Graziadio Isaia Ascoli
Dr Graziadio Isaia Ascoli (* 16. Juli 1829 z Görz im Königrych Illyrie; † 21. Januar 1907 z Mailand) isch en iteliänische Sproochwüsseschaftler gsi.
sys Lääbe
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Ascoli het nit studiert und äinewäg anne 1854 scho es bedütends Buech zu de Sprooche vom Morgeland gschribe. 1860 isch er Profässer für Sproochwüsseschaft z Mailand woorde, won er a dr Accademia scientifico-letteraria d Fächer Komparatistik, Romanistik und Sanskrit ygfüert het.
Er het psunders über d Zämehäng vo de indogermanischen und semitische Sprooche, über s Keltische und d Dialäkt vo Itaalie gforschet. Er isch für läbigi Mundarte und gäge d Dominanz vo dr Standardsprooch, wo sech vo Floränz häär usbräitet het, gsi. Dr Ascoli het mit dr romanistische Zytschrift Archivio glottologico italiano agfange.
Er het en Übersicht vo de rätoromanischen Idioom zämegstelt.
Und uf iin goot dr Naame vo dr frankprovänzaalische Sprooch zrugg, wo men im Augschttal, i de französichen Alpen und bis is Roonetaal und i dr Wälschschwiiz redt. Er het dää Naame anne 1873 prägt.
Der Ascoli het au e Luutschrift uustänkt, wo mer mit ere d Tieläktluutige chan uufzäichne. Si isch spööter vom Eduard Böhmer wyterentwicklet woorde und ghäisst drum hüt «Böhmer-Ascoli». I de romanistische Sproochwüsseschaft wird die vil bruucht; si isch s Pendant zur germanistische «Teuthonista».
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Pier Gabriele Goidànich: ASCOLI, Graziadio Isaia. In: Enciclopedia Italiana, Rom 1929.
- Federico Spiess / EM: Ascoli, Graziadio. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Graziadio Isaia Ascoli – Sammlig vo Multimediadateie