Wäichdier
| Wäichdier | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nautilus | ||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Wüsseschaftlige Name | ||||||||||||
| Mollusca | ||||||||||||
| Cuvier, 1797 |
D Wäichdier (Mollusca) oder Molluske (lat. molluscus „wäich“) bilde en arte- und formeriiche Dierstamm innerhalb vo de Gwääbdier (Eumetazoa) und chömme im Meer, uf em Festland und im Süesswasser vor. D Wüsseschaft vo de Wäichdier wird au as Malakologii (griech. malakós „wäich“) oder Malakozoologii bezäichnet.
Anatomii
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Körper vo de Wäichdier isch, mit Usnaam vo de Äischaler und in Aasätz vo de Chääferschnägge, unsegmentiert (Psöidosegmentierig), ursprünglig zwäisitig sümmetrisch und bestoot us vier Abschnitt: em vordere Chopf, em muskulöse Fuess, eme Iigwäidsack und eme Mantel. Dr Mantel schäidet bi vile Arte en Usseskelett ab, d Schale. Die Schale cha zum Bischbil in dr Form vo zwäi Chlappe wie bi de Muschle oder as e spiralig gwundnigs Ghüüs wie bi de Schnägge ufdräte. Dr Ruum zwüsche dr Körperoberflechi und em Mantel bezäichnet mä as Mantel- oder Atemhööli.
D Hut vo de Wäichdier isch äischichtig, wäich, drüeseriich und het vilmol Wimpere draa.
Die mäiste Wäichdier häi Schale us Calciumcarbonat und Protein. Die diene as Schutz und si im ene begränzte Umfang en Art Usseskelett. Die Molluskeschale het in alle Grubbe en äihäitlige Ufbau und bestoot us drei Schichte:
- Periostracum (s Schalehütli us em Glykoprotein Conchin)
- Ostracum (die üsseri Prismeschicht us sänkrächte Chalch-Prisme)
- Hypostracum (die inneri Perlmuetschicht us Chalch-Aragonit)
Si feelt bi de Wurmmolluske und isch dört dur Chalchnoodle in dr Ussehut ersetzt worde. Bi mängge Chopffüesser befindet sich im Körper e so genannte Schulp us Chalch oder Horn, wo as Inneskelett fungiert. Dä Schulp, wo bi Kalmare au as Gladius bezäichnet wird, isch die kammereti Schale vo dr Stammart vo de Chopffüesser, wo gege innen gwaggse isch. Mä cha sä au hüte no bi de Nautilus-Arte finde.
Systematik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Zum Stamm vo dr Wäichdier wäre acht läbigi un e baar uusgstorbeni Klasse zellt. Drei Klasse häi käi typischi Molluskeschale und wäre Stachelwäichdier (Aculifera) gnännt. No molekularbiologischi Untersuechige isch die Grupe monophyletisch, d. h. si sin us gmäinsame Vorfahre fürigange.[1]
- Schildfüesser (Caudofoveata), ca. 70 Arte, Meer (Diefsee)
- Furefüesser (Solenogastres), ca. 250 Arte, Meer (Diefsee)
- Chäferschnägge (Polyplacophora), ca. 600 Arte, Meer (Felsküsteberich)
Die fümf Klassen wären au als Schalewäichdier (Conchifera) zämmegfasst und bilde wohl au ne monophyletischi Gruppe. Si zäichne sich dur di karakteristisch Molluskeschale uus.
- Äischaler (Monoplacophora, selten au Tryblidia), ca. 27 Arte, Meer (Tiefsee)
- Schnägge (Gastropoda), d Artezahle schwanke stark je nach Autor (50.000–150.000[2]), Meer + Süeßwasser + Land
- Chahnfüesser (Scaphopoda), ca. 350 Arte, Meer
- Muschle (Bivalvia), ca. 8000 Arte, Meer + Süeßwasser
- Chopffüesser (Cephalopoda), ca. 786 Arte, Meer
Drzue chöme e baar uusgstorbeni Klasse, ihri Zueornig zue dr Wäichdier isch zum Däil umstritte:
- † Rostroconchia
- † Helcionellida
- † Tentaculitoidea oder Cricoconarida
- † Hyolitha
Di phylogenetische Beziehige vo däne Gruppe sin zurzit im Fluss. Das Kladogramm goht zrugg uf zwoo Studie, wo anne 2011 in dr Zitschrift Nature veröffentlicht worde sin.[3][1]
| Wäichdier (Mollusca) |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Litratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- D.T. Anderson: Invertebrate Zoology. Kap. 7. Oxford Univ. Press, Oxford 1998, 2001, S.120. ISBN 0-19-551368-1
- Richard Stephen Kent Barnes: The invertebrates - a synthesis. Kap. 5. Blackwell, Malden MA 2001 (3. Uflaag), S.119. ISBN 0-632-04761-5
- Richard C. Brusca, G.J. Brusca: Invertebrates. Kap. 20. Sinauer Associates, Sunderland MA 2002, 2003 (3. Uflaag), S.701. ISBN 0-87893-097-3
- Rosina Fechter, G. Falkner: Weichtiere. Europäische Meeres- und Binnenmollusken. Steinbachs Naturführer. Bd 10. Mosaik, Münche 1990. ISBN 3-570-03414-3
- Janet Moore: An Introduction to the Invertebrates. Kap. 10, 11. Cambridge Univ. Press, Cambridge 2001, S.131. ISBN 0-521-77076-9
- Edward E. Ruppert, R.S. Fox, R.P. Barnes: Invertebrate Zoology - A functional evolutionary approach. Kap. 12. Brooks/Cole, Southbank Vic 1994, 2004, S.283. ISBN 0-03-025982-7
- John David Taylor: Origin and Evolutionary Radiation of the Mollusca. Oxford Univ. Press, Oxford 1996. ISBN 0-19-854980-6
- Geerat J. Vermeij: A Natural History of Shells. Princeton Univ. Press, Princeton 1993. ISBN 0-691-08596-X
- K.G. Wingstrand: On the anatomy and relationships of Recent Monoplacophora. in: Galathea Report. Leiden & Kopehage 16.1985, 7-94. ISSN 0416-704x
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Weichtiere – Sammlig vo Multimediadateie- Weichtiere
- Mollia - Malacologen (änglisch)
- Übersichtsseite zu Weichtieren (änglisch)
- Checklist/Datebank vo kontinentale Molluske
- www.schnecken-der-welt.de Fotisammlig vo Molluske us dr ganze Wält
- www.mollbase.de Süstematischi Übersicht über d Land- und d Süesswassermolluske vo Nord- und Mittelöiropa
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ 1,0 1,1 Stephen A. Smith, Nerida G. Wilson, Freya E. Goetz, Caitlin Feehery, Sónia C. S. Andrade, Greg W. Rouse, Gonzalo Giribet & Casey W. Dunn: Resolving the evolutionary relationships of molluscs with phylogenomic tools. Nature 480, Site 364–367, 15 Dezember 2011, doi:10.1038/nature10526
- ↑ Winston F. Ponder, David R. Lindberg: Phylogeny and Evolution of the Mollusca. University of California Press, Berkeley 2008
- ↑ Kevin M. Kocot, Johanna T. Cannon, Christiane Todt, Mathew R. Citarella, Andrea B. Kohn, Achim Meyer, Scott R. Santos, Christoffer Schander, Leonid L. Moroz, Bernhard Lieb & Kenneth M. Halanych: Phylogenomics reveals deep molluscan relationships. Nature 477, Site 452–456, 22 September 2011, doi:10.1038/nature10382
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Weichtiere“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |