Alberto Giacometti

dr Alberto Giacometti, 1962 porträtiert vum Erhard Wehrmann

Dr Alberto Giacometti [alˈbɛrto dʒakoˈmetti] (* 10. Oktober 1901 z Borgonovo, Gmai Stampa; † 11. Jänner 1966 z Kuur) isch e Schwyzer Bildhauer, Moler un Grafiker vu dr Modärni gsii, wu syter anne 1922 in dr Hauptsach z Paris gläbt un gschafft ghaa het. Är isch aber regelmäßig in d Haimet im Bergell chuu, go sy Familie dräffe un dert schaffe.

Bedytig

Dr Alberto Giacometti ghert zue dr wichtigschte Bildhauer vum 20. Johrhundert. Sy Wärch zaigt Yyfliss vum Kubismus, Surrealismus un dr philosophische Frogen um d condition humaine un vum Exischtänzialismus un dr Phenomenology. Sit 1922 het er hauptsächli z Paris gläbt, und er isch in friene Joore vor allem im Usland erfolgrych gsii. Um 1935 het er di surrealistischen Arbeten ufgee gee zum si dr „Kumpesizione mit Figure“ z widme. Zwische 1938 und 1944 sin d Figure maximal sibe Zäntimeter groß gsii. Si hän d Dischtänz sotte zaige, wun er s Modäll gsääne. An dr Schwyzer Landesusstellig 1939 het me sone Statue vo 7 Santimeter abgelehnt, wil me gfunde het, si sei e Belaidigung fir andere Chinschtler. Er het denn es anders Wärch ussgstellt. Dr grooßi Durchbruch het er 1949 mit ere Usstellig in dr Galery vom Pierre Matisse z New York gha, und dr Jean-Paul Sartre het e zähsytige Ufsatz drzue gschriibe. In dr Noochriegszyt sin em Giacometti syni bekannteschte Wärch entstande. In dr extrem lange, schlanke Skulpturen het dr Chinschtler sy neji Dischtanzerfahrig noch eme Kinobsuech uusgfiert, wun er dr Unterschid zwische syre Sähwys un sällere vu dr Fotografy un vum Film uusgmacht het. Mit syre subjektive Säh-Erfahrig het er d Plaschtik nit as lyybhafti Noobildig im realen Ruum gschaffe, sundern as „ein imaginäres Bild […] in ihrem gleichzeitig realen und imaginären, greifbaren und unbetretbaren Raum“.

Dr Moler Alberto Giacometi vo sim Vater Giovanni

Em Giacometti sy molerisch Œuvre isch aafangs e chlaine Dail vu sym Wärch gsii. No 1957 isch di figurativ Molerei glychbrächtigt näbe d Skulptur drätte. Sy fascht monokroom Molerei vu dr Spotzyt isch e kainere Stilform vu dr Modärni zuezrächne.

Familie

Dr Alberto Giacometti isch anne 1901 in Borgonovo als Sohn vom Moler Giovanni Giacometti und sinere Ehefrau Annetta Giacometti-Stampa gebore. Är isch dr ältischt vo vier Brüedere gsi. Sin Vatter het ihn mehreri mol portraitiert.

Literatur

• Yves Bonnefoy: Alberto Giacometti. Biographie d’une oeuvre. Flammarion, Paris 1991; dt. Alberto Giacometti. Eine Biographie seines Werkes. Benteli, Bern 1992, ISBN 3-7165-0848-9
• Claude Delay: Alberto und Diego Giacometti. Die verborgene Geschichte. Römerhof Verlag, Zürich 2012, ISBN 978-3-905894-18-9
• Jacques Dupin: Alberto Giacometti. Maeght, Paris 1962
• Elisabeth Ellenberger: Giacometti, Alberto. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Reinhold Hohl: Alberto Giacometti. Gerd Hatje, Stuttgart 1971, 2. Auflage 1987, ISBN 3-7757-0013-7
• James Lord: Alberto Giacometti, (1983). dt., Neuausgabe Scheidegger und Spiess, Zürich 2004, ISBN 3-85881-157-2, als Taschenbuchausgabe Fischer, Frankfurt am Main 2009, ISBN 978-3-596-18368-5
• Angela Schneider (Hrsg.): Alberto Giacometti: Skulpturen – Gemälde – Zeichnungen. Mit Beiträgen von Lucius Grisebach, Reinhold Hohl, Dieter Honisch, Karin von Maur und Angela Schneider. Prestel Verlag, München 2008, ISBN 978-3-7913-3870-5

Weblink

 Commons: Alberto Giacometti – Sammlig vo Multimediadateie

• Thierry Dufrêne: Giacometti, Alberto. In: Sikart (Lexikon un Datebank zue dr Chunscht in dr Schwyz un im Firschtetum Liechtestei).
• Publikatione vo und über Alberto Giacometti im Katalog Helveticat vo dr Schwiizerische Nationalbibliothek
• artcyclopedia iber dr Alberto Giacometti
• Kunschthuus Züri: Wärch vum Giacometti
• Museum of Modern Art (PDF; 489 kB) Uusfierligi Biografy vum Giacometti (änglisch)
• Materialien von und über Alberto Giacometti im documenta-Archiv

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Alberto_Giacometti“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.