Dònumfang

Mit Dònumfang, Skala odder Ambitus bezeichnèt mò d Spannwitti zwûschè m högschstè un èm düèfschtè Dòn von èm Inschtrumänt odder enèrè Stimm. Sell bezièt sich:

• bi Musiginschtrumänt un dè Gsangsschtimm von èm bschtimmtè Sänger uff dè Berych, wo gschpillt odder gsungeè wörrè cha (luèg au Stimmlaag). Musiginschtrumänt hèn zimli unterschydlichi Dònumföng, von èm einzigè Dòn bi dè Triangel bis hy zum gsamtè hörbarè Spektrum bi dè Orglè. Nôcheres dezuè cha i dè Artikel zum jewyligè Inschtrumänt nõchglesè wörrè.
• bi nèrè musikalischè Linniè, enèrè Passage odder èm ganzè Musigschtugg uff dè Berych, dè dõdrin vorchunnt. I sellèm Fall wörd d Skala au Raamèintervall benamst.

Notation

Fagott

D Wikipedia bruucht in einigè Artikel diè üblichi graphischi Darschtellig vom Dònumfang, bi wellèrè dè normalerwys vowendete düèfschte un högschte Dòn mit großè Notèchöpf, diè seltener vowendetè denebbè in chlynerè Zeichè dargschtellt wörred. Für d Abbildig links bedütet sell, dass dè Umfang vom Fagott vom Kontra-B normalerwys bis zum e’’ langèd, mò abaer grundsätzlich, wenn mò d Technig behèrrscht, vom Kontra-A bis zum as’’ uèschpillè cha.

Violynè

Bi Sitèinschtrumänt wörred links znägscht diè leerè Sitè i dè üeblichè Stimmig aagää. Diè unterscht Sitè (dõ s chlyne g) isch au dè düèfschtmögliche Dòn vom Inschtrumönt, nebbè m högschtè Dòn i dè normalè Griffwys (dõ: h’’’’) beschrybt dè eggige Notèchopf ganz rächts ußerdèmm dè högschtè Flageolettdòn (d’’’’’).

Generell isch allerdings z beachtè, dass selli Aagaabè nu Richtwärt sin, unter bsunderè Umschtänd (Skordatur, Zuèsatzklappè, ußergwöhnlichi Techniggè) chönned au größeri Umfäng erreicht wörrè.

Bi transponyrendè Inschtrumänt isch i dè Wikipedia, sowit nit anderscht vomèrkt, immer dè notyrte Dònumfang aagää. Byschpillswys startet dè Dònumfang von èrè Klarinettè üblicherwys mit (notyrtem) e, wo uff enèrè B-Klarinettè gschpillt denn wiè nè d döönnt, entschprèchend dè Transponyrig vom Inschtrumänt.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Tonumfang“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.