Kìngerscha
| Kìngerscha | |
 Rothüss | |
| Verwàltung | |
|---|---|
| Land |  Frànkrich |
| Region |  Grand Est |
| Département | Haut-Rhin (68) |
| Arrondissement | Mulhouse |
| Kànton | Kìngerscha |
| Kommünàlverbànd | Mulhouse Alsace Agglomération |
| Àmtliga Nàma | Kingersheim |
| Maire | Laurent Riche (2014-2020)[1] |
| Code Insee | 68166 |
| Poschtlaitzàhl | 68260 |
| Iiwohner | |
| Iiwohner | 13.265 |
| Flech | 6,69 km2 |
| Bevelkerungsdicht | 1.966,97 Iiw./km2 |
| Làg | |
| Koordinate | 47° 47′ 29″ N, 7° 20′ 17″ E / 47.791388888889°N,7.3380555555556°EKoordinate: 47° 47′ 29″ N, 7° 20′ 17″ E / 47.791388888889°N,7.3380555555556°E |
| Heche | 231 m |
  Kìngerscha Kìngerscha (Frànkrich) | |
| Website | |
| http://www.ville-kingersheim.fr/ | |
| Dialäkt: Elsassisch |
Kìngerscha (frz. Kingersheim, dt. Kingersheim) ìsch a frànzeescha Gmein ìm Arrondissement Mulhouse (Kanton Kìngerscha) ìm Owerelsàss (Haut-Rhin).
Friahjer ìsch’s a gànz klei Büüradorf gsìì. Ìm letschta Johrhundert hàt's sìch vìel entwìckelt[2] un 's ìsch jetzt d 8. greeschta Gmein vum Owerelsàss[3].
Geographie
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Kìngerscha lìegt ìm Norda vu Milhüüsa, ìn dr Elsassischa Ewena un ìsch zìmlig flàch. 's ìsch Mìtglied vu dr „Mulhouse Alsace Agglomération“.
Ursprunglig hàt's z'Kìngerscha verschìedena Viartel gaa wo zìmlig witt vunànder gsìì sìn un wo ìhr eigena Lawa ghàà han: s Zentrum, d Strüeth un Fernand-Anna.[4] Mìt dr Zitt ìsch dr laar Plàtz verbàuia worra un Kìngerscha seht jetzt üss wia-n-a Vorortstàdt vu Milhüüsa.
Ìm Norda vu Kìngerscha-Strüeth gìtt's a großa kommerziella Àrea, gnennt „Kaligone“ (vum ditscha „Kali“, waga da Mina friahjer, un vum Àltgriachischa „gone“). As hàt ààgfànga ghàà ànna 1969 mìt em Meewelgschaft „Le Mobilier Européen“ (vu dr Fàmìlia Rapp), mìttla ìn da Acker. Mìt da Johra hàt sìch dàs Gschaft vergreeßert, àndra sìn derzüekumma un jetzt ìsch's d zweita greeschta Kommerziellàreà vum Elsàss.
D Gmein hàt sìch mìt em Bàui vu nèia Hiiser àwer aui vu nèia Stroßa entwìckelt. D Autostroßa A35 (zitter 1965) un A36 (zitter 1966) düen sìch nìt witt dervu kritza. D Schnallstroß D430, vu Milhüüsa bis uf Gawiller, hàt Üssfàhrta z'Kìngerscha (zitter d Johra 1980./1990.). D D20 Stroß, vu Milhüüsa bis uf Wìttena un witterscht ìn dr Norda, ìsch ìn da Johra 1920. gmàcht worra, fer nìmm dur s àlta Zentrum vum Dorf dura z'brüücha. Sa brìngt dàto vìel Verkehr dur Kìngerscha. A Verlängerung vu dr Milhüüser Tràmlinia 1 war bis uf Kìngerscha un Wìttena vorgsah, àwer dàs kummt nìt vor mehrera Johra, wial's vìel dat koschta.[5]
Gschìcht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Kìngerscha ìsch zum erschta Mol gnennt worra ànna 1195 àls Kekingsem.
As gìtt Spura (àlta Mìnz, Täpfasplìtter) àss ìn dam Ort scho friahjer Litt glabt han, ìm Neolithikum, un ìn da reemischa un merovìngischa Zitta. Noh dr Legand, sèig ursprunglig a Jàgdhüss do gsìì, wohrschins ìm historischa Zentrum (Kingersheim-Centre).
D Kìrchgmein vu Wìttena un Kìngerscha sìn ìn era Kronik erwähnt worra, ìm XII. Johrhundert. Noh dara Kronik häig dr Bìschoff Lüthold vu Bàsel befohla àss d Kàpalla vu Kìngerscha zu dr Wìttener Kìrchgmein sott gheera. Ànna 1216 hàt d Àbtei vu Näiwil a Relique vu Sànkt Adelphus ìm Kloschter vu Scheensteibàch gschankt; dia Relique ìsch ìn d Kàpalla vu Kìngerscha kumma.
D Herra vu Kìngerscha sìn zitterm XIV. Johrhundert d àdliga Fàmìlia Hus vu Wìttena gsìì. Sa han uf Wìttena un uf mehrera Därfer drum umma gherrscht. Ìn'ma Dokumant vu 1351 steht àss dr Thierry vu Hus a Viartel (¼) vum Wìttener Schloss un s Dorf Kìngerscha bikummt.
Noh da Hus ìsch d àdliga Fàmìlia vu Andlau kumma. Ànna 1473 hàt dr Lazare vu Andlau vum Peter vu Hàgabach d Regiarung vu Kìngerscha bikumma. Ar hàt d Judith vu Ramstein ghiirota un hàt vun'ra a Suhn bikumma: Ludwig (1474-1509). Dr Ludwig vu Andlau ìsch Ritter gsìì, ar hàt a Schloss z'Kìngerscha bàuia un ìsch dìnna gwohnt. Vu ìhm stàmmt d Fàmìlia vu da Audlau vu Kìngerscha.
Ìm Drissigjohriger Kriag hàt s Dorf glìtta. S Schloss ìsch àm 25. Novamber 1632 vu da schwedischa Truppa verbrennt worra. Üss Vorsìcht sìn d Iwohner vu Kìngerscha uf Milhüüsa kumma, wo ìn dara Zitt mìt da Schwitzer Kàntona verbunda gsìì ìsch. Noh dara Perioda sìn mehrera Schwitzer Fàmìlia uf Kìngerscha ku wohna.
S Därfla ìsch làng àrm un büürisch blìewa. Ànna 1834 ìsch àwer do a Fàwrìk vu gmolta Stoff kumma, dàs hàt ìn dr Gmein a nèier Schwung gaa, meischtens noh 1880, wo d Stoffdruckarei a waltwitt Erfolg bikumma hàt[6].
Vun 1871 bìs 1918 hàt d Gmein zem ditsche Richslànd Elsàss-Lothringe ghert.
Wahrem zweita Waltkriag ìsch Kìngerscha ìm Juni 1940 vu da ditscha Truppa besetzt worra. 230 Junga Kìngerscher sìn ìn d ditscha Wehrmàcht zwunga worra. Ìm Wìnter 1944/45 han d Befrèiungskampfa z'Kìngerscha stàtt gfunda. Àm 20. Janner 1945 ìsch s Dorf frèi worra. Noh-n-em Sieg vu da frànzeescha Truppa sìn 90 tota Soldàta un 47 tota Zivil z'beklàga gsìì. 712 Wohnunga sìn gànz oder teilwiis zersteert gsìì. Sallamols han noch 2484 Iwohner z'Kìngerscha glabt.
Ìn da Johra 1930. han d Kàlimina vìel Àrweiter igstellt, dàs hàt Litt ààzoga wial d Leehn un d Lawesbedìngunga zìmlig àttràktiv gsìì sìn. Minaviartel sìn ìweràll ìn dr Gegend bàuia worra, z'Kìngerscha un z'Wìttena hàt's s Viartel „Fernand-Anna“ gaa.
Ìn da Johra 1960. hàt sìch d Ìnduschtrie entwìckelt. Gàschtàrweiter sìn ìn d Gegend ku wàndla, meischtens Italianer un Pola.
Ìm XXI. Johrhundert ìsch jetzt d großa Zitt vu da Fàwrìka un vu da Mina umma. D großa Gschafter un d Pàrtnerschàft mìt em Kommünàlverbànd „Mulhouse Alsace Agglomération“ màchà jetzt d Wìrtschàft vu Kìngerscha z'làuifa.
Verwàltung
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Maire vu Kìngerscha ìsch dr Laurent Riche. Kìngerscha gheert zum Kommünàlverbànd Mulhouse Alsace Agglomération.
Bevälkerungsentwicklung
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Johr | 1789 | 1820 | 1872 | 1900 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2007 |
| Iwohner | 240 | 426 | 718 | 811 | 5612 | 5925 | 7928 | 9655 | 11258 | 11961 | 13159 |
Dialekt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr elsassisch Dialekt vu Kìngerscha gheert zum Owerrhinàlemànnischa.
 |
Literàtür
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Michel Paul Urban: Lieux dits. Dictionnaire étymologique et historique des noms de lieux en Alsace. Édition du Rhin, Strasbourg 2003
- Bulletins de la Société d'Histoire de Kingersheim
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Kingersheim – Sammlig vo MultimediadateieReferanza
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Liste des maires au 25 avril 2014 (data.gouv.fr)
- ↑ Statistik uf www.annuaire-mairie.fr (fr)
- ↑ Bevälkerung vu da Gmein ìm Owerelsàss (fr)
- ↑ Büech „Kingersheim et son histoire“ (fr)
- ↑ Milhüüser Tràmlinia 1, uf dr frànzeescha Wikipedia (fr)
- ↑ „L'histoire et la géographie“, uffem offiziella Webbsitt vu Kìngerscha ànna 2012, dur Internet Archive (fr)