Riichsunmittelbarkeit

S Heilige Römische Riich im Johr 1789. Jede vo de Staate uf der Charte (underschiidlig gfärbt) het siini eigene Rächt gha gegenüber em Kaiser und gegenüber andere Staate.

As riichsunmittelbar oder riichsfrei si im spotmittelalterlige und frühneuziitlige Heilige Römische Riich sälli Persone und Institutione gheisse worde, wo keinere andere Herrschaft understande hai, sondern diräkt und unmittelbar em Kaiser undergee gsi si. Si si as riichsunmittelbari Ständ oder Immediatständ bezeichnet worde.

Persone

Mä underscheidet drei Gruppe vo riichsunmittelbare Persone oder Körperschafte:

1. sälli, wo persönlig s Rächt gha hai an de Riichsdäg drbii z si,
2. sonigi, wo nume über Korporatione därt verträte gsi si und
3. schliesslig die, wo uf em Riichsdag nid hai chönne erschiine.

Zur erste Gruppe hai d Kurfürste ghört, die sunstige Riichsfürste und die riichsunmittelbare Fürstbischöf. Die zweiti Gruppe si die riichsunmittelbare Groofe und Herre gsi, d Riichsstedt und die riichsunmittelbare Äbt. Alli zsämme hai d Riichsständ bildet.

D Riichsritter si zwar riichsunmittelbar gsi, hai aber nid zu de Riichsständ ghört. S Gliiche het für e Reihe vo Chlöster gulte (vor allem Frauechlöster) und e baar Freiort oder Riichsdörfer. Die riichsunmittelbare Lüt si die diräkte Vasalle vom Kaiser gsi, wo im Mittelalter s Chronguet bildet hai und denn wäsentlig zahlriicher gsi si as am Ändi vom Riich. Hüfig isch d Richsunmittelbarkeit vom ene Ort oder Chloster umstritte gsi, denn die benochberte Fürste hai welle die riichsunmittelbare Gebiet ihre Territorie azschliesse.

Ändi

Mit em Riichsdeputationshauptschluss vo 1803 isch d Riichsunmittelbarkeit bis uf wenigi Riichsstedt ufghobe worde, d. h. d Ständ, wo bis denn riichsunmittelbar gsi si, si mediatisiert, das heisst eme Landesherr Underdan gmacht worde. Wo s Riich im Johr 1806 ufglöst worden isch, het d Institution vo der Riichsunmittelbarkeit ändgültig ufghört z existiere.