Zum Inhalt springen

Furt

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dä Artikel behandlet d Furt als Übberquerigsschtell für è Gwässer. Witeri Bedütige sind under Furt (Begriffsklärig) z finde.
Furt durch d Lachte z Steihorscht

È Furt nennt mò è seichti Stell in èm Bach- odder Flusslauf, wo s Gwässer z Fuèß odder mit Faarzüüg durchquert wörrè cha.

Vokeersgschichtè

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Grabkammèrè vum Ti, Szenè: Durchgang durch d Furt (Ägyptè, um 2500 v. Chr.)

Furtè in Flüss sin oft schu annèdubaki bekannt gsi. A sättigè Stellè sin – bsunders im Mittelaalter – zaalrychi Städt un Ortschaftè entschtandè, vo allem au, well dört èn Handelswäg durrègloffè isch un dõdemit Zöll erhobbè worrè sin. S Durchquerè von èm Wasserlauf mit èrè Furt wörd au (durrè)furtè benamst.[1]

Für alli milidärischè Unternämmungè hèn Furtè è grossi Roll gschpillt, èn Vortrupp hèt söttigi Furtè müèsè uffschpürè un erkundè. Mit èm Boot isch dè Fluss befaarè worrè, dõdeby mit Maßschtab un Senkblei d Gwässerdüèfi ermittlèt woorè, bsundere isch diè usskundschafteti Furt uff Löcher im Flussbett übberbrüèft worrè. Bi nèrè schnellè Flièßgschwindigkeit un Spiègelig vo Bäum a dè Wasserobberflächi cha mò vo nèm düèfè Gwässer uusgòò, Sandbänk un churzi Wellè bi Wind sowiè è unruhigi Wasserobberflächi sin è Aazeichè von èrè Furt. Vor dè Passagè von èrè Furt hèt mò è Vyhhärdè meemòls durch d Furt dribbè (am beschtè Küèh, well se zimli langsam gsi sin), um dè Flussgrund feschtzschtampfè, demit d Räder vo dè Fuurwärch sich nit „feschtgsuugèd“ hèn. Bim Flussübbergang isch d Kavallery obberhalb vo dè Furt uffgschtellt worrè, um d Strömig z brèchè, unnèdraa sin Poschtè für d Uffnaam vo Gepäck un Menschè gschtandè, welli vo dè Strömung mitgrissè wurrè sin.[2]

No hüt bruucht mò in Bachläuf vorhandeni Furtè bim Bau vo Waald- odder Wǜrtschaftswäg, wenn dè düère Bau vo Bruggè vomiddè wörrè söll.

Diè a Faarzüüg aagschribbeni Wattdüèfi git diè maximali Ydauchdüèfi im Wasser aa.

Als Furtè sin au d Flussquerungè benamst worrè, wo sich dõdurch uuszeichnèt hèn, dass si lycht z erreichè gsi sin. Sell drǜfft bsunders uff sumpfigi Gebièt i dè norddütschè Düèfebeni zuè. È Byschpill isch diè sumpfigi Flussauè vo dè Randow, wo nu a einèrè Stell è „drochenè“ Uferzuègang botè isch; a sellèrè Stell isch Löcknitz aaglait worrè.

Als technisch aaglaitè Übbergang isch d Fuèßgängerfurt aazluègè.

Vill Städt un Dörfer drägèd dè Begriff Furt(h) im Nammè, wa uff iri Laag an èrè sötiigè Stell hywyst. Z Norddütschland isch diè glychbedütendi Èndig Wedèl vobreitet. In änglischsprõchigè Ortsbezeichnigè vowendet mò d Nammensergänzig -ford, zum Byschpill Oxford odder Stratford. In holländischè Ortsbezeichnigè sait mò irè voorde odder voort wiè z Vilvoorde, Zandvoort un z Bosvoorde. S latyynische trajectum (‚Furt‘) findet mò au in Maaschtricht, Utrecht un Dordrecht.

Ort mit Furt im Nammè

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Durchquerig von èrè Furt i dè Þórsmörk, Island
Furt in Stanhope durch dè Fluss Wear durrè, mit Stei für Fuèßgänger
zämmègsetzt

Einzelnõchwys

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. Beispiel: Erklärungen der Reisen. Archiviert vom Original am 18. Januar 2012; abgruefen am 22. März 2016. „Größere Flüsse könnten gefurtet werden.“ Abgruèfè am 21. Juli 2011
  2. Taschenbuch für den Offizier. Zämmèdrait vom F.W.Dammeyer, Volaag vom Carl Heymann, Bèrlin 1838, Sitè 304–307.
 Commons: Furten – Sammlig vo Multimediadateie
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Furt“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.