Pierre Henry (Lehrer)
|
Dä Artikel bezieht sich uf e Lehrer Pierre Henry. Witeri Lüüt mit däm Naame findsch do. |
Dr Pierre Henry, wo am 18. Septämber 1932 z Pruntrut uf d Wält cho und am 10. Dezämber 2008 im Wyler Miserez, wo hüt i dr Gmeind La Baroche lyt, gstoorben isch, isch e Schwiizer Lehrer und Mundartforscher gsi.
Dr Henry isch z Pruntrut i d Schuel ggangen und het s Leereseminaar bsuecht. Er isch uf Tours no besser go Französisch leere und het denn z Boncourt und spöter am Seminaar z Pruntrut Schuel ggää. Mit Drüefüfzgi isch er no a d Uni Nöieburg go Romanischi Filology studiere. Anne 1952 het r d Marie-Josèphe Jobin ghürootet, wo au vo Pruntrut gsi isch.
Wärend synere Leererzyt het er für es par Zytige Kolumne gschribe, zeerscht über allergattig Schuelsache und speziell über d Gschicht vo de Gassen im Stedtli Pruntrut.
Im 1986i het er bi dr Zytig Le Pays agfange mit ere Mundartkolumne. Mit dene Bytreeg het er d Gschicht vo französische Wörter und Sache vom Patois abghandlet. Wo s im Joor 1993 bi de regionale Zytige vom Kanton Jura zun ere Fusioon cho isch, het dr Pierre Henry au bim Nöie Blatt Quotidien jurassien mit dere Reie chönne wytermache. Un Uswaal vo dene sproochkuntliche Gschichtli isch i drüü Büecher nomol abtrukt woorde.
Dr Pierre Henry isch sälber kei Patoisant gsi; er het d Mundart vom Elsgau, wo e Sproochform vom Franc-comtois isch, nit sälber chönne. Drfüür isch er tank sym sproochwüsseschaftliche Gschpüüri de eigenartige Ustrück vo de jurassische und wälsche Dialäkt und vom gwoonte Regionalfranzösisch nochegange. Und er het au d Dialäkt-Wörterbüecher vo früenere Lüüt im Jura gwürdiget.
Es eigets Projäkt isch s für iin gsi, d Familienääme im Jura go aazluege. Das Wäärch het dr Dälschbärger Archyvaar André Rais i de 1960er Joore agfangen und es isch e zimli e groossi Gschicht woorde; dr Henry het zletscht es ticks Familienamebuech mit fasch drüütuusig «Patronym» zämetreit, wo s d Nääme vo de Lüüt im Kanton Jura und au im Bärner Jura drin het, und zwar alli die, wo dr Genealoog us dr lange Zyt vom zwölfte bis is zwänzigschte Joorhundert gfunde het.
Dr Pruntruter Leerer isch au bi dr Arbet am Dictionnaire suisse romand drby gsi.
Wäärch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- La nouvelle dénomination des rues de Porrentruy. In: Jura, 1961.
- Le synode des enseignants d’Ajoie et l'école dans la Constitution jurassienne. 1976.
- Patois du Jura et de Montbéliard – Cramaillots et cramias. 1982.
- La lutte de l'école contre le patois au XIXe siècle. 1991.
- La sauvegarde des patois. 1992.
- Les glossaires jurassiens. Lexicographie patoise. Ferdinand Raspieler – Jean-Georges Quiquerez – Antoine Biétry – François Fridelance – François-Joseph Guélat – Simon Vatré – Robert Jolidon. 1992.
- Simon Vatré et le Glossaire des patois de l’Ajoie. 1993.
- Le patois de Saint-Brais et du Clos-du-Doubs. 1994.
- Le patois de Charmoille. François Fridelance (1859–1933), instituteur et lexicographe. In: Almanach catholique du Jura 1995.
- Variétés et variantes des patois jurassiens. 1995.
- La Société des Dames visiteuses des pauvres à Porrentruy (1894-1971).
- Quelques noms de famille et noms de lieux jurassiens : Canton du Jura et Jura bernois. 1998.
- Des mots de chez nous. 2001
- Les noms de famille jurassiens de 1170 à 1978, canton du Jura et Jura bernois. 2005
- Trésor étymologique des noms de famille jurassiens. Des origines à 1978. Canton du Jura et Jura bernois 2006.
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Pierre-André Chapatte: Hommage à Pierre Henry. L'amoureux de la langue française et du parler jurassien. In: Actes de la Société jurassienne d'émulation, 112, 2009, S. 309–310.