Maria Goeppert-Mayer

d Maria Goeppert-Mayer

D Maria Goeppert-Mayer mit em Chenig Gustav VI Adolf vu Schwede 1963

D Maria Gertrude Goeppert-Mayer (* 28. Juni 1906 z Kattowitz, Oberschlesie; † 20. Februar 1972 z San Diego, Kalifornie) isch e dytsch-amerikanischi Physikeri gsii. Si isch di zwoot Frau gsii, wu dr Nobelbryys fir Physik iberchuu het.

Lääbe

D Maria Goeppert isch anne 1906 as ainzig Chind vum spetere Pädiatrybrofässer Friedrich Göppert (1870–1927) un syre Frau Maria Göppert, ere Lehreri fir Sproche un Musik, uf d Wält chuu. Ihre Großvater isch dr Jurabrofässer Heinrich Robert Göppert (1838–1882) gsii, en Urgroßvater dr Botanikbrofässer Heinrich Göppert, un scho ne Ururgroßvater isch Brofässer fir Pharmazy gsii. Mit ihre Eltere isch si 1910 uf Göttingen zoge. Fir ihri Eltere sich s sälbschtverständli gsii, ass si noch em Abitur 1924 studiert het. Zeerscht het d Goeppert welle ne Mathematikeri gee, isch aber no drei Johr in d Physik gwächslet. 1930 het si Über Elementarakte mit zwei Quantensprüngen bim spetere Nobelbryysdreeger Max Born promoviert. Wie wichtig in dr Wisseschaft d Universitet Göttingen dodmol gsii isch, het si au doodraa zaigt, ass bi ihrem Rigorosum au dr James Franck un dr Adolf Windaus derby gsii sin. Si het dr Franck-Mitarbaiter Joseph Edward Mayer (1904–1983) ghyrote, dr speter Besidänt vu dr American Physical Society, un isch mit em anne 1930 in d USA gange. S Baar het zwai Chinder ghaa,. Vu 1930 bis 1939 het si ohni Gäld an dr Johns Hopkins University un vu 1939 bis 1946 an dr Columbia University glehrt un het zäme mt ihrem Mann 1940 s Buech Statistical Mechanics publiziert. In dr 1930er Johr het si äng mit em Karl Ferdinand Herzfeld zäme gschafft. Au bim Atomwaffeprogramm het si mitgschafft. Eerscht ab 1946 isch si ordeligi Brofässori an dr University of Chicago im Argonne National Laboratory wore. Anne 1950 isch si zum korreschpondierende Mitgliid vu dr Haidelbärger Akademy vu dr Wisseschafte gwehlt wore. Ab 1960 het si ne Lehrstuel fir Physik an dr University of California ghaa. 1956 isch si zum Mitgliid vu dr National Academy of Sciences gwehlt wore un 1965 isch si in d American Academy of Arts and Sciences ufgnuu wore.

Laischtige

Si het anne 1949 uf Aaregig vum Enrico Fermi in dr starke Spin-Bahn-Kopplig d Erklerig fir di magische Zahle gfunde, wu mer scho lenger vun ene gwisst het, ass si wichtig sin fir d Stabilitet vu dr Atomchärn. Zytglych un vellig unabhängig het au dr J. Hans D. Jensen d Lesig gfunde. Zäme hän si 1955 s Buch Elementary theory of nuclear shell structure iber ihri Theory gschribe.

D Goeppert-Mayer het si 1963 mit em J. Hans D. Jensen ai Helfti vum Nobelbryys fir Physik dailt „fir ihri Entdeckig vu dr nukleare Schalestruktur“, di ander Helfti isch an dr Eugene Paul Wigner gange.

Ehrige

Maria-Goeppert-Mayer-(MGM)-Brofässure fir d Sterkig vu dr Genderforschig an nidersächsische Hochschuele – mit Schwärpunkt uf em Uusböu vu internationale Forschigsbeziehige – wäre vum Nidersächsische Minischterium fir Wisseschaft un Kultur im Rame vum Maria-Goeppert-Mayer-Programm gferderet.

No dr Goeppert-Mayer isch Ändi 2010 e Stroß z Braunschweig gnännt wore., au im Lübecker Stadtdail St. Jürgen het s syter anne 2003 e Maria-Goeppert-Stroß. un au im Norde vu dr Stadt Minche.

Wäärch

• mit em Joseph Edward Mayer Statistical Mechanics, Wiley 1940

Literatur

• Doris Freudig: Lexikon der Naturwissenschaftler. 1996
• Killy/Vierhaus (Hrsg.): Deutsche Biographische Enzyklopädie. 1996
• Judith Rauch: Werde nie eine Frau, wenn du groß bist. In: Charlotte Kerner: Nicht nur Madame Curie – Frauen, die den Nobelpreis bekamen. Beltz Verlag Weinheim und Basel 1999, ISBN 3-407-80862-3
• Daniela Wuensch: Der letzte Physiknobelpreis für eine Frau? Maria Goeppert Mayer: Eine Göttingerin erobert die Atomkerne. Nobelpreis 1963. Zum 50. Jubiläum. Termessos Verlag Göttingen 2013, ISBN 978-3-938016-15-2 (148 S., 44 Fotos, 2 Diagramme).
• Hans Weidenmüller: Mayer, Maria, geborene Göppert. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 16, Duncker & Humblot, Berlin 1990, ISBN 3-428-00197-4, S. 549 f.

Weblink

 Commons: Maria Goeppert-Mayer – Sammlig vo Multimediadateie

• Maria Goeppert-Mayer. In: FemBio. Frauen-Biographieforschung (mit Literaturaagaben un Zitat).
• Informatione vu dr Nobelstiftig zue dr Pryysverleihig 1963 an Maria Goeppert-Mayer (änglisch)
• Webseite zu Maria Goeppert-Mayer von Steven Moszkowski
• Maria Goeppert-Mayer: Erste Nobelpreisträgerin für Physik (1906-1972)
• Member Directory: Maria Goeppert Mayer. National Academy of Sciences, archiviert vom Original am 18. Dezember 2015; abgruefen am 9. Dezember 2015 (änglisch, Biographical Memoir von Robert G. Sachs). 

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Maria_Goeppert-Mayer“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.