Reformierti Chile Aargau

Reformierti Chile Aargau
Basisdate
Flächi:	1'404 km²
Leitendi Geischtlichi:	Chilerootspräsident Christoph Weber-Berg
Mitglidschaft:	EKS
Dekanat:	6
Chillegmeinde:	74
Gmeindsglider:	ca. 140'000
Aateil an dr Gsamtbevölkerung:	ca. 23.3 %
Offizielli Website:	www.ref-ag.ch/

D Reformierti Chile Aargau (d offizielle Name isch „Evangelisch-reformierte Landeskirche des Kantons Aargau“, der wird aber wenig bruuchd) isch d reformiert Landeschile im Schwiizer Kanton Aargau. Sie isch Mitglied i der Evangelisch-reformierte Chile Schwiiz.

Gschicht

De Ursprung vo de Landeschile ligt im Johr 1803, wo de Bärner Unteraargau, d Freie Ämter, d Grafschaft Bade un s Fricktal zum Kanton Aargau sin vereinigt worde. De neui Kanton het uugfähr 130'000 Iiwohner gha, dadevo uugfähr 70'000 Reformierti. Durch di eng Beziig zwüsche Chile u Schtaat het sich di reformiert Chile de Vefassig vom Staat unterstellt un sini Oberufsicht aaerkannt. Dodefür het de Schtaat d Chile gschützt un für de Unterhalt un d Wohnig vo de Pfärrer glueget. So si d Pfärrer Schtaatsbeamte gsi, d Chilegmeinde hei no kei Pfarrwahlrecht gha. Gleitet worde isch d Chile durch en elfköpfige Chilerot, wo d Uufsicht un d Kontroll gführt het. Userdem het er Aaträg a de chli Rat (d Regierig) dürfe stelle. Am Aafang het de Schtaat Aargau versuecht, beidi Konfessione gliichberechtigt z behandle un sich nöd uf d Siite vo de Reformierte oder de Katholike laa z ziehe. So het d Regierig zum Bischpiel en Iiladig vo der Zürcher zum Reformationsjubiläum 1819 zrückgwise.

Uf em Wäg zum selbständig si

Scho i de Bärner Ziit hets im Aargau zwei Pfarrkapitel ghä. Eis für d Region Aarau-Zofige, s ander für d Region Brugg-Länzbrg. D Aargauer Regirig het 1821 bschlosse die beide Kapitel zämmezläge. So het sich s nöi entstandeni Generalkapitel im Juni vo dwem Johr s erscht mol z Aarau troffe. Mitglider sin alli Gesichtliche gsi, wo zum aargauische Minischterium ghört hei, doderzu drü Regirigsröt. Ab 1824 het s immer me Lüüt ghä, wo au Laie hei welle im Generalkapitel ha un die e stärkeri Selbständigkeit gegäüber em Schtaat gforderet hei. Mit de Ziit hei di Forderige Erfolg gha: 1852 hei d Chilegmeinde bi de Pfarrwahl us em Drüervorschlag en Pfarrer dürfe uuswähle, 1858 hei d Gmeinde Laie zum Genrealkapitel dürfe schicke un 1864 hei d Chilegmeinde s Recht uf d Pfarrwahl übercho. Am 2. März 1866 het de Gross Rot es Gestz bschlosse, wo e Wahl in e Synode greglet het. Nach ere Wahl im Oktober 1866 het sich die Synode am 18. Däzembr s erscht mol troffe. 87 Laie un 51 Pfärrer hei derzu ghört. Bi de Verfassigsrefom vo 1885 het me de Gedanke vo ere freie Chile in erem freie Schtaat ufgno. Me het versuecht d Chile u de Schtaat immer me ztränne, bsunders au in finazielle Aaglegeheite. S Pfrund- un s Chileguet isch us em Schtaatsbsitz uusgschide un ab 1893 het de Schtaat d Chilegmeinde als öffentlich-rechtlichi Inschtitutione anerkannt. De Synodlaausschuss isch im gliiche Johr zum refomierte Chilerot worde. S Stüürrächt un vili anderi Rächt het de Schtaat bewusst nöd de Landeschile ghä, sondern de Chilegmeinde, damit es kei z schtarki Zentralverwaltig git. So hei d aargauische reformierti Chilegmeinde bis hüt e grossi Autonomii.

Schtruktur

Obwohl s di stark Gmeindautonomie git, sin di bschtehende gmeinsame Gremie vo de Landeschile wichtig.

Synode

So wie uf Chilegmeindebeni d Chilegmeindversammlig s oberschte Organ isch, so isch es uf de landeskirchlich Ebeni d Synode. Sie wird vo allne Stimmberechtigte all 4 Johr gwählt. Je nach de Aazahl Mitglider vo ere Gmeind, het si zwei bis siebe Synodali. Sie trifft sich i de Regel zweimal im Johr un isch für s Budget un d Rechnig zuständig. Au d Wahl vom Chilerot isch ihri Sach. De Präsident vo de Amtsperiode 2023-2026 isch de Lutz Fischer.

Lischte vo de bisherige Synodepräsidente

1991–1994 Heiner Studer^[1]
1995–1998 John Christoffel^[2]
1999–2002 Franziska Zehnder^[3]
2003–2006 Pfr. Urs Zimmermann
2007–2010 Daniel Hehl
2011–2014 Silvia Kistler
2015–2018 Roland Frauchiger
2019–2022 Lucien Baumgaertner

Chilerot

De Chilerot führt d Gschäft vo de Landeschile. D Mehrheit vo de Mitglider derf nöd ordiniert sii. Er het en vollamtliche Präsident bzw. e Präsidentin un sechs eheramtlichi Mitglieder. De Chilerat für d Legislaturperiode 2019–2022 bschtoht us folgende Mitglider: Christoph Weber-Berg (Präsident), Regula Wegmann (Vizepräsidenti), Beat Maurer, Martin Keller, Catherine Berger-Meier, Rolf Fäs und Gerhard Bütschi.

Ebis Bsunders

E historischi Besonderheit isch d Wahl vo de Sylvia Michel im 1980 gsi. Sie isch Chilerötspräsidentin worde un dodermit die erschti Frau, wo z Europa a de Spitz vo ere Chile gstande isch.

Ehemoligi bekannti Chileröt

Hans Peter Mauch

Dekanat

D Landeschile isch in 6 Dekanat iiteilt. Des sind:

Dekanat Aarau
Dekanat Bade
Dekanat Brugg
Dekanat Cholm
Dekanat Länzbrg
Dekanat Zofige

Pfarrkapitel

Trotz de Umwandlig vom Generalkapitel in d Synode, läbt s Generalkapitel – als inschtitutionalisierts Treffe vo allne Pfärrer im Kanton – im Pfarrkapitel witer. Alli Pfärrer, wo ins aargauische Minischterium uufgnoh sin, ghöred zum Kapitel. Es wird sit em Oktober 2022 vo de beide Co-Präsidentinne Kristin Lamprecht und Maja Petrus gleitet.

D Ufgabe vom Kapitel sin:

D Pfläg un d Förderig vo de Witerbildig vo de Pfärrer
D Beratig vo bschtimte Synodevorlage
D Verträtig vo de aargauischen Pfärrer im Schwiizerische Reformierte Pfarrverein
De Unterhalt vo de theologische Bibliothek

Sit 2004 het de Vorstand und s Präsidium vom Pfarrkapitel au es Öffentlichkeitsmandat un isch dodermit berechtiget sich zu aktuelle Aalige öffentlich z üsere.

Diakoniekapitel

I de Aargauer Landeschile het me i de 1990er Johr d Diakon de Pfärrer gliichgstellt. Sie hei i de Gmeindleitig di gliich Stellig und werde vom Chilevolk gwählt. Wege dem gits hütztag au es Diskoniekapitel. Es wird vo de Andrea Kwiring-Suter präsidiert.

Bekannti Pfärrer un Theologe mit Aargauer „Vergangeheit“

Fuessnoote

↑ Website von Heiner Studer
↑ Jahresbricht vo de Landeschile, S. 25 (PDF; 203 kB)
↑ Profil vo de Franziska Zehnder (Vizepräsidentin vo de GPK) uf de Website vo de Landeschile Archivlink (Memento vom 4. Februar 2011 im Internet Archive)

Weblink

Offizielle Homepage

[1] Website von Heiner Studer

[2] Jahresbricht vo de Landeschile, S. 25 (PDF; 203 kB)

[3] Profil vo de Franziska Zehnder (Vizepräsidentin vo de GPK) uf de Website vo de Landeschile Archivlink (Memento vom 4. Februar 2011 im Internet Archive)

[1]

[2]

[3]