Jiang
Amur mit Quällflüss un Yzugsgebièt (gääl)
Amur mit Quällflüss un Yzugsgebièt (gääl)

Amur mit Quällflüss un Yzugsgebièt (gääl)

Date
Gwässerkennzaal RU20030300112118100000012
Laag Transbaikaliè, Chabarowsk, Oblascht Amur, Jüdischi Autonomi Oblascht (Russland),
Heilongjiang (VR China)
Flusssystem Amur
Zämmèfluss vom Argun un dè Schilka
53° 19′ 58″ N, 121° 28′ 49″ O
Quellhöchi 305 BSW77 Vorlage:Höhe/unbekannter BezugVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Mündig i dè Tatarèsund bi Nikolajewsk am AmurKoordinate: 52° 59′ 31″ N, 140° 58′ 4″ O
52° 59′ 31″ N, 140° 58′ 4″ O
Mündigshöchi mVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Höchiunterschiid 305 m
Lengi 2824 km[1]
Iizugsgebiet 1.855.000 km²Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Abfluss MQ
11.400 m³/s

Rächti Nääbeflüss Huma He, Songhua Jiang, Ussuri, Anjui, Gur
Linggi Nääbeflüss Amasar, Urka, Uruscha, Oldoi, Olga, Bolschoi Newer, Seja, Bureja, Bira, Tunguska, Gorin, Amgun
Groossstedt Blagoweschtschensk, Chabarowsk, Komsomolsk am Amur
Mittelgroossi Stedt Mohe
Chliistedt Nikolajewsk am Amur
Schiffbar 2824 km (gsamti Längi)
Dè Amur bi Heihe
Dè Amur bi Heihe

Dè Amur bi Heihe

Dè Amur i dè Nöchi vo dè Sidlung Werchnjaja Ekon i dè Region Chabarowsk z Russland
Dè Amur i dè Nöchi vo dè Sidlung Werchnjaja Ekon i dè Region Chabarowsk z Russland

Dè Amur i dè Nöchi vo dè Sidlung Werchnjaja Ekon i dè Region Chabarowsk z Russland

Eini vo dè Sülè us dè Ming-Zit uff èm Tǜr-Felsè übber m Amur, unwit vom Nikolajewsk (um 1860; d Sülè isch um 1900 ummè in è Museum z Wladiwoschtok brocht worrè)
Eini vo dè Sülè us dè Ming-Zit uff èm Tǜr-Felsè übber m Amur, unwit vom Nikolajewsk (um 1860; d Sülè isch um 1900 ummè in è Museum z Wladiwoschtok brocht worrè)

Eini vo dè Sülè us dè Ming-Zit uff èm Tǜr-Felsè übber m Amur, unwit vom Nikolajewsk (um 1860; d Sülè isch um 1900 ummè in è Museum z Wladiwoschtok brocht worrè)

Amur [aˈmuːɐ̯] odder Heilong Jiang (russisch Аму́р, chin. 黑龙江, Hēilóng Jiāng) isch èn 2824 Kilometer langè Stròm z China un z Russland, wo i dè nördliche Pazifik mündè duèt.

Etǜmology[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Amur uff ewenisch Tamur für Großè Fluss; Heilong Jiang vo chin. 黑龍江, Hēilóng Jiāng für Fluss vum Schwarzè Drachè.

Volauf[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fluss entschtòt 61 Kilometer weschtlich vo Mohe durch dè Zämmèfluss vo dè Argun un dè Schilka.

Nõch sèllèrè Flusshochzit flǜeßt dè Amur uff knapp 2000 Kilometer Längi als Gränzfluss zwǜschè Russland am linkè Ufer un China am rächtè Ufer gu Südoschtè. Er nǜmmt s Wasser vom Bureja, Huma He, Seja un Songhua Jiang (Sungari) uff. Vor èm Sichote-Alin („Küschtègebirge“) knickt er im chinesisch-russischè Dǜèfland gu Nordoschtè ab. Obberhalb vo Chabarowsk mündet dè Ussuri y, dè Amur isch ab dört kein Gränzfluss mee un fließt bis zuè dè Mündung nu uff russischem Gebièt. Uff èm Wäg zuè dè Mündung nimmt er s Wasser vum Amgun uff.

Dè Amur mündet lycht öschtlich vo Nikolajewsk i dè Tartarèsund, è Meeresschtrõß zwǜschè m Ochotskischè un èm Japanischè Meer am Nordwescht-Rand vum Pazifik. D Flussmündung lyt witter öschtlich un gegèübber vum nördlichè Änd vo dè Inslè Sachalin.

Schifflefaarè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Uff èm Amur cha mò uff sinèrè gsamtè Längi mit èm Schiff faarè.

D Wassermèngè, wo bi Komsomolsk gmessè worrè sin (im März durchschnittlich 984 m³/s, im Septembèr dègegè 20.702 m³/s; langjöhrigè Schnitt 9.819 m³/s) chömmèd us ènèm Yzugsgebièt vu 1.730.000 km².[2]

Flusssischteem vum Amur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Zämmè mit èm linkè Quällfluss vum Amur, dè Schilka, un èm rächtè Quällfluss, èm Onon, entschtòt dè 4411 Kilometer lange Flusslauf Onon-Schilka-Amur; zämmè mit èm rächtè Amur-Quällfluss Argun git s dè 4444 Kilometer lange Flusslauf Argun-Amur. Am Argun lyt Hailar (hüt: Stadtbezirk vu Hulun Buir) un öppè 150 Kilometer weschtlich dèvu lyt dè Hulun-See (Hulun Nur), wo eigèntlich kein Kontagt zum Argun hèt un vo ym us gsää witter öschtlich flǜèßè duèt. In bsunders rägèryché Johr lauft sèllè See, wo normalerwys abflusslos isch, mèngmòl a sim Nordufer übber, um nõch öppè 30 Kilometer i dè Argun innè z gò. Sèllèwäg chriègt dè Cherlen (Kerulen), wo i sèbbè See mündè duèt, è Vobindung zum Argun. Dè Argun isch vo sèllèrè Stell aa a sim Unterlauf uff 944 Kilometern Längi èn Gränzfluss zwǜschè China un Russland un gòt aaschlièßend i dè Amur übber, dotal git s asè dè 5052 Kilometer lange Flusslauf Kerulen-Argun-Amur zämmè.

Dè vohürõtete Amur-Fluss isch öppè so lang wiè d Donau. Dè Kerulen-Argun-Amur-Flusslauf isch dè sibtlängschte vo dè Ärde.

Ortschaftè am Fluss[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Gschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]

I dè ärschtè Voybarung vom chinesischè Kaiserrych, wo mit èrè europäischè Macht droffènè worrè isch, im Vodraag vo Nertschinsk, hèt Russland am 6. Septembér 1689 s Gebièt uff beidè Sitè vum Amur als chinesischs Hoheitsgebièt reschpektyrt. Anno 1858 isch mit èm Vodraag vo Aigun dè Amur Gränz zwǜschè de beidè Staatè worrè. Allerdings hèt s i sèllèm Gränzabschnitt i dè (jüngerè) Vogangèheit meereri Gränzkonfligt gää.

Nadur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Amurbeggi, wo die Nòdelwälder vu dè Taiga uff d Busch- un Sumpflandschaft vu dè Tundra drôffèd, isch è Region mit èrè großè Biodiversidät. Dõ git s èbbèso Sibirischi Tiger, Wölf, Luchs, Bruubärè un Elch wiè Reh, Amurleopardè, Chragèbärè, Mandarinäntè un Asiatischi Paradysschnäpper. S isch ußerdèmm è wesèntlichs Gebièt für diè asiatischè Kranich, un all Johr machèd i sèllèrè Region sechs voschiddèni Kranichartè Station. Ußerdèmm brütèd dõ dè Mandschurèkranich un dè Wyßnackèkranich.[3]

Luèg au[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Amur – Sammlig vo Multimediadateie

Einzelnõchwys[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Vorlage:GVR
  2. Amur Basin, Station Komsomolsk bi University of New Hampshire – Global Runoff Data Centre, abgruèfè am 24. Januar 2013
  3. Peter Matthiessen: Die Könige der Lüfte – Reisen mit Kranichen, Fischer Daschèbuèch Volaag, Frankfurt am Main 2010, ISBN 978-3-596-18195-7, S. 18
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Amur“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.