Thomas Platter dr Elteri
Dialäkt: Baseldütsch |
Thomas Platter der Elteri (* 10. Februar 1499 z Gräche im Wallis, † 26. Januar 1582 z Basel) isch ä humanistische Glehrte und autobiographische Schwiizer Schriftschdeller gsi.
Dr Platter isch dr Sohn vo arme Eltere gsi. Er het as Hirtebueb gschafft und hätt sötte Brieschder wärde. Er isch as fahrende Schüeler dur Dütschland gwanderet, bevor er 1526 Huuslehrer z Züri worden isch. Er het dört autodidaktisch Latiinisch, Griechisch und Hebräisch schdudiert und au s Seilerhandwärk glehrt. Denn het er as Seilerchnächt z Basel gschafft, won er d Bekanntschaft vom Humanischt Beatus Rhenanus gmacht het und schliesslig Gymnasiallehrer worden isch.
1529 isch er am Erschde Kappelerchrieg uf dr Site vo de Protestante derbii gsi. Im gliiche Johr isch er Schuelprovisor z Basel worde, Korrektor in dr Druckerei Hervagius, Brofässer für Hebräisch an der Universität und schliesslig für Griechisch am Pädagogium. Ab 1535 isch er as Buechhändler, Buechdruckereibsitzer und Verleger dätig gsi, vo 1541 bis 1578 het er d Basler Latiinschuel gleitet. Näbebii het er ab 1549 ä Landguet vor dr Schdadt bedriibe und het in de letschde Läbesjohr än Ehresold vo de Schdadtväter übercho. Er isch im Chrüzgang vom Basler Münschder begrabe worde.
Er isch wäge siiner Autobiografii, wo groosse kulturhischdorische Wärt het, wit über d Schdadt us bekannt worde.
Dr Thomas Platter isch der Vater vom bekannten Arzt Felix Platter gsi. Mit sinere zwäite Frau het er en andere Bueb gha, wo au Thomas ghäisse und en Autobiografii gschriibe het.
Wärk
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Lebensbeschreibung, uusegee vom Alfred Hartmann, 3. Uflaag, Basel 2006, ISBN 978-3-7965-1372-5m
Litratur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Jakob Baechtold: Platter, Thomas. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 26, Duncker & Humblot, Leipzig 1888, S. 265–267.
- Edgar Bonjour: Thomas Platter. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Emmanuel Le Roy Ladurie: Eine Welt im Umbruch. Der Aufstieg der Familie Platter im Zeitalter der Renaissance und Reformation. Stuttgart 1998, ISBN 3-608-91779-9.
- Werner Meyer (Hrsg.): Plattneriana. Beiträge zum 500. Geburtstag des Thomas Plattner (1499?–1582). Basel 2002, ISBN 3-7965-1895-8.
- Stephan Pastenaci: Platter, Thomas (der Ältere). In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 20, Duncker & Humblot, Berlin 2001, ISBN 3-428-00201-6, S. 517 f.
- Erich Wenneker: Thomas Platter der Ältere. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 7, Herzberg 1994, ISBN 3-88309-048-4, Sp. 730–732.