s Matemaatisch Foorschigsinschtitut Obberwolfe

S Matemaatisch Foorschigsinschtitut Obberwolfe (Mathematische Forschungsinstitut Oberwolfach, chuurz MFO) organisiert un feerderet matemaatischi Foorschig, internazionaali wisseschaftligi Zämenaarbet un Fuurtbildige in der Matematik un ire Gränzbiet. S isch syter anne 2005 Mitgliid vu dr Leibniz-Gmainschaft un isch z Obberwolfe im Schwaarzwald, an ere Haale iber em Fluss Wolf.

As Grind fir d Bedytig vum Inschtitut as Foorschigsoort wääre vyylmool di exzellänt Biblioteek un sy speziäll Laag zmitts im Schwaarzwald aagfiert.

Gschiicht

S Inschtitut isch im Novämber 1944, chuurz vor em Änd vum Zweete Wältchrieg, vum Wilhelm Süss, em Voorsitzer vu dr Dytsche Matemaatiker-Verainigung un Räktor vu dr Uniwersiteet Fryburg, as Ryychsinschtitut fir Mathematik („Reichsinstitut für Mathematik“) grindet woore. S Daagigsgebei, der „Lorenzehof“ im Oortsdail Walke, isch em Süss vum baadische Minischteriaaldiräkter Karl Gärtner z Verfiegig gstellt woore, wu der Süss e baar Joor vorhäär fir d Eeredokterwiird vu der Uniwersitet Fryburg voorgschlaa ghaa het. Der Zweet Wältchrieg het s dur d Iniziatiiv vum Matemaatiker John Todd iberstande, wu im Ufdraag vun ere britische Militermissioon z Dytschland unterwägs gsii isch un d Gfoor abgwändet het, ass es vu Bsatzigsdruppe blinderet wiird. Nooch eme Chrieg het der Süss s Inschtitut bis zue sym Dood anne 1958 glaitet. Zäme mit sym Münsteraner Kolleeg Heinrich Behnke isch s em glunge, s MFO internazionaal bekannt un wiichtig z mache. Au nooch em Dood vum Süss isch s Inschtitut als wyter vu Wisseschaftler vu Fryburg glaitet woore; eerscht der Matthias Kreck, wu 1994 Diräkter vum MFO wooren isch, het nit z Fryburg gschafft. Anne 2013 het der Diibenger Matematikbrofässer Gerhard Huisken d Laitig vum Inschtitut ibernuu.

Anne 1967 het mer e nei Geschthuus böue, 1975 e neii Biblioteek un Heersaalgebei, baidi us Mittel vu der Volkswagen-Stiftig. Anne 1989 isch e Uuswytig vum Geschthuus yygweit woore, 2007 e Uuswytig vu der Biblioteek us Mittel vu der Klaus Tschira Stiftig un der Volkswagen-Stiftig.

Wiichtigi Schritt zum Bewyys vum Grooße Fermatsche Satz hän ire Uursprung z Obberwolfe gfunde, wu der Gerhard Frey in eme Voordraag e Idee fir dr Verbindig vum fermatsche Satz mit der Taniyama-Shimura-Vermuetig daaglait het, wu vum Ken Ribet ufgriffe wooren isch.

Alli drei Joor wird syter 1991 dr Obberwolfe-Bryys an jungi europäischi Noowugsmatemaatiker*ne vergee.

Diräkter:

1944–1958: Wilhelm Süss
1958–1959: Hellmuth Kneser
1959–1963: Theodor Schneider
1963–1994: Martin Barner
1994–2002: Matthias Kreck
2002–2013: Gert-Martin Greuel
syt 2013: Gerhard Huisken

Räächtsfoorm un Finanzierig

Syter 2005 isch s MFO e gmainnitzigi GmbH mit der Gsellschaft fir Matemaatischi Foorschig (Gesellschaft für Mathematische Forschung e. V., GMF) as ainziger Gsellschafteri. Der GMF gheert s Grundstugg un d Gebei vum MFO.

As Mitgliid vu der Leibniz-Gmainschaft wird s MFO zu grooße Dail us em Etat vum Bundesminischterium fir Bildig un Foorschig un vum Land Baade-Wiirtebäärg finanziert. E greeßere Aadail stammt aber au us Spändegälder vum „Verein zur Förderung des Mathematischen Forschungsinstituts Oberwolfach“ vun vu der „Oberwolfach Stiftung“. Derzue wird s Inschtitut vu vyyl andere Organisazioone finanziäll unterstitzt, zem Byyschpel vu der Volkswagen.Stiftig, der Klaus Tschira Stiftig, der Carl Friedrich von Siemens Stiftig un der Dytsche Foorschigsgmainschaft.

Foorsche un Schaffe am Inschtitut

S wisseschaftli Brogramm vum MFO umfasst di ganz Bandbraiti vu der Matematik, un au iri Aawändige in der Natuurwisseschafte un der Tächnik. Der Hauptdail vu der Foorschig laischte Gaschtwisseschaftler*ne us alle Wält. Pro Joor bsueche rund 2500 Matematiker*ne s MFO un bruuche im Rame vu verschiidene Brogramm d Infrastruktuur vum Inschtitut fir gmainsaami un indiwiduälli Foorschig. Iiber 70 % vu der Gaschtfoorscher*ne cheme us em Uusland. Der greescht Dail vun ene bruucht d Workshop, wu all Wuche wägsle, go neii Ergeebnis voorstelle un mit andere driiber dischpetiere. Zue der Workshop laadet der Inschtitutsdiräkter als bis zue 50 internazionaali Expeerte*ne vun eme bstimmte Foorschgsbiet yy. Zuesätzli git s sognännti Mini-Workshop, wu je rund 15 Lyt yyglaade wääre. Si diene derzue, fokussiert an eme bstimmte matemaatische Broblääm z schaffe. D Ergeebnis vu der Workshop wääre in der Buechraie Oberwolfach Reports vereffetligt. Viermool pro Joor chunnt e neie Band uuse.

Au lengerfrischtigu Ufenthalt am Inschtitut sin meegli. Im Rame vum „Research in Pairs“ Brogramm chenne Wisseschaftler*ne in chlaigruppe bis zue aim Moonet am Inschtitut zämeschaffe. Speziäll fir Poschtdoktorande*ne bietet s MFO s „Oberwolfach Leibniz Fellows“ Brogramm aa, wu mer bis zue drai Mooent vor Oort an aim bstimmte indiwiduälle Brojäkt ch foorsche.

Näbe der rain foorschigsoriäntierte Brogramm bietet s MFO verschiideni Fuurtbildigsveraastaltige aa. Zwaimool im Joor git s sognännti Aarbetsgmainschafte, wu neischti Foorschigsergeebnis zue me bstimmte Teema uusgfiert wääre. Derzue wääre Fuurtbildigsseminaar fir Doktorande*ne un Poschtdoktorande*ne aabote („Oberwolfach Seminars“). Ire Zyyl isch s, Noowugswisseschaftler*ne dur Expeerte*ne in en aktuäll Foorschigsbiet yyzfiere. Dernääbe fiert s MFO speziälli Trainingswuche fir Matematikleerer*ne z Baade-Wiirtebäärg duure. Au s Abschlussseminaar, wu di dytsch Mannschaft fir di Internazionaal Matematik-Olympiade voorberaitet wiird, findet s Obberwolfe statt.

Literatur

Willi Jäger (Hrsg.): Perspectives in Mathematics. Anniversary of Oberwolfach 1984. Birkhäuser, Basel 1984, ISBN 3-7643-1624-1.
Michael Artin, Hanspeter Kraft, Reinhold Remmert: Duration and Change: Fifty Years at Oberwolfach. Springer, Berlin, Heidelberg u. a. 1994, ISBN 3-540-57214-7.
Allyn Jackson: Oberwolfach, Yesterday and Today In: Notices of the American Mathematical Society 47, 2000, S. 758–765 (Digital).
Volker Remmert: Wilhelm Süss (1895–1958): Über die Verquickung von Universitäts- und Fachpolitik. In: Karen Bayer, Frank Sparing, Wolfgang Woelk (Hrsg.): Universitäten und Hochschulen im Nationalsozialismus und in der frühen Nachkriegszeit. Steiner, Wiesbaden 2004, ISBN 978-3-515-08175-7, S. 147–166.

Weblink

Commons: Matemaatischs Foorschigsinschtitut Obberwolfe – Sammlig vo Multimediadateie

48.3455555555568.2352777777778Koordinate: 48° 20′ 44″ N, 8° 14′ 7″ O

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Mathematisches_Forschungsinstitut_Oberwolfach“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.