Stickstoff
Äigeschafte | |||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Allgemäin | |||||||||||||||||||||||||||||||
Name, Sümbol, Ordnigszaal | Stickstoff, N, 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Serie | Nitmetall | ||||||||||||||||||||||||||||||
Gruppe, Periode, Block | 15, 2, p | ||||||||||||||||||||||||||||||
Usgsee | Farbloses Gas | ||||||||||||||||||||||||||||||
CAS-Nummere | 7727-37-9 | ||||||||||||||||||||||||||||||
ATC-Kod | |||||||||||||||||||||||||||||||
Massenaadäil an dr Ärdhülle | 0,03 %[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||
Atomar [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||
Atommasse | 14,0067 (14,00643 – 14,00728)[3][4] u | ||||||||||||||||||||||||||||||
Atomradius (berächnet) | 65 (56) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kowalänte Radius | 71 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Van-der-Waals-Radius | 155 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronekonfigurazioon | [He] 2s2 2p3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
1. Ionisierigsenergii | 1402,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
2. Ionisierigsenergii | 2856 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
3. Ionisierigsenergii | 4578,1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
4. Ionisierigsenergii | 7475 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
5. Ionisierigsenergii | 9444,9 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Physikalisch [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||
Aggregatzustand | gasförmig | ||||||||||||||||||||||||||||||
Modifikazioone | 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kristallstruktur | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||||||||
Dichdi | 1,250 kg/m3[5] bi 273,15 K | ||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetismus | diamagnetisch ( = −6,7 · 10−9)[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzpunkt | 63,05 K (−210,1 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Chochpunkt | 77,15 K[7] (−196 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Molars Volume | (fest) 13,54 · 10−6 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Verdampfigswermi | 5,58 kJ/mol[7] | ||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzwermi | 0,36 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Schallgschwindigkäit | 333,6 m/s bei 298,15 K | ||||||||||||||||||||||||||||||
Spezifischi Wermkapazideet | 1040 J/(kg · K) bei 298 K | ||||||||||||||||||||||||||||||
Wermiläitfähigkäit | 0,02583 W/(m · K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Chemisch [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||
Oxidazionszueständ | −3, −2, −1, 1, 2, 3, 4, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Oxid (Basizidäät) | N2O, NO, N2O3, NO2, N2O5 (stark sauer) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegatividäät | 3,04 (Pauling-Skala) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Isotop | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Witeri Isotop lueg Liste vo de Isotop | |||||||||||||||||||||||||||||||
NMR-Äigeschafte | |||||||||||||||||||||||||||||||
Sicherhäitshiiwiis | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Sowit wie mööglig und gebrüchlig, wärde SI-Äihäite verwändet. Wenn nüt anders gschriibe isch, denn gälte d Daate, wo aagee si, bi Standardbedingige. |
Stickstoff (latiin. Nitrogenium) isch e chemischs Elimänt mit dr Ornigszaal 7 und em Sümbool N. Es läitet sich vo dr latiinische Bezäichnig nitrogenium ab (vo altgriech. νιτρον nitron „Laugesalz“ und γενος genos „Häärkumft“). Die dütschi Bezäichnig Stickstoff erinneret draa, ass molekulare Stickstoff Flamme uslöscht („verstickt“) oder ass in räinem Stickstoff Lääbewääse versticke. Im Periodesüsteem stoot s in dr fümfte Hauptgruppe oder Stickstoffgruppe und in dr zwäite Periode.
Elementar chunnt dr Stickstoff nume in dr Form vo zwäiatomige Molekül vor (molekulare Stickstoff, au Distickstoff, Summeformle N2); er isch mit 78 % dr Hauptbestanddäil vo dr Luft. In dr Ardkruste chunnt anorganisch bundnige Stickstoff sälte vor; vo Bedeutig isch er nume in Salpetervorkomme.
Im Lauf vo dr Evoluzioon het sich e Stickstoffkräislauf vo de Ökosüsteem usbildet: As Bestanddäil vo Protein und vile andere Naturstoff isch dr Stickstoff essenziell für Lääbewääse, won en im ene energiiintensive Brozäss (Stickstofffixierig) organisch binde und eso nutzbar mache. Das bassiert zum Bischbil enzymatisch am ene Eisen-Schwefel-Cluster, won e Kofaktor vom Enzym Nitrogenase isch.
Litratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Markus Bernhardt-Römermann, Jörg Ewald: Einst zu wenig, heute zuviel: Stickstoff in Waldlebensgemeinschaften. Gefahrstoffe – Reinhaltung der Luft 66(6), S. 261–266 (2006), ISSN 0949-8036.
- Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente – das Periodensystem in Fakten, Zahlen und Daten. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente, S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Stickstoff) entnommen.
- ↑ Aagee isch dr Standardwärt, wo vo dr IUPAC empfoole wird; wil d Isotopezämmesetzig vo däm Elimänt örtlig cha schwanke, brucht mä für die middleri Atommasse dr Masseberiich, wo in Chlammere aagee isch. Lueg: Michael E. Wieser, Tyler B. Coplen: Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report). In: Pure and Applied Chemistry. 2010, S. 1, doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14.
- ↑ IUPAC, Standard Atomic Weights Revised 2013
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Iidraag zu Stickstoff in dr GESTIS-Stoffdatebank vom IFA, abgrüeft am 11. März 2011 (nume mit JavaScript) .
- ↑ Weast, Robert C. (ed. in chief): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990. Site E-129 bis E-145. ISBN 0-8493-0470-9. D Wärt dört si uf g/mol bezoge und in cgs-Äihäite aagee. Dr Wärt, wo doo aagee isch, isch dr maassäihäitslosi SI-Wärt, wo drus berächnet worde isch.
- ↑ 7,0 7,1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Stickstoff“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |