Palmrainbaan

Wyyl am Rhy–Saint-Louis (Haut-Rhin)
Palmrainbrugg übber dè Obberrhy Palmrainbrugg übber dè Obberrhy
Kursbuechstrecki (DB):	252n
Streckenummere:	4423
Streckelengi:	11,0 km
Spurwyti:	1435 mm (Normalspur)
Streckeklasse:	Aaschlussgleis
Zweigleisigkeit:	früèner durrèlaufend
Legende vo Basel Bad Bf vo Lerrach 0,0 Wyyl am Rhy 2,5 Wyyl-Leopoldshöchi gu Monnèm Hbf Nordschleifè 4,4 Haltingè Süd Rhyhaffè Wyyl am Rhy (Aaschlussgleis) Palmrainbrugg, Dütsch-Französischi Gränz 7,9 Huningue Hüningè vo Basel SNCF 11,0 Sankt Ludwig am Obberrhy gu Stròßburg Quällè:

D Baanschtrèggi Wyyl am Rhy–Saint-Louis (Haut-Rhin) odder d Palmrainbaan isch als Strategischi Baan für dütsches Milidär baut worrè un isch nõch èm Ärschtè Wältchrièg è gränzübberschrittèndí Baanvobindig zwǜschè Frankrych un Dütschland. S Mittelschtugg isch schu 1937 stillglait worrè. Hüt wörrèd nu diè beidè Ändschtugg no für dè Güètervokeer bruucht.

Geografischi Laag

D Strèggi hèt s rächtsrheinische Wyyl am Rhy z Baddè mit èm linksrheinischè Saint-Louis (dütsch: Sankt Ludwig) im Obberelsaß vobundè. Chèrnschtugg isch d Palmrainbrugg übber dè Obberrhy knapp nördlich vo dè Basler Stadtgränz gsi.

Vorlauf

Scho 1863 hèn diè Großherzoglich Baddischi Staatsysèbaanè un diè Französischi Oschtbaan è Baanschtrèggi blaant, wo bi Wyyl am Rhy dè Obberrhy übberquerè duèt. Allerdings isch es èrscht 1869 zuè nèrè gegèsitigè Übberykumpft chò. Bim Uusbruch vum Dütsch-Französischè Chrièg 1870/1871 isch dè Bau nit uusgfüürt worrè, dènõch hèn d Gründerkrisè un dè Bau vo dè Basler Vobindungsbaan ab 1873 dè Bau us wǜrtschaftlichè Gründ vohinderèt.

Bau

Am 13. Mai 1874 hèt s Großherzogtum Baddè – als Eigèdümer vo dè Großherzoglich Baddischè Staatsysèbaanè – un s Dütsche Rych – als Eigèdümer vo dè Rychsysèbaanè im Elsaß – èn Staatsvodraag übber dè Bau von èrè eingleisigè, 5,6 Kilometer langè Baanschtrèggi zwǜschè Leopoldshöchi (Wyyl am Rhy) un St. Ludwig ratifizyrt. D Palmrainbrugg, wo beidi Sitè vum Obberrhy mitnand vobundè hèt, isch vorsorglich schu für zwei Gleis uusglait worrè. D Strèggi isch am 11. Februar 1878 offizièll in Bedryb gnõ worrè.

Bedryb

Dè Baanhof vo St. Ludwig

Iri volli Bedütig us dè strategischè Luègi hèt sich zeigt, wo mò 20. Mai 1890 dè Räscht vo dè Strategischi Umgehigsbaanè z Südbaddè in Bedryb gangè isch. Ab dört hèt s Dütsche Rych Truppètranspört un dè Nõchschub für s Obberelsaß, im spezièllè für diè Burgundischi Pfortè un d Feschtung Belfort, vo dè Bundesfeschtung Ulm gwôrleischtet. Ermöglicht worrè isch diè Vosorgungslinniè mit dè Sauschwänzlebaan, dè Gartèbaan un dè Palmrainbaan, mit dènnè mò s Schwyzer Territorium un dè Baanchnotè Basel umgangè hèt un uff d Schwyzer Neutralidät nit länger Rüggsicht hèt nää müèsè. Mit èm Durrèbindè vo dè Donaudalbaan isch denn d Vobindig bis Ulm fèrtig gschtellt worrè. Ab 1906 isch d Palmrainbaan für dè zweigleisigè Bedryb uusgbaut worrè. 1914 sin däglich elf Personèzugpärli uusschlièßlich im Naavokeer übber d Palmrainbaan gfaarè.

D Voruussetzungè hèn sich drastisch gändèrèt, als Dütschland dè Ärschte Wältchrièg volorè hèt. Dè Obberrhy hèt ab 1918 widder d Staatsgränz zwǜschè Dütschland un Frankrych abbildèt, d Strèggi isch dõdemit è internationali odder Gränz-Baanschtrèggi worrè. Dè französische Deil isch vo dè Chemins de fer de l’Est bedribbè worrè. Im Juli 1920 hèt d Oschtbaan Zugbedryb widder uffgnõ, im Johr 1922 isch uff dè dütschè Sitè im Palmrain èn gmeinsamè Gränzbaanhof mit èm Nammè Haltingè Süd (amtlich: Haltingen Süd) yygweyt worrè. Sowoll im Personè- wiè au im Güètervokeer isch Vokeersuffchò minim blibbè. Bim Personèvokeer isch s Fäälè vo durrèlaufendè Zugrelationè umschtändlich, well d Gränzformalitätè im Gränzbaanhof abgwicklèt worrè sin, d. h. alli Passagyr hèn dört müèsè uusschtygè, dè Gränzübbergang passyrè un uff dè andèrè widder yschtyygè. Am 3. April 1937 isch woll mee us bolitischè Gründ dè gränzübberschrittènde Bedrieb ygstellt worrè. Diè Strèggi zwǜschè Hüningè un èm Gränzbaanhof isch stillglait worrè, diè bolitische Gründ hèt mò au dõ dra erkennè chönnè, daß d Drääger vo dè Palmrainbrugg abgrissè hèt, d Bruggèpfyyler zmitts im Obberrhy abber stò lõ hèt, ergo d Strèggi temporär unbefaarbar gmacht hèt. Uff dè dütschè Sitè wörd dè voblibbène Streggèräscht i s Palmrain als Deil vom Aaschlussgleis zum Wyyler Rhyhaffè bruucht, uff dè französischè Sitè git s zwüschè Saint-Louis un Hüningè no Güètervokeer statt.

Literadur

• Ulrich Boeyng: Die badischen Rheinbrücken – das Ende des Zweiten Weltkriegs vor 75 Jahren. Deil 1: Die Zerstörung der Rheinbrücken zwischen Neuenburg und Wintersdorf. Im: Denkmalpflege in Baden-Württemberg 2020/2, S. 87–94. doi:10.11588/nbdpfbw.2020.2.73375
• Julius Kraus: Die strategische Eisenbahn: Leopoldshöhe – St. Ludwig. Leopoldshöhe – Weil – (durch den Tunnel) Lörrach. Im: Das Markgräflerland, Heftle 2/1986, S. 81–98. Digitalisat vo dè UB Freiburg
• Hans-Wolfgang Scharf: Die Eisenbahnen am Hochrhein. Band 3: Die Strategischen Bahnen in Südbaden, Fryburg 1993, S. 60–65
• Eisenbahnatlas Deutschland 2011/2012. 8. Auflage. Schweers+Wall, Aachen 2011, ISBN 978-3-89494-140-6. 
• Rychs-Kursbuèch vum Juli 1914, Faarblaantabällè 252n.

Weblinggs

• Laag un Gleisaalaagè uff dè OpenRailwayMap
• Rolf Reißmann: Die verschwundene Eisenbahn: Einst fuhren Züge von Weil am Rhein nach Saint-Louis. I dè: Baddischi Ziting vum 14. März 2022.

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Bahnstrecke_Weil_am_Rhein-Saint-Louis_(Haut-Rhin)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.