Stadt mit Komitatsrächt

E Stadt mit Komitatsrächt (uff Ungarisch megyei jogú város) isch z Ungarn e Stadt, wo im Berych Uffgabe vo de Komitatsverwaltig züesätzligi Uffgabe zu denne vo-n-re normale Stadt erfüllt. Es wird vo-n-re Verordnig vorgschrybe, welli Städt dä Titel dürfe drage und welli Uffgabe dodemit verbunde sin.

Sit em 11. Juli 2006 git's z Ungarn 23 Städt mit Komitatsrächt, nämlig alli Komitatssitz (ohni d'Hauptstadt Budapest) und fümf witeri Städt.

In de Gschicht vo de Städt mit Komitatsrächt sin zwei Periode z underscheide, nämlig under em 2. „tanácstörvény“ (Gsetz vom Root) vo 1954 bis 1971, wo vier Städt de Titel drage hän, und d'Zit noch 1990, wo im Rahme vom ungarische Gmeindesystem über 20 Städt s Komitatsrächt griegt hän. Zwüsche 1971 und 1990 hän vier Städt de Titel Komitatsstadt (megyei város) drage.

Budapest isch sit siner Gründig e Einzelfall gsi, wyl's nie zu einem vo de Komitat ghört hät.

Vo 1954 bis 1971

Im Erloss 12 vom Root vo de Volksrepublik, wo am 28. Novämber 1954 in Chraft drätte isch, hät mer Debrecen vom Komitat Hajdú-Bihar, Miskolc vo Borsod-Abaúj-Zemplén, Pécs vo Baranya und Szeged vo Csongrád abdrännt und ne de Titel Stadt mit Komitatsrächt verlihe.

D'Verwaltig vo sälle Städt hät sither uff ihrem Gebiet di glyche Rächt gha wie d'Verwaltige vo de Komitat uff ihrem Gebiet.

D'Städt mit Komitatsrächt sin in Stadtbezirk underdeilt worre, wo e eiges Roothus gha hän. Miskolc hät us vier und ab em 1. Januar 1966 wie au alli andere sonige Städt us drei Stadtbezirk bstande. Wie z Budapest sin d'Stadtbezirk mit römische Zahle bezeichnet worre.

Noch sällem Erloss hät sich bis 1971 nüt meh gändert. D'Städt mit Komitatsrächt und d'Komitat sin als glychrangig aglüegt worre. Im Gegesatz zu hütt hät mer Ungarn sällemols als 24-deilig (Hauptstadt + 19 Komitat + 4 Städt mit Komitatsrächt) oder als 20-deilig bezeichnet; d'Bezeichnig vo-n-re Stadt mit Komitatsrächt und em Gebiet um si umme isch Komitat Baranya und Pécs (Baranya megye és Pécs) usw. gsi.

Am 25. Abril 1971 sin d Städt mit Komitatsrächt vom 3. „tanácstörvény“ abgschafft worre.

Komitatsstädt vo 1971 bis 1990

S Gsetz vom 25. Abril 1971 hät nit numme d'Städt mit Komitatsrächt abgschafft, sondern au e neui Kategory mit em Name Komitatsstadt (megyei város). Säll Rächt hän 1971 d'Städt Debrecen, Győr, Miskolc, Pécs und Szeged griegt. Am 1. Abril 1989 isch's züesätzlig au no Kecskemét, Nyíregyháza und Székesfehérvár verlihe worre, dodemit hät's ab säller Zit acht Städt mit Komitatsrächt gee. Si hän zwar e bsunderi Selbständigkeit gnosse, aber einewäg zu me Komitat ghört.

Am Afang hän d'Komitatsstädt ihri friehnere Stadtbezirk bhalte, sälle ihri Selbschtverwaltige sin aber verschwunde. An ihri Stell sin Organisatione mit em Name Megyei Városi Tanács VB ... Kerületi Hivatala („Büro vom Bezirk ... im Roothus vo de Komitatsstadt“). Z Győr hät ei sonigi Organisation sogar d'Verwaltig vo de ganze Stadt in d'Hand gnoh und es sin keini Stadtbezirk bildet worre. Ab em 1. Januar 1984 sin d'Stadtbezirk au in allne andere Komitatsstädt abgschafft worre und de Verwaltige ihri Bezeichnig isch uff Megyei városi hivatal (Büro vo de Komitatsstadt) gändert worre. Au in de drei Städt, wo 1989 zu Komitatsstädt worre sin, isch säll System ygfiehrt worre.

Im Rahme vo de Veränderige im Johr 1990 hän d'Komitatsstädt dä Titel verlore und sin zu Städt mit Komitatsrächt worre.

Sit 1990

1990 isch s System vo de Städt mit Komitatsrächt widder uffgriffe worre und jedi Stadt, wo meh wie 50.000 Ywohner gha hät, hät de Titel griegt. 1994 sin au sälli zu Städt mit Komitatsrächt worre, wo zwar Komitatssitz gsi sin, aber keini 50.000 Ywohner gha hän (bedrifft Salgótarján und Szekszárd).

Lut em Gsetz 65 uss em Johr 1990 hät e Stadt, wo erscht spöter d'Ywohnergränze vo 50.000 erreicht hät (z. B. Érd), mieße e Adrag yreiche zum s Komitatsrächt griege. Au für d'Stadt Esztergom, wo nit emol 30.000 Ywohner gha hät, isch eso-n-e Adrag gstellt worre, wo vom ungarische Parlamänt aber abglähnt worre isch.

Di Abgordnete vo-n-re Stadt mit Komitatsrächt bilde zämme e Generalversammlig (Közgyűlés), wo au s Rächt hät, d'Stadt in Bezirke z underdeile. Zum d'Zämmearbet mit de Verwaltig vom Komitat garantiere, wird di eini Hälfti vo de Abgordnete vom Komitat gwählt und di anderi vo de Stadt sälber.

Lüeg au

• Komitat
• Komitatssitz
• Chleigebiet

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Megyei_jogú_város“ vu de ungarische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.