Vorlage:AdW/41
Geschichte der Juden (Neueste Zeit)|Gschicht vo de Juude in dr Nöiste Zit
D Gschicht vo de Juude in dr Nöiste Zit beschribt s Schiggsaal vo de Juude im 20. Joohrhundert bis zur Geegewart.
D Diaspora, wo bis in die erste Helfti vom 20. Joorhundert fast alli Juude gläbt häi, cha grob in drei Regioone iidäilt wärde: Öiropa, Nord Afrika und dr Middler Oste und dr Räst vo dr Wält. Vor allem in West- und Middelöiropa cha mä drei Perioode underschäide: die erste drei Joorzäänt, wo sich d Juude immer mee in die nazionaale Ziviilgsellschafte häi chönne integriere, s Ufchoo vom Faschismus wo in dr Schoa mit em Mord vo Millioone Juude gändet het und d Noochchriegszit, wo dr Staat Israel gründet worde isch und e Hufe Überlääbendi ufgnoo het, wääred sich die bürgerligi Rächtssituazioon vo de Juude, wo bliibe sin, dere vo de Nidjuude aagliche het. In dr islamische Wält isch dr Umbruch noch dr Gründig vo Israel choo, wo hundertduusigi vo Juude verdriibe worde si odr häi müesse flüchte, und jüüdischi Gmäinde, wo vilmol Hunderti und sogar Duusigi vo Joor existiert häi, verschwunde si.
Dass sich Eretz Israel zum Wältzentrum vom Juudedum wurd entwiggle, het am Aafang vom 20. Joorhundert unwoorschinlig gschune. Palestina isch en armi Brovinz vom Osmanische Riich gsi und von ere arabische Bevölkerig bewoont gsi, wo je lenger je mee vo öiropäische antisemitische Ideä beiiflusst worden isch. Es isch aber denn au dä Antisemitismus gsi, wo zur Gründig vom e jüüdische Staat gfüert het.