Zum Inhalt springen

Caturix

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dialäkt: Ùndertòggeborg

De Caturix (gall. "Kampfkönig") isch de Chriegsgott vo de Helvetier gsii und isch mit em römische Gott Mars glichgsetzt worde. Alem Aschii noo, isch er de Hoptgott vo de Helvetier gsii und drum werd au vermuetet, as de Cigognier-Tempel i de römische Stadt Aventicum sin wichtigste Tempel gsii isch. Im Ort Nonfoux, wo öppe 9 Kilometer südlich vo Yverdon lit, het de Caturix e Tempel ghaa, wien e Inschrift bezügt, wo us dem Ort stammt: »Em Mars Caturix het de L. Camillius Aetolus de Tempel vo noi uf zweg gmacht.« Vom Caturix sind füf Inschrifte ufem Piet vo de Helvetier gfunde worde, und zwor us de Geged vo Yverdon und Avenches. E sechsti Inschrift stammt us Böckinge bi Hailbronn, wo im 2. Johrhundert e helvetischi Garnison stationiert gsii isch.

Uffällig isch, as s gallische Volch vo de Caturiges i de Geged vo Chorges (< *Caturigumagus) ire Hoptort Eburodunum (hüt Embrun) gnennt het, aso wie de römisch Name vo Yverdon, wo jo zwo Inschrifte an Mars Caturix gfunde wore sind.

Anderi helvetischi Näme vom Chriegsgott sind Mars Cicollos (gall. "Muskelprotz") und Caisivus.

Inschrifte vom Mars Caturix und Mars Caisivus. D Aornig folgt de Orte vo Süd noch Norde:

Fundort Verzaichnis Inschrift
Riaz / Tronche-Bélon FR HM 181
CIL XIII, 5035
…]ATVRIG[…
Nonfoux bi Essertimes VD HM 164
CIL XIII, 5046
MARTI CATVRIGI ... TEMPLVM A NOVO IN[ST]ITVIT
Pomy bi Yverdon HM 165
CIL XIII, 5054
MARTI CATVR SACR ...
Yverdon
Eburodunum
HM 172
CIL XIII, 11473
MARTI CATVRICI ET APOLLINI ...
Avenches
Aventicum
HM 222
 
MARTI CATVR ....
Avenches
Aventicum
HM221
CIL XIII, 11475
MART CAISIV ...
Böckinge bi Heilbronn CIL XIII, 6474 IOM ET MARTI CATVRIGI GENIO LOCI ...

Helvetischi Religioo

  • Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur; Kröner, Stuttgart (1994). ISBN 3-520-46601-5
  • Ernst Howald, Ernst Meier: Die römische Schweiz; Züri (1940). (Da Buech werd zitiert as »HM«.)