Zum Inhalt springen

S Baasler Johanniterhuus

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Koordinate: 47° 33′ 58″ N, 7° 34′ 59,5″ O; CH1903: 610880 / 268388

Dialäkt: Baseldütsch
Usschnitt us dr Stadtaasicht vo Basel vom Matthäus Meriaa em Eltere, 1642.[1] D Santihansvorstadt goot vom innere Santihansdoor linggs bis zum üssere Santihansdoor (Nummere 28) (unde rächts).
27: D Santihanskiirche isch grad bim Santihannsdoor. Nääbedra (uf em Bild rächts drvo) si d Wirtschaftsgeböid. S Johanniterhuus, wo d Ridder gwoont häi, isch s hooche Huus am Rhii.

S Baasler Johanniterhuus isch d Niiderlassig vo de Johanniter an dr Santihanns-Vorstadt gsi. Es isch as s letschte Geböid vo dr Niiderlassig im 20. Joorhundert abgrisse worde.

Dr Johanniterorde, si vollständige Naame isch Souveräne Ridder- und Hospitalorde vom häilige Johannes vo Jerusalem vo Rhodos und vo Malta – früener z Jerusalem, gnennt vo Rhodos, gnennt vo Malta, isch im 11. Joorhundert z Jerusalem gründet worde. Er het sich um Pilger und Bedürftigi kümmeret und Chranki pflägt.

Im 13. Joorhundert[2] het sich dr Orde z Baasel uf offnigem Fäld, e baar hundert Meter vor dr erste Baasler Stadtmuure an dr wichdige Landstrooss in s Elsass niidergloo, in dr Vorstadt, wo denn noch em Naame vom Stadtdoor dört, em Chrüzdoor, no d Vorstadt zum Chrüz gsi isch. D Kommende oder Komturei isch die bedütendsti gsi im Gebiet vo dr spöötere Schwiz. Um s ganze Areal vo de Johanniter mit dr Kapälle und de Nääbehüüser häi si e Muure baut. Wo im 14. Joorhundert die üsseri Stadtmuure um d Vorstedt ume baut worde isch, isch d Niiderlassig dinne in dr Stadt grad näben em nöije Santihanns-Door gsi.

Noch dr Reformazioon si Däil vo dr Niiderlassig verchoo.1673 isch e Stügg vo dr Muure in Rhii gheit und d Stadt het sä druf repariert.[3] S Langhuus vo dr Kapälle isch 1680 abgrisse worde und dr Chor isch 1775 eso baufellig gsi, ass Däil von em iigstürzt si.

Zur Kapälle het e Friidhoof ghöört, und dä isch spöötistens im 19. Joorhundert ufghoobe worde. S Ritterhuus, wo dr Kaiser Sigismund vo Luxeburg (1368-1437) abgstiige isch und wo dr venezianischi Gsandti zum Baasler Konzil, dr Andrea Gatari, as "uno bello pallazo" bezäichnet het, häi d Johanniter 1806 verkauft und es isch denn 1808 no äinisch umbaut worde. Im Joor 1929 het mä s abgrisse, zum Blatz für e Woonblock z mache.

  • Egbert Friedrich von Mülinen: «Der Johanniter- oder Maltheserorden, seine Schicksale, Verfassung und seine Niederlassungen in der Schweiz, speziell das Johanniterhaus Buchsee (Münchenbuchsee)» in Archiv des Historischen Vereins des Kantons Bern, Band (Jahr): 7 (1868-1871), Heft 1
  1. Uf dr Aasicht vom Merian vo 1642 gseet mä d Santihansvorstadt näben em Rhii rächts uf em Bild.
  2. Er isch zum erste Mol 1206 erwäänt worde.
  3. Heinrich Weiss: Versuch einer kleinen und schwachen Beschreibung der Kirchen und Klöster in der Stadt und Landschaft Basel: nebst derselben Lehrer und Vorsteher, druckt by Schneider, 1834 , S. 20