Walastina

de Suppiluliuma, König vo Walastin, 1.Hälfti vom 9. Jh. v. Chr.

Walastina oder uf assyrisch Pattina und au Unqi isch e neohethitische Stadtstaat vom 12. bis 8. Jh. v. Chr. gsii.

Name

De luwischi Name Walastina, werd mit dem Name vo Palästina und de biblische Philister zämebroocht, wo allerdings witter une im Süüde bim hüttige Doppelland Israel-Palästina lokalisiert wered. S werd agnoo, ass dodemit e Volch gnennt werd, wo mit de Seevölker in Nööche Oste choo isch. Velicht gitt de hieroglypheluwisch Name e Form *Falastina wider, wo aber, well s Luwische kai Luut /f/ hett, miteme /w/ oder /p/ gschribe woren isch. De assyrisch Name Pattina mag e verchörzti Form vom gliiche Name sii, d Assyrer hend sich aineweeg ka Müe ggee, Fremdname gnau z widergee. So isch au de dritt Name Unqi en uugnaui Widergoob vom aramäische Name ˁAmūq (ˁmq) „Ebni“.

Geographii

Walastina litt i de Ebni am Underlauf vom Fluss Orontes und goot im Weste bis as Mittelmeer ane. Im Norde hets a Samʼal grenzt, im Oste a Halpa und im Süüde a Imatu. Halpa, wo zwöschet Walastina und Karkamis litt, het i de Früezitt au zo Walastina ghört, isch aber früe aramäisiert wore.

D Hoptstadt isch Kunalua gsii, wo nöd wiit weg vom bronzezittliche Alalaḫ glegen isch. Si isch mit de Uusgrabig vo Tall Tayinat identisch.

Gschicht

I de Bronzezitt het da Land Mukis ghaisse und het ab 1340 v. Chr. zom Riich vo de Hethiter ghört. D Hoptstadt isch Alalah gsii, wo um 1180 v. Chr. völlig zerstört woren isch. Vermuetli sind ebe d Seevölcher schuld, wo i da Land iigfale sind und vo dene o de noi Name choo sii mag.

De erst bikannti neohethitisch König isch de Taita vo Palasti gsii. Er hett de Tempel vom Wettergott vo Halpa noi uufbaue loo und vo sich e groosses Relief aafertige loo, woner nebetem Relief vom Wettergott Tarhunza ufstele loo het. E luwischi Inschrift zaigt, as er diplomatischi Bizüchige zu Ägypte ghaa hett. E spöötere Taita und sini Frau Kubapiya hend ufem Land luwischi Inschrifte aafertige loo.

Im 10. Joorhundert v. Chr. het de König Suppiluliuma, Soo vom Manana, e Chrieg gege Hiyawa gfüert. Wenn di aramäische Bit-Agusi Halpa ignoo und de Staat Arpad gründet hend, isch nöd gnau bikannt, mue aber woll im 10. Jh. v. Chr. gsii sii.

Ane 870 v. Chr. isch de Assurnasirpal II. (883–859 v. Chr.) vo Karkamis her dör s Land Arpad zoge und het Kunulua aagriffe. De König Lubarna hett em as Tribut Ross, Fuessoldaate und Gaissle ggee. De Assurnasirpal het den s Land Luhuti aagriffe, wo südlich vo Walstina glegen isch. O de Salmanessar II. isch ane 858 öber de Euphrat zoge. Bi Kurkuma het er e grosses Heer bisigt, wo meriri syrischi Staate zämegstellt hend, dezue hend ghört de Ḫayanu vo Samˀal, de Sangara vo Karkamis, de Aḫuni vo de Bit-Adini und de Sapalulme vo Pattina. S assyrische Heer isch den geg Süüde zoge und is Land vom Sapalulme gfale, wo sich em di syrische Herrscher nomole in Weeg gstellt hend, allerdings erfolglos. Er hett im Land Pattina meriri Städt aagriffe und iignoo. Dozmol hend offebar zwee Könige i Pattina gherrscht, de Lubarna und d Sapalulme, wo woll identisch isch, mitem König Suppiluliuma vo Walastina, wo e groossi Statue errichte loo het. Die isch i de Uusgrabig vo Tall Tayinat guet erhalte uusgrabe wore. Im Joor drufabe, aso ane 857, und nomole ane 853, het de König, wo a de Assyrer Tribut zallt het, aber Qalparunda ghaisse, wo identisch isch mitem Halpa-Rundiya i de luwische Inschrifte.

Si Noofolger, de Lubarna isch ane 829 v. Chr. vom Usurpator Surri ermordet woore. De Salmanessar II. het e Tiener loosgschickt, mitem Uuftraag de Surri z tööte und d Assyrer hend drufabe de Sasi von Kuruṣṣa z Kunulua uf de Thron gsetzt.

Erst wider im Joor 739 v. Chr. werd e König gnennt: de Tutammu vo Unqi hett sini Aid broche und gege de Tiglatpilesar rebelliert. De isch im Joor dufabe i Pattina imarschiert het s Land Underworfe und as Provinz Kulani is Assyrische Riich iiglideret.

König vo Walastina

I Chlammere stönd d Joore, wo die Könige bilait sind. Ali Joorzaale sind v. Chr.

• Taita vo Palasti (11. Jh.)
• Taita vo Walasti (10. Jh.), Maa vo de Kubapiya
• Suppiluliuma vo Walastina (10.Jh.), Soo vom Manana
• Lubarna I. vo Patina (870, 858)
• Suppiluliuma (ass. Sapalulme, 858)
• Halpa-Rundiya (ass. Qalparunda, 857, 853)
• Lubarna II. (bis 829)
• Surri (829) Usurpator
• Sasi vo Kuruṣṣa (ab 829)
• Tutammu (739, 738)

assyrischi Provinz Kulani ab 738.

Literatur

• J. D. Hawkins: Assyrians and Hittites. In: Iraq. 36, 1974, 67–83. ISSN 0021-0889
• P. Hulin: The Inscriptions on the carved Throne-Base of Shalmaneser III. In: Iraq. 25, 1963, 48–69. ISSN 0021-0889