Kwartierverein Chlooschterzälg-Rüütene
Dr Kwartierverein Chloosterzälg-Rüütene isch e Verein vo dr Aargauer Gmeind Windisch.
Er isch eine vo de eltere Kwartierverein vo dr Schwiiz. Er het zum Zwäck, d Inträsse vom Kwartier Chloosterzälg und Rüütene gägenüber vo dr Gmeind z verträtte.
Kwartiergschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Chlooschterzälg isch das Gebiet, wo im Weschte vom alte Chlooschter Königsfälde und vom alte Dorf Oberburg lyt. I dem Gebiet isch s röömischen Amfitheater vo Vindonissa. Bevor me’s uusgrabe het, isch das nur no en Tuele im Bode gsi, me het ere «d Bärisgruob» gseit. Ufem runde Theaterplatz findet jewyle s Windischer Jugetfäscht statt; früener het’s da au no en Umzug dur s ganze Dorf, vo Rüütene bis is Underdorf abe ggä.
Ännet em Süessbach und bis ad Süüdbaan ischs Kwartier Rüütene, wo hüt d Überbouig Weiermatt stoot. S erschte Huus am Süessbach isch vor hundert Jaar die alti Saagi gsi.
Die Flechi isch bis is 19. Jaarhundert Puureland gsi, eben eini vo de alte Zälge vo dr Gmeind. Sid 1906 sind am weschtleche Rand vo Windisch, grad bim Baanhof Brugg und au a dr Huuserstraass Hüüser bout worde, bsunders für d Ysebäänler und den au für d Fabriggler. 1949 sind s scho 104 Hüüser gsi. Derzue het d Wohnbougnosseschaft Brugg-Windisch, wo anne 1955 gründet worden isch, no meh Hüüser ufgstelt.[1]
S ganze Land vo dr Chlooschterzälg und dr Rüütene isch fasch bis ad Gmeindgränze im Weschte bis 1970 komplett überbout worde, i dr Weiermatt au mit Hochhüüser. Und sid de 1960er Jaare sind s Tech und s katolische Chilezäntrum Sankt Maria und s Schuelhuus Rüütene entstande. Wo früener no wyter im Weschte der Rüütenehof gsi isch, gseht me jetz d Waare vo dr Betonröörefabrigg.
Vereinsgschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Kwartierverein isch scho anne 1911 gründet worde, wo’s no ganz wenig Hüüser gha het. Dr Gmeindschryber Hans Häfeli isch dr erscht Presidänt gsi. Am Afang sind d Mitgliider fascht alles Bäänler gsi, wo uf em Baanhof Brugg gschaffet händ.
En bsunders wichtigs Grund zum dr Verein z gründe händ die Lüüt gha, wil z Brugg unde es Gaswärch plaanet gsi isch; zum die Fabrigg z boue hät d Stadt Brugg zwenig Land gha, und si isch a d Gmeind Windisch glanget zum en Egge Schacheland a dr Aare z übernää. D Windischer händ das zerscht abgläänt, aber dr Kwartieverein Chlooschterzälg-Rüütene isch für s Gaas gsi und hät d Gmeind derzue praacht, de Brugger doch dr Bouplätz abzträtte. Am 28. Dezämber 1911 isch s Gaswäärch in Betriib ggange.
Dur s Kawrtier lauft dr Süessbach. Im Programm vom Verein isch dr Süessbachputztag en feschte Alass. Dr Bach isch früener meh en Abwasserkanal vo de Fabrigge im Birrfäld gsi, und d Fuessgängerunderfüerig dr Tole vom Bach under de Gleis naa hät bi de Lüüt dr Übername «Stinkbachdunäll» gha. Erscht wo 1967 d Klääralaag a dr Aare gstanden isch, isch dr Süessbach wider suuber gsi.
Bis hütt hät dr Kwartierverein immer wider mit chlynere und eben au mit grosse Plaanige und Bouprojäkt z tue. Es git en eigeti Arbetsgruppe "Verkehr Klosterzelg-Reutenen", wo dr Veräin und d Gmeind Windisch und drzue d Kabelfabrigg und d Fachhochschuel und s Schuelhuus Rüütene drinn sind. Mit Ysprooche und Idee zum d Bouplään vo dr Gmeind z verbessere luegt dr Verein für gueti Löösige im Kwartier. S gröschte stedtebouliche Thema i dem Gebiet isch d Bougschicht vom Campus vo dr Fachhochschuel.
Psunders dr Vercheer kweer dur s Kwartier isch es Politikum gsi. Zwüsche dr alte Landstraass uf Huuse, dr Chlooschterzälgstraass, dr Rüütenestraass und dr alte Habsburgerstraass und em Baanhof sind vil anderi Vercheersachse bout worde. E deil vo de nöie Kwartierstraasse erinneret a die antiki Vergangeheit, es git en Römerstraass, en Arenawäg und de Amphirain, en Röömerhoof und de Galdiatorewäg. Und me chan im Restaurant Vindonissa ycheere und go chegle.
Es hät immer wider Plään ggä zum en grossi Weschtumfahrig vo Brugg und Windisch z boue, wo zmitzt durs Gebiet oder im Weschte drvo dureggange wèèr. D Underwärchstraass ännet em Ysebaanyschnitt a d Brugger Aarauerstraass abe isch e beliepti Abchürzig weschtlech vom Stadtzäntrum, au wänn d Barieere imer wider zue isch. Im nöie Projäkt vom Kanton für en Südweschtumfahrig würd d Underwärchstrass vo dr nöie Verbindig K 401 abglöst und me müesst nümmen über de Bahnübergang. Au das Projäkt tuet dr Kwartierverein kritisch begleite.
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Jubiläumsfeier im Amphi. 100 Jahre Quartierverein Klosterzelg-Reutenen. In: Regional. Zeitung für den Bezirk Brugg und die Nachbargmeinden, 19, 2011.