Liste vo de neohethitische Könige

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
de Yariri (r.) und de Kamani (l.)

Di neohethitische Staate sind ahand vo de geographische Laag sortiert. Ali Joor sind vorem Aafang vo de westliche Zittrechnig, drom werd „v. Chr.“ nöd gschribe. Di maiste Näme sind us luwische Inschrifte bikannt, vili au us assyrische Quelle. Seltniger sinds anderi Tegscht.

Euphrat-Region[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Karkamis

hethitische Vizekönig vo Karkamis
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Piyassili Sarri-Kusuḫ ca. 1321 bis 1309 erst Vizekönig vo Karkamis, Soo vom Suppiluliuma I. hethitisch
Saḫurunuwa ab 1309 Soo vom Piyassili hethitisch
Ini-Tessub I. zo de Zitt vom Ḫattusili III. und Tudḫaliya IV., wohl 60 Joor Soo vom Saḫurunuwa hethitisch
Talmi-Tessub zo de Zitt vom Suppiluliuma II. Soo vom Ini-Tessub I. hethitisch
nochem Undergang vom Hethitertriich
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Kuzi-Tessub ca. 1200/ frües bis mittlers 12. Joorhundert/ 1180 bis 1150 e Soo vom Talmi-Tessub luwisch
Mazi-Karhuha frües bis mittlers 12. Joorhundert Iiornnig usicher luwisch
Ir-Tessub mittlers/spoots 12. Joorhundert Regierig unklar luwisch
Ini-Tessub II. ca. 1100/ spoots 12. bis frües 11. Joorhundert Regierig unklar assyrisch
Tudhaliya evtl. 11. oder 10. Joorhundert Regierig unklar, evtl. o nochem Ura-Tarhunda, evtl. o vorem Ir-Tessub luwisch
Sapazidi evtl. spoots 11. oder 10. Joorhundert/ evtl. frües 10. Joorhundert   luwisch
Ura-Tarhunda evtl. spoots 11. oder 10. Joorhundert e Soo vom Sapazidi luwisch
Suhhi-Dynastie
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Suhhi I. evtl. frües 10. Joorhundert luwisch
Astuwalamanza evtl. mittlers 10. Joorhundert Soo vom Suhhi I. luwisch
Suhhi II. evtl. spoots 10. Joorhundert Soo vom Astuwalamanza luwisch
Katuwa evtl. 10. oder frües 9. Joorhundert/ ca. 880? Soo vom Suhhi II. luwisch
Suhhi III. frües 9. Joorhundert Soo vom Katuwa luwisch
Sangara-Dynastii
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Sangara ca. 870 bis 848 assyrisch, luwisch
Isarwilamuwa   Soo vom Sangara luwisch
Kuwalanamuwa   Soo vom Isarwilamuwa luwisch
Astiru I. Endi 9. bis Aafang 8. Joorhundert/ ca. 848 bis 790 Soo vom Kuwalanamuwa luwisch
Yarri frües bis mittlers 8. Joorhundert/ ca. 790 „Untertan vom Astiru“, Regent luwisch
Kamani frües bis mittlers 8. Joorhundert/ ca. 760 / ca. 738 Soo vom Astiru I. luwisch
Sastura Mitti 8. Joorhundert Regierig uklar, Wesir von Kamani luwisch
Astiru II. 2. Hälfti 8. Joorhundert Soo vom Astiru II. luwisch
Pisiri ca. 738 bis 717 ev. Soo vom Astiru II. assyrisch

Malida (assyrisch: Melid; griechisch: Melitene)

Kuzi-Teššub-Dynasti
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Kuzi-Tessub ca. 1200/ frües bis mittlers 12. Joorhundert/ 1180 bis 1150 König vo Karkamis luwisch
PUGNUS-mili I. spoots 12. Joorhundert Soo vom Kuzi-Tessub vo Karkamis luwisch
Rundiya spoots 12. Joorhundert Soo vom PUGNUS-mili I. luwisch
Arnuwanda I. spoots 12. Joorhundert Brüeder vom Rundiya luwisch
PUGNUS-mili II. spoots 12. bis frües 11. Joorhundert Soo vom Arnuwanda I., evtl. identisch mitem Allumari luwisch
Allumari ca. 1100 evtl. identisch mitem PUGNUS-mili II. assyrisch
Arnuwanda II. spoots 12. bis frües 11. Joorhundert Soo vom PUGNUS-mili II. luwisch
PUGNUS-mili III. evtl. 11. oder frües 10. Joorhundert Regierig unklar luwisch
CRUS+ra/i-Dynastie
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
CRUS+ra/i evtl. 11. bis 10. Joorhundert Name evtl. Tara luwisch
Wasu(?)-Rundiya evtl. 11. bis 10. Joorhundert e Soo vom CRUS+ra/i luwisch
Halpasulubi evtl. 11. bis 10. Joorhundert e Soo vom Wasu(?)-Rundiya luwisch
spööteri Herrscher
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Zuwarimmi evtl. 11. oder 10. Joorhundert Regierig unklar luwisch
Mariti evtl. 11. oder 10. Joorhundert e Soo vom Zuwarimi luwisch
Sahwi identisch mitem Šaḫu? Denn spööter luwisch
Sa(?)ti-Rundiya identisch mitem Ḫilaruada? Denn spööter luwisch
Lalli min. 853 bis 835 assyrisch
Gegner vom Zakkur vo Hamath frües 8. Joorhundert identisch mitem Šaḫu/Sahwi? aramäisch
Šaḫu frües 8. Joorhundert identisch mitem Sahwi? urartäisch
unbikannte König frües 8. Joorhundert isch em Land Urartu tributpflichtig, identisch mitem Šaḫu? urartäisch
Ḫilaruada ca. 784/780 bis 760/750 identisch mitem Sa(?)tiruntiya? urartäisch
Sulumal 743 bis 732 assyrisch
Gunzinanu ca. 720/719 vo de Assyrer abgsetzt assyrisch
Tarḫunazzi ca. 719 bis 712 vo de Assyrer iigsetzt astell vom Gunzinanu assyrisch
Muwattalli 713 bis 708 assyrisch Mutallu, König vo Kummuh, vo de Assyrer iigsetzt assyrisch
assyrischi Herrschaft ab 708 assyrisch
Mugallu 675 bis 651 unabhängige König babylonisch, assyrisch
x-ussi ca. 640 e Soo vom Mugallu assyrisch

Kummaha (assyrisch: Kummuḫ; griechisch: Kommagene)

Kummaha
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Qatazilu ca. 866 bis ca. 857   assyrisch
Kundašpi ca. 856/853 assyrisch
Suppiluliuma 805 bis 773 assyrisch Ušpilulume, assyrische Untertan luwisch, assyrisch
Hattusili Mitte 8. Joorhundert Soo vom Suppiluliuma luwisch
Kuštašpi ca. 750 bis 730 urartäische und assyrische Untertan urartäisch, assyrisch
Muwattalli 712 bis 708 assyrisch Mutallu, vo de Assyrer iigsetzt assyrisch

Masuwara (assyrisch Til-Barsip)

di zwoo Dynastiie
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Hapandila spoots 10. bis frües 9. Joorhundert Dynasti A luwisch
Ariyahina spoots 10. bis frües 9. Joorhundert Enkel vom Hapandila, Dynasti A luwisch
de Vatter vom Hamiyatta spoots 10. bis frües 9. Joorhundert Usurpator, Dynasti B luwisch
Hamiyatta spoots 10. bis frües 9. Joorhundert Dynasti B luwisch
Soo vom Hamiyatta frües bis mittlers 9. Joorhundert Dynasti B luwisch
Soo vom Ariyahina Mitte 9. Joorhundert Dynasti A luwisch
Bit-Adini (aramäisch)
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Aḫuni 856/ 875 bis 855 assyrisch

Antitaurus-Region, Westsyrischi Regioo[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Kurkuma (assyrisch: Gurgum)

Kurkuma
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Astuwaramanza spoots 11. Joorhundert luwisch
Muwattalli I. frües 10. Joorhundert Soo vom Astuwaramanza luwisch
Laramma I. ca. 950 Soo vom Muwattalli I. luwisch
Muwazzi spoots 10. Joorhundert Soo vom Laramma I. luwisch
Halpa-Rundiya I. frües 9. Joorhundert Soo vom Muwazzi luwisch
Muwattalli II. 858 Soo vom Halpa-Rundiya I., assyrisch Mutallu luwisch, assyrisch
Halpa-Rundiya II. ca. 853/ 855 bis 830 Soo vom Muwattalli II., assyrisch Qalparunda luwisch, assyrisch
Laramma II. spoots 9. Joorhundert Soo vom Halpa-Rundiya II., assyrisch Palalam luwisch, assyrisch
Halpa-Rundiya III. 805 bis ca. 800/780 Soo vom Laramma II., assyrisch Qalparunda luwisch, assyrisch
Humamita 8. Jh. Enkel vom Laramma II. luwisch
Tarḫulara 743 bis ca. 711 assyrisch
Muwattalli III. ca. 711 e Soo vom Tarḫulara, assyrisch Mutallu assyrisch

Walastina (assyrisch: Pattina-Unqi)

Walastina
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Taita I. 11. Joorhundert luwisch
Taita II. 10. Joorhundert luwisch
Manana 10. Joorhundert luwisch
Suppiluliuma I. 10. Joorhundert Soo vom Manana luwisch
Lubarna I. ca. 875/870 bis 858?   assyrisch
Suppiluliuma II. 858/857 assyrisch Sapalulme luwisch, assyrisch
Halpa-Rundiya 858/857 bis 853 assyrisch Qalparunda luwisch, assyrisch
Lubarna II. 831/829   assyrisch
Surri 831 Usurpator assyrisch
Sasi 831 assyrische Untertan assyrisch
Tutammu 738 assyrisch

Imatu (aram. Ḥamat)

Imatu
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
To’i frües 10. Joorhundert au: To’u Altes Testament (2 Samuel 8:9)
Parita 1. Hälfti 9. Joorhundert luwisch
Urahilina 853 bis 845 de Soo vom Parita, assyrisch Irḫuleni luwisch, assyrisch
Uradami ca. 830/840 bis 820 e Soo vom Urahilina, assyrisch evtl. Rudamu luwisch, assyrisch?
aramäischi Herrscher
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Zakkur ca. 800 aramäisch
’Azri-Yau 738 Regierig uklar assyrisch
Eni-Ilu 738 assyrisch
Yau-bi’di 720 assyrisch

Zentralanatolie[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Tabal / Bit-Burutaš (griechisch: Kappadokia)

Tabal
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Tuwatti I. 837 assyrisch Tuatti assyrisch
Kikki 837 Soo vom Tuwatti I. assyrisch
Tuwatti II. Mitti 8. Joorhundert luwisch
Wasu-Sarrumma ca. 740/38 bis 730 Soo vom Tuwatti II., assyrisch Wassurme luwisch, assyrisch
Ḫulli 730 bis 726 assyrische Untertan assyrisch
Ambari ca. 721 bis 713 Soo vom Ḫulli, vo de Assyrer abgsetzt assyrisch
Iškallu ca. 679 assyrisch
Mugallu 663, 651 identisch mit Mugallu, König vo Malatya assyrisch
x-ussi ca. 640 Soo vom Mugallu, identisch mit x-ussi von Malatya assyrisch

Tuna (Atuna)

Atuna
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Ušḫitti ca. 740 bis 732 assyrisch
Ashwi 3. Viertel vom 8. Joorhundert Regierig uklar, identisch mitem Ušḫitti? luwisch
Kurti ca. 732/ 718 bis 713 Soo vom Ashwi luwisch, assyrisch

Ištunda

Ištunda
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Tuḫamme 738 bis 732 assyrisch

Šinuḫtu

Šinuḫtu
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Kiyakkiya 718 assyrisch Kiakki luwisch, assyrisch

Tuwana(altgriechisch: Tyana)

Tuwana
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Saruwanni frües 8. Joorhundert luwisch
Warballawa I. frües 8. Joorhundert Soo vom Saruwanni luwisch
Muwaharrani I. ca. 740 Soo vom Warballawa I. luwisch
Warballawa II. ca. 740 bis 705/ ca. 738 bis 710 Soo vom Muwahharani I., assyrisch Urballa, phönizisch wrblw luwisch, assyrisch
Muwaharrani II. Endi 8. Joorhundert Soo vom Warballawa II. luwisch

Ḫubišna (griechisch: Kybistra)

Ḫubišna
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Puḫamme 837 assyrisch
Uirimme ca. 740 assyrisch

Nahida (assyrisch: Naḫita)

Nahida
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Saruwanni 9. Joorhundert luwisch

Til-Garimmu

Til-Garimmu
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Gurdi 705 assyrisch

Kaška

Kaška
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Dadi-Ilu 738 bis 732 Kaška wohl identisch mit de Kaška i de hethitische Quelle assyrisch

Kilikie[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Hiyawa (assyrisch: Que; altgriechisch: Kilikia Pedias)

Hiyawa
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Kate 858 bis 831 vo de Assyrer abgsetzt assyrisch
Kirri 831 Brüeder vom Kate, vo de Assyrer iigsetzt astell vom Kate assyrisch
Awariku ca. 750   luwisch, phönizisch ’wrk
Azza-Tiwada ca. 700 evtl. Regent för e Soo vom Awariku, Regierig uklar luwisch, phönizisch
Warika I. ca. 738 bis 709 assyrisch Urikki luwisch, phönizisch wryk, assyrisch Urikki
Warika II. Mitti 7.Jh.   phönizisch

Hilika, Hirika (assyrisch: Ḫilakku)

Hilika
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Piḫirim Mitte 9. Joorhundert assyrisch
Ambari ca. 718 bis 713 König vo Tabal assyrisch
Sandašarme um 665 assyrisch

Tanakun

Tanakun
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Tulli 833 „Prinz“ vo Tanakun assyrisch

Illubru

Illubru
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Kirua 696 „Prinz“ vo Illubru assyrisch

Kundu und Sissu

Kundu und Sissu
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Sanduarri 678/676 „Prinz“ vo Kundu und Sissu assyrisch

Pirindu (Raus Kilikie)

Pirindu
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Appuašu 557 babylonisch

Aramäischi Staate[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Samʼal (Yaʼudi)

Sam’al
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Gabbar ca. 920/900 bis 880 phönizisch
Banihu ca. 880 bis 870 Soo vom Gabbar phönizisch
Ḫayyanu ca. 870 bis 850/ 858 bis 853 Soo vom Banihu phönizisch, assyrisch
Ša‘il ca. 850 bis 840 Soo vom Hayyanu phönizisch
Kulamuwa ca. 840 bis 830/810 Brüeder vom Ša‘il phönizisch
Qarli / Qurala ca. 810 bis 790 Soo vom Kilamuwa? aramäisch
Panamuwa I. ca. 790 bis 750 Soo vom Qarli aramäisch
Bar-Ṣur ca. 750 bis 745 Soo vom Panamuwa I. aramäisch
Usurpator ca. 745 bis 740 aramäisch
Panamuwa II. ca. 743 /740 bis 733/32 Soo vom Bar-Sur, assyrisch Panammu aramäisch, assyrisch
Bar-Rakib ca. 733/32 bis 713/711 Soo vom Panamuwa II. aramäisch, luwisch

Bit-Agusi (Arpad)

Bit-Agusi
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Gusi ca. 870 assyrisch
Hadram ca. 860 bis 830 e Soo vom Gusi, assyrisch Adramu oder Arame assyrisch
Attaršumki I. ca. 830 bis 800 assyrisch, aramäisch
Bar-Hadad ca. 800 Soo vom Attaršumki I., Regierig unklar aramäisch
Attaršumki II. 1. Hälfti 8. Joorhundert Soo vom Bar-Hadad aramäisch
Mati-Ilu Mitte 8. Joorhundert Soo vom Attaršumki II. aramäisch

Kasku (Kaska; aramäisch: ktk)

Kasku
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Bar-Ga’ya Mitti vom 8. Joorhundert

Soba (Zobah)

Soba
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Hadad-ezer zo de Zitt vom Saul und David vo Israel Alts Testament (1 Samuel 14:47, 2 Samuel 8:3-12)

Aram-Damaskus

Damaskus
Name Regierigszitt Aamerkige Quelle
Bar-Hadad I. ca. 900 hebräisch Ben-Hadad Alts Testament (1 Chünge 15:16-22)
Hadad-ezer Mitti 9. Joorhundert assyrisch Adad-idri assyrisch
Haza-Il Mitte 9. Joorhundert bis 803?/ 844/42 bis 800 aramäisch, Alts Testament (2 Chünge 8:7-15), assyrisch
Bar-Hadad II. 803? bis 775? e Soo vom Haza-Il, hebräisch Ben-Hadad, assyrisch Mari’ Alts Testament (1 Chünge 20), assyrisch
Hadyan II. ca. 775? bis Mitte 8. Joorhundert hebräisch Hezjon, assyrisch Hadiani assyrisch
Rasjan Mitte 8. Joorhundert bis 732 hebräisch Rezin, assyrisch Raqianu Alts Testament (2 Chünge 16:5-9), assyrisch

Anzelnoowiis[ändere | Quälltäxt bearbeite]


Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Trevor Bryce: The World of the Neo-Hittite Kingdoms; A Political and Military History. Oxford University Press, Oxford/ New York 2012, ISBN 978-0-19-921872-1.
  • Christian Marek, Peter Frei (Althistoriker)|Peter Frei : Geschichte Kleinasiens in der Antike. Verlag C.H.Beck, München 2010, ISBN 978-3-406-59853-1.
  • Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland : Die Hethiter und ihr Reich. Das Volk der 1000 Götter. Konrad Theiss Verlag, Stuttgart 2002, ISBN 3-8062-1676-2.
  • Gwendolyn Leick: Who’s Who in the Ancient Near East. Routledge, London 1999, 2002, ISBN 0-415-13231-2.
  • Jean-Jaques Glassner: Mesopotamian Chronicles. Society of Biblical Literature, Atlanta 2004, ISBN 1-58983-090-3.
  • Annick Payne: Iron Age Hieroglyphic Luwian Inscriptions. Society of Biblical Literature, Atlanta 2012, ISBN 978-1-58983-269-5.
  • Anna Margherita Jasnik, Mauro Marino: The West-Anatolian origins of the Que kingdom Dynasty. In: VI Congresso Internazionale di Ittitologia. Rom 2005.
  • Mark Weeden: After the Hittites: The Kingdoms of Karkamish and Palistin in Northern Syria. In: Bulletin of the Institute of Classical Studies. 56(2) (2013), S. 1–20.
  • Susanne Berndt-Ersöz: The Chronology and Historical Context of Midas. Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 57(1) (2008), S. 1–37.
  • Stephanie Dalley: Sennacherib and Tarsus. Anatolian Studies 49, Anatolian Iron Ages 4. Proceedings of the Fourth Anatolian Iron Ages Colloquium Held at Mersin, 19–23 May 1997 (1999), S. 73–80.
  • Alessandra Gilibert: Syro-Hittite Monumental Art and the Archaeology of Performance. De Gruyter, Berlin 2011, ISBN 978-3-11-022225-8.

Lueg au[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Liste_der_neo-hethitischen_Könige“ vu de tütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.