Zum Inhalt springen

Protein

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
α-Helices. Das isch s erste Protein gsi, wo d Struktur von em mit Hilf vo dr Kristallstrukturanalyse ufkläärt worde isch.

Protein, Äiwiss oder Äiwissstoff si biologischi Makromolekül, wo us Aminosüüre ufbaut si. Protein git s in alle Zälle und gäbe ine nit nume Struktur, sondern si au „molekulari Maschine“, wo Metabolite dransportiere, Ione bumpe, chemischi Reakzione katalysiere und Signalstoff chönne erkenne. Us Protein (Äiwiss) bestöön z. B. d Hut, s Hoor oder d Muskle.

Alli Protein im ene Lääbewääse zämme, im ene Gwääb, in ere Zälle oder in eme Zällkompartimänt, under exakt definierte Bedingige und zum ene bestimmte Zitpunkt, wärde as Proteom bezäichnet.

Klassifizierig vo de Proteine

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Mä chann d Protein noch irer üssere Form in zwäi Hauptgrubbe iidäile:

  • die globuläre Protein, wo Terziär- oder Quartärstruktur von ene öbbe d Form von ere Chuugele oder e Biire het, und wo mäistens in Wasser oder Salzlöösige guet löslig si (zum Bischbil s Protein vom Äiwiss im Äi, s Ov-Albumin),
  • die fibrilläre Protein, won e fadeförmigi oder fasrigi Struktur häi, mäistens unlöslig si und zu de Stütz- und Grüstsubstanze ghööre (zum Bischbil d Keratin in de Hoor und Fingerneegel, Kollagen, Aktin und Myosin für d Musklekontrakzioon).

Protein wärde au noch iirer Zämmesetzig iidäilt, z. B. bi konjugierte Protein, oder noch dr Funkzioon, z. B. Strukturprotein.

Molekülform Won e Däil drvo kä Protein isch
Globuläri Protein Fibrilläri Protein
Albumin Kollagen Glykoprotein
Globulin Elastin Nucloproteine
Histone Keratin Chromoproteine
Protamine Fibrinogen Phosphoproteine
Prolamine Myosin Lipoproteine
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Protein“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.