Caturix
| Dialäkt: Ùndertòggeborg |
De Caturix (gall. "Kampfkönig") isch de Chriegsgott vo de Helvetier gsii und isch mit em römische Gott Mars glichgsetzt worde. Alem Aschii noo, isch er de Hoptgott vo de Helvetier gsii und drum werd au vermuetet, as de Cigognier-Tempel i de römische Stadt Aventicum sin wichtigste Tempel gsii isch. Im Ort Nonfoux, wo öppe 9 Kilometer südlich vo Yverdon lit, het de Caturix e Tempel ghaa, wien e Inschrift bezügt, wo us dem Ort stammt: »Em Mars Caturix het de L. Camillius Aetolus de Tempel vo noi uf zweg gmacht.« Vom Caturix sind füf Inschrifte ufem Piet vo de Helvetier gfunde worde, und zwor us de Geged vo Yverdon und Avenches. E sechsti Inschrift stammt us Böckinge bi Hailbronn, wo im 2. Johrhundert e helvetischi Garnison stationiert gsii isch.
Uffällig isch, as s gallische Volch vo de Caturiges i de Geged vo Chorges (< *Caturigumagus) ire Hoptort Eburodunum (hüt Embrun) gnennt het, aso wie de römisch Name vo Yverdon, wo jo zwo Inschrifte an Mars Caturix gfunde wore sind.
Anderi helvetischi Näme vom Chriegsgott sind Mars Cicollos (gall. "Muskelprotz") und Caisivus.
Inschrifte vom Mars Caturix und Mars Caisivus. D Aornig folgt de Orte vo Süd noch Norde:
| Fundort | Verzaichnis | Inschrift |
| Riaz / Tronche-Bélon FR | HM 181 CIL XIII, 5035 |
…]ATVRIG[… |
| Nonfoux bi Essertimes VD | HM 164 CIL XIII, 5046 |
MARTI CATVRIGI ... TEMPLVM A NOVO IN[ST]ITVIT |
| Pomy bi Yverdon | HM 165 CIL XIII, 5054 |
MARTI CATVR SACR ... |
| Yverdon Eburodunum |
HM 172 CIL XIII, 11473 |
MARTI CATVRICI ET APOLLINI ... |
| Avenches Aventicum |
HM 222 |
MARTI CATVR .... |
| Avenches Aventicum |
HM221 CIL XIII, 11475 |
MART CAISIV ... |
| Böckinge bi Heilbronn | CIL XIII, 6474 | IOM ET MARTI CATVRIGI GENIO LOCI ... |
Lueg au
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Büecher
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur; Kröner, Stuttgart (1994). ISBN 3-520-46601-5
- Ernst Howald, Ernst Meier: Die römische Schweiz; Züri (1940). (Da Buech werd zitiert as »HM«.)