Agnes vo Rhyfälde

D Agnes vo Rhyfälde (* öpe 1065; † 19. Dezämber 1111) isch e Prinzässin us der adelige Familie vo Rhyfälde und spöter Herzogin vo Zääringe gsi.

Si isch als Dochter vom Herzog und König Rudolf vo Rhyfälde und vo der Adelheid vo Turin († 1079), der Dochter vom Graf Otto vo Savoie, uf d Wält cho. Als Chind het si mit der Familie uf der Burg Schtei uf der Insle im Rhy bi Rhyfälde gläbt. Dää Oort het den zum Sisgau ghört. Ane 1079 het d Prinzässin Agnes der Markgraf Berthold der Zwöit vo Zääringe ghürootet, wo öpe 1050 uf d Wält cho isch und au bis 1111 gläbt het. Ihri Schwöschter Adelheid († 1090) isch d Frau vom König Ladislaus vo Ungarn woorde.

Wo nach ihrem Vater († 1080 im Chrieg) ane 1090 au ihre Brueder, der Herzog Berthold, gstorben isch, het sii als Erbin zu de vile Güeter vo der Familie vo Rhyfälde chönne luege. Zu däm Psitz het vil Land am Rhy und im Schwarzwald und ännet em Jura im Aarburgund und bis zum Thunersee ufe ghört. S Gebiet zwüschedrin im Jura isch zwar vo anderne Heere kontrolliert worde, bsunders em Bischof vo Basel; bim Schtei z Rhyfälde isch aber die einzegi Brugg übere Rhy ggange wyt und breit, und das isch füre Wääg zwüsche de Landschafte im Norden und im Süüde wäsentlech gsi. Über die schöne und bedüütende Ländereie het jetz ihre Maa, der Zääringer Berthold, chönne mit regiere. Die Hürootsverbindig isch der wichtigscht Erfolg gsi für d Zääringer zum es grosses Fürschtetum z übercho. So isch es derzue cho, ass der Graf Berthold ane 1092 zum Herzog vo Schwoobe und Vogt vo Züri erhobe worden isch, und d Königsdochter Agnes isch do dermit d Herzogin im alemannische Gebiet gsi.

Es bar Oort so wie Buchsi, Seebärg und Huttwil im Oberaargau het d Agnes em Chlooschter Sant Peeter im Schwarzwald gschänkt, wo s nöie Huuschlooschter vo de Zääringer gsi isch. D Herzogin Agnes, wo s Land ggää het, gilt i der Chlooschtergschicht als eigentlechi Gründere vo däm Huus, wo si mit ihrem Maa ane 1093 gstiftet het. Wo der Herzog Berthold vo Zääringe und sini Frau Agnes ane 1111 churz nach enand gstorbe sind, het me se z Sant Peeter im Schwarzwald beärdiget. D Agnes isch die letschti vom grosse adelige Gschlächt vo de Rhyfälder gsi.

D Agnes und der Berthold hend nüün Chind gha: der Konrad, wo Herzog vo Zääringe gsi isch; der Berthold der Dritt, wo nach em Konrad Herzog worden isch, en andere Berthold, wo nume churz gläbt het, der Rudolf, d Agnes, wo der Graf Wilhelm vom Burgund ghürootet het, d Liutgard (isch au chly gstorbe), d Petrissa, wo der Friedrich vo Pfirt ghürootet het, d Liutgard und d Judith.

Literatur

Hans-Otto Mühleisen: Die Beziehung der Abtei St. Peter auf dem Schwarzwald zum Oberaargau. In: Jahrbuchvereinigung Oberaargau (Hg.): Jahrbuch des Oberaargaus, Jg. 46, Langenthal 2003, S. 97–135.