Vylzälligi Dierer

Vielzellige Tiere
obe: Schwimm, Seeanemone, Rägewurm; unte: Porzellankrabbe, Gelbruschtara, Anubispavian.
Systematik
Klassifikation: Läbewäse Domäne: Eukaryote (Eucaryota) ohne Rang: Opisthokonta Rych: Vielzellige Tiere
Wüsseschaftlige Name
Metazoa
Haeckel, 1874

Di vylzällige Dierer (Metazoa) sin e zoologisch Taxon, wu alli mehzällige Diergruppe din zämmegfasst wäre. Hite sin rund 1,2 Millione Arte vu vylzällige Dierer bekannt. Mit dr nonig bschribene wird gschetzt, ass es 10 bis 20 Millione Arte sin. Vu dr bishär bekannten Arte mache d Gliiderfießer (Arthropoda) mit rund aire Million iber 80 % uus un innerhalb vu dr Gliiderfießer stelle d Chääfer un d Schmätterling zämme d Helfti vu dr Arte. Gliiderfießer un Waichdierer, mit 100.000 Arte dr zwootarterychscht Stamm, umfasse 90 % vu dr hitige Arte. D Wirbeldierer stelle 5 % vum Arterychtum vu dr Dierwält.

In wisseschaftlige Vereffentlichunge wäre d Metazoa hite vylmol synonym zue dr Dierer (Animalia) brucht, fir d Metazoa un di aizällige Verdrätter us ihre Stammgruppe isch anne 2004 s nei Taxon Holozoa bildet wore.

Merkmol

Chännzaiche vu dr Metazoa isch näb em Umstand, ass si us mehrere Zälle ufböue sin, au d Differenzierig un Spezialisierig vu däne Zälle. Zem Byschpel finde sich scho bi dr Schwimm unterschidligi Zälltype, wu em Nahrigserwärb, dr Otmig (Chragegaisledierli) oder em Skelettufböu diene. Wyteri Chännzaiche sin e spezialisierti Gametegenese, begaisleti Spermie, d Fuurig (Zälldailig dur Abschnierig bi Zygote (befruchteti Aizälle) am Aafang vu dr Embryogenese) un s Genom vu dr Mitochondrie.

Differenziert Gwääb

S wichtigischt Chännzaiche vu dr Metazoa isch dr vylzälli Lyyb, au aber kai Koloni vu glyche Zällen isch, wu meh oder weniger au unabhängig vunenander chennte exischtiere. Bi dr Metazoa sin d Zälle spezialisiert un morfologisch un funktionäll differenziert. Glychartigi Zälle kommuniziere mit chemische Signal unterenander, beyyflusse sich gegesytig, schaffe zämme un bilde Gwääb. D Kommunikation dient unter anderem em Erhalt vu dr Lyybform un dr Form vu dr Organ.

Gwääbgrundtype sin s Epithel (Uuschlaidigsgwääb) un s Bindegwääb. S Epithelgwääb bstoht us eme gschlossene Zällverband, fascht ohni interzälluläri Zwischeryym. D Zälle sin in Funktion un Struktur vylmol asymmetrisch (polarisiert) un uf unterschidligi Wys mitenander verbunde.

Bindegwääb sin dergege lucker ufböue, mit isolierte Zälle in dr extrazälluläre Matrix. Di Extrazällulär Matrix bstoht us netzartig aagordnete Kollagenfasere, Wasser un Glykoprotein. Epithel un Bindegwääb sin dur d Basalmembran vunenander drännt.

Cilie

D Cilie vu dr Spermie un andere Metazoezälle hän quergstraifti Wurzle un sänkrächti Zentriole, wu ais dervu dr Basallyyb vu dr Cilie bildet. Sunscht wyse si dr ainhaitlig Ufböu vu allne Eukaryote-Cilie uf.

Gametogenese

Zue dr gschlächtlige Furtpflanzig produziere mehzälligi Dierer Aizälle un Spermie. Ihri Gametogenese isch ähnlig. Us ere diploide Mueterzälle entstehn vier haploidi Zälle, entwäder vier Spermie oder di befruchtigsfähig Aizälle un drei Polzälle, wu normalerwys schnell wider vergehn. S wird aagnuu, ass d Produktion vun ere große, mit Nährstoff versähne Aizälle z ufwändig isch, as dass us e jedere vu dr vier Zälle ne Aizälle chennt entstoh.

Fuurig

No dr Befruchtig dailt sich di entstanden diploid Zygote zerscht, ohni ass e Zällwachstum stattfindet, in vyli chlaini Dochterzälle (Blastomer). Bi dääre Fuurig gnännte Zälldailig entstehn d Grundachse vum chimftige Embryo un e erschti Differenzierig. Us dr Fuurig entstoht d Blastula, wu sich in dr Gastrulation no inne dällt. Im Zug vu dr wytere Differenzierig daile sich d Zälle dailwys asymmetrisch, us ere Stammzälle entstoht e Stammzälle un e Zälle, wu sich wyter differenziert.

D Arte vu dr Fuurig hän lang as Merkmol dient go di verschidene Dierstämm verwandtschaftlig enander zuezordne. S git aber vyl Stämm, wu ne aigene Fuurigstyp entwicklet hän un di systematisch Bedytig vu dr verschidene Fuurigstype isch nume schwär z beurdaile.

Mitochondrie

D Mitochondrie vu dr Metazoa hän e verglychswys chlai Genom mit rund 16.000 Nucleotide uf 37 Gen. Im Verglych doderzue isch s Genom vu dr Choanoflagellata vier mol eso lang. Derzue wyst d Transfer RNA un di Ribosomal RNA e uugwehnligi Struktur uf.

Usseri Syschtematik

Di vylzällige Dierer bilde zämme mit dr Pilz (Fungi) un verschidene Aizäller s Taxon Opisthokonta. Ihri diräkt Schweschtergruppe sin d Chragegaiseldierli (Choanoflagellata), wu d Zälle vun ene ähnlig sin zue dr Chragegaiselzälle vu dr Schwimm. Des veraifacht Kladogramm git di wahrschynlige Verwandtschaftsverhältnis wider:

	Amoebozoa  Opisthokonta   Pilz (Fungi)        Mesomycetozoa un anderi "Choanozoa"        Chragegaiseldierli (Choanoflagellata)        Vylzälligi Dierer (Metazoa)

Inneri Syschtematik

Di basalschte vylzällige Dierer sin d Schwimm, wu wahrschyns paraphyletisch sin, wel zmindescht d Chalchschwimm dr hechere Metazoe, dr Gwääbdierer, necher stehn wie dr ibrige Schwimm. Alli vylzällige Dierer ußer dr Schwimm sin dur e ächt Zällgwääb gchännzaichnet. Si wäre Gwääbdierer (Eumetazoa) gnännt. As ihri basalscht Gruppe gälte hite d Rippequalle, nimi d Nesseldierer, di systematisch Stellig vu dr Placozoa, friejer mit dr Schwimm as Gwääblosi veraint, isch uusicher. E Verwandtschaft mit dr Nesseldierer wird vermuetet. Des Kladogramm git di wahrschynlige Verwandtschaftsverhältnis wider:

Metazoa	Schwimm (Porifera)        Chalchschwimm (Calcispongia)  Eumetazoa   Rippequalle (Ctenophora)        Placozoa        Nesseldierer (Cnidaria)  Bilateria   Urmyyler (Protostomia)        Neimyyler (Deuterostomia)

Literatur

• Hynek Burda, Gero Hilken, und Jan Zrzavý: Systematische Zoologie. UTB, Stuttgart, 2008, ISBN 978-3-8252-3119-4
• Wilfried Westheide & Reinhard Rieger (Hrsg., 2007): Spezielle Zoologie - Teil 1: Einzeller und Wirbellose Tiere (2. Aufl.). Elsevier, Spektrum Akademischer Verlag, München. ISBN 3-8274-1575-6

Weblink

 Commons: Animalia – Sammlig vo Multimediadateie

• Metazoe

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Vielzellige_Tiere“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.