Zum Inhalt springen

Lepontischi Sprooch

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


Lepontisch
Verbreitig: Lombardai, Kanton Tessin
Sprecher: 0
Usgstorbe: 1. Jahrhundert v. Chr.
Linguistischi
Klassifikation
:
Sproochchürzel
ISO 639-3

xlp

S Lugano-Alphabet

S Lepontische isch d Sprooch vo de Lepontier gsi. Si gilted als die em früeste öberlifreti keltischi Sprooch. Si isch i drai Stufe öberliferet: S Altlepontische isch im 6. und 5. Joorhundert v. Chr. gschribe wore, Mittellepontisch im 4. und 3. und s Noilepontische vom 2. bis zum 1. Jh.v. Chr. D Inschrifte, me as hundert, findet me merhaitlich zwüschet em Langesee und em Comersee. Gschribe wore isch es im Lugano-Alphabet, enere Variante vo de norditalische Schrifte. Di maiste Inschrifte sind uf Grabstai (lep. PALA) aabrocht wore, aber au anderi Objekt, vor alem Gfäss träget Inschrifte. E typischi Grabinschrift bistoot usem Name vom Tote im Dativ, gfolgt vom Word PALA »Grabstai«.

S Lepontische ghört zum p-Keltische (lep. -PE »und«; vgl. lat. -que), isch aber archaischer as s Gallische und s alti vorkeltische /p/ wo im Gallische verschwunde isch, werd im Lepontische mit /v/ widergee (lep. UVAMO »höchste« und de Stammname Uberi; gall. ver-) und d Endig luutet no /-m/ statt /-n/ (lep. UINOM »Wii«). Die alte silbische Sonore sind zu /em/ und /en/ wore, im Gallische aber zu /am/ und /an/. En Iifluss vom Etruskische isch d Bildig vom Vatername mitem Suffix /-al-/.

Biispil:

  • SLANIAI:UERKALAI:PALA - TISIUI:PIUOTIALUI:PALA »A de Slania, Tochter vom Uerkos, sin Grabstai. - Em Tisios, Soo vom Pivotios, sin Grabstai«. (Fundort: Davesco, Tessin)
  • LATUMARUI:SAPSUTAI:PE:UINOM:NAŠOM »för de Latumaros und d Sapsuta: Wii us Naxos« (Fundort: Ornavasso, Piemont)
  • Pierre-Yves Lambert: La langue Gauloise (1994)