Spaalebärg

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Linggs dr Spaalebärg, rächts d Schnaabelgass
Dialäkt: Baseldütsch

Dr Spaalebärg isch e Hüügel in dr Schwizer Stadt Basel und au dr Naame von ere Strooss uf däm Hüügel. Er lit linggs vom Birsig wisawii vom Münsterhüügel und isch Däil vo dr Groossbaasler Altstadt. Es het dört ängi middelalterligi Gässli, aber au Hüüser vo dr früenere Basler Ootwolee, de Ridder, wo sich im Spootmiddelalter uf em Bärg niidergloo häi. Dä Lüt wo dört woone, säit mä Spaalebärglemer.

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Uschnitt us dr Stadtaasicht vom Merian us em 17. Joorhundert[1]
1: S Innere Spaaledoor
2: dr Spaalebärg
3: dr Noodlebärg
4: d Petersgass
5: d Schniidergass
8: d Huetgass zum Määrtblatz.

Dr Spaalebärg isch innerhalb vo dr Innere Stadtmuure glääge, wo im elfte Joorhundert vom Basler Bischof Burkhard vo Fenis baut worden isch. S Stadtdoor dörte isch dr Hauptiigang zur Stadt gsi, bis im 14. Joorhundert die Üsseri Stadtmuure baut worden isch. In dr Vorstadt dusse vor dr Muure häi sich allerhand äifachi Lüt und au Gsindel niiderglo, und d Vorstadt het nid grad dr best Ruef ghaa. Si isch denn im 14. Joorhundert ummuurt worde und s nöije Spaaledoor bestoot au hüte no und isch äins vo de schönste middelalterlige Stadtdoor überhaupt. D Lüt in dr Spaale häi sich öbbe zu dere Zit in dr Vorstadtgsellschaft zer Kräije zämmegschlosse, wo d Wach uf iirem Abschnitt vo dr Stadtmuure organisiert und anderi öffentligi Ufgoobe erfüllt het.

D Strooss[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Innehoof vom Spaalehoof

Dr Spaalebärg isch e Verlengerig vo dr Schniidergass, foot öbbe achzig Meter über d Huetgass vom Määrtblatz ewägg aa und goot bis zum Petersgraabe, wo bis ins 19. Joorhundert s Innere Spaalestadtdoor gstande isch. S Theater Fauteuil isch am Spaalebärg 12 im Chäller vom Spaalehoof, wo uf dr Liste isch vo de Kulturgüeter im Kantoon Basel-Stadt, wo nazionaali Bedütig häi. Vom Spaalebärg us chunnt mä dur d Spaalevorstadt zum bekannte Spaaledoor.

Dr Naame[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Mä wäiss nid genau, vo wo dr Naame Spaale chunnt. Die best Hüpothese isch, ass es vom Wort spalon vom latiinische spalus chunnt, wo vo 1231 im Gebiet vo Basel für Palisaade brucht worden isch. Noch däm weer d Spaale scho denn mit ere Palisaade gschützt gsi.[2]

Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Die ganz Aasicht vo dr Stadt Baasel vom Merian vo 1642.
  2. Ursprung des Namens Spalen uf altbasel.ch, abgrüeft am 28.12.2012

Koordinate: 47° 33′ 25,5″ N, 7° 35′ 4″ O; CH1903: 610976 / 267385