Feuerwerk (Musikalische Komödie)
| Wärkdaate | |
|---|---|
| Originalditel: | Feuerwerk |
| Form: | Sengschbiil |
| Originalsprooch: | Deutsch |
| Muusig: | Paul Burkhard |
| Libretto: | Erik Charell, Jürg Amstein ond Robert Gilbert |
| Literarischi Vorlaag: | Dialektluschtschbiil De sächzigscht Giburtstag vom Emil Sautter |
| Uruffüerig: | 16. Mai 1950 |
| Ort vo dr Uruffüerig: | Mincha |
| Ort und Zit vo dr Handlig: | Deitscha Residenzstadt am Ôfang vom 20. Jôhrhondert |
| Dialäkt: Schwäbisch |
Feuerwerk (manchmôl laudet dr Titl au Das Feuerwerk) ischt a Musikalischa Komeede en drei Uffziig mit dr Musik vom Schweizer Kombonischda Paul Burkhard, wo sowohl Elemende vo dr Operedde wia au vom Musical uffweist. Des Werk isch de hochdeitsch Fassong vom Sengschbiil Der schwarze Hecht, wo 1939 em-ma schwiizerdütscha Dialekt em Schauschbiilhaus Zirich uruffgfihrt wôrra ischt. S Libreddo stammt vo de Autora Erik Charell, Jürg Amstein ond Robert Gilbert. Als Vorlage hend-se des schweizerische Dialektstick De sächzigscht Giburtstag vom Emil Sautter gnomma. S erscht Môl uff d Bihne komma ischt s Feuerwerk am 16. Mai 1950 em Staatstheater am Gärtnerplatz z Mincha.
D Persona vo dr Handlong send
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Dr Albert Oberholzer, a Fabrikant (Bass)
- D Karline Oberholzer, sei Frau (Sopran)
- D Anna, s Dechterle vo deane zwoi (Sopran)
- D Kati, d Kechin bei de Oberholzers (Alt)
- Dr Hausdiiner Josef (Bass)
- Dr Fritz Oberholzer, a Bauer (Tenorbuffo)
- D Berta, sei Frau (Alt)
- Dr Guschdav Oberholzer, Regiirongsrat (Tenorbuffo)
- D Paula, sei Frau (Alt)
- Dr Heinrich Oberholzer, Universideetsprofessr (Tenorbuffo)
- D Klara, sei Frau (Alt)
- Dr Alexander Oberholzer, wo sich jetzt Obolski nennt ond Direktr vo-ma Zirkus ischt (Bariton)
- D Iduna, sei Frau (Soubrette)
- Dr Herbert Klusmann, a Reeder
- D Lisa, sei Frau (Alt)
- Dr Gärtner Robert, wo en d Anna Oberholzer vrliabt ischt (Tenor)
- A Stallmoischtr vom Zirkus
- Leit vom Zirkus, Kender (Chor ond Stadischda)
Firs Orkeschtr braucht mr
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Oi Fleed, a Oboe, zwoi Klarinedda, a Fagott, zwoi Herner, zwoi Trombeeda, oi Posaun, a Harf, a Klaviir ond Streicher. Dr Kombonischt hôt abr au noh a Fassong fir zwoi Klaviir ond oi Schlagzeig gschaffa, om des Werk au uff kloinere Bihna uffihra zo kenna. Zor Not gôht’s abr au ohne Schlagzeig.
Handlong
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ort, Zeit ond Bihnabilder
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Des Werk schbiilt em Fabrikanda Albert Oberholzer seim vornehma Haus ond em Garda, wo dô drzua gheert. Des älles schbiilt sich a oim Dag am Ôfang vom 20. Jôhrhondert en-ra net näher bestemmda deitscha Residenzstadt ab. De oinzlne Bihnabilder send:
Em erschda Uffzug: Bild 1: Wohndiile; em zwoida Uffzug: Bild 2: Garda vôr-em Haus; Bild 3: Zirkuszelt; em dridda Uffzug: Bild 4: Wohndiile
Erschtr bis Driddr Uffzug
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Vorbereidonga fir d Feier vom Fabrikanda Albert Oberholzer seim 60. Geburtsdag send em volla Gang. So nôch ond nôch trudlet älle gladene Gäscht ei, a Ôsammlong vo lautr Schbiaßbirger: S Bauraehepaar Fritz ond Berta Oberholzer, dr Regirongsrat Guschdav Oberholzer mit seira Frau Paula, dr Universideetsprofessr Heinrich Oberholzer mit seira Klara ond schliaßlich noh dr Reeder Herbert Klusmann mit Gaddin Lisa. Ganz zom Schluss daucht noh a oogladener Gascht auf, wo sich scho a halbe Ewichkeit lang nemme en dr Familie hôt blicka lau: dr Alexander Oberholzer mit seira Frau Iduna. Dr sell nennt sich jetzt Obolski ond ischt Direktr vo-ma Zirkus. Dia „brave“ Familiamitgliidr send schockiirt, wia-se des heeret; abr wondra dent-se sich et. Schliaßlich isch dr Alexander scho emmr s schwarze Schôf vo dr Familie gwäa. De oinzich Persoo, wo sich ibr dean Ibrraschongsbsuach aufrichdich freit, ischt em Jubilar sei Dechterle Anna. Dui hôt scho emmr fir da Zirkus gschwermt. Drom fordret-se au glei ihrn Onkl Alex auf, ebbes ibrs Zirkusleaba zo vrzehla. Dr sell lôôt sich et zwoimôl bidda. Selbschtsicher wia-nr ischt, schildret’r s Zirkusleaba en de schenschde Tee. Des leest bei dr Anna a riisiga Begeischdrong aus, dass-se glei da Wonsch hegt, au zom Zirkus zo ganga. En Gedanka siht-se scho ihre Onkel als Clowns ond ihre Tanda als fauchende Großkatza. Ond ibr dera ganza Szenerii schweabt sui selbr am Trapez. Dr Obolski ischt ganz stolz uff sei Nichde ond nährt en-ra emmr meh da Plôô, a Artischdin zo werra. Abr ihre Eltra ond de andre Vrwande setzet älles drô, era dui Schnapsidee wiidr us-em Kopf zo treiba. Ondrstitzt werret-se dô drbei vom Hausgärtner Robert, wo scho lang uff d Anna a Aug gwôrfa hôt. Au des Mädle selbr môg da Robert ganz arg, au wenn-se woiß, dass ihr Vaddr so-ra Vrbendong et sein Seaga geaba dät. Doch dr Wonsch, zom Zirkus zo ganga, ischt jetzt halt grad viil greeßer.
Enzwischa hôt dr Professr em Garda a Feierwerk uffbaut, wo zo Ehra vom Geburtsdagskend zendet wuud. Des Ereignis zuit fascht älle en ihrn Bann. D Iduna abr nutzt dui Gleagaheit aus ond nemmt d Anna beiseit, om a ernschts Wertle mit-ra zo schwätza. So erfehrt des Mädle, dass ihr Onkl Alex vôrher s Zirkusleaba durch a rosaroda Brill gschildret hôt. En Wirklichkeit dät’s deet abr au an Haufa Schaddaseida gäa. Sui selbr dät sich oft nôch-ra heislicha Geborgaheit sehna ond hett viil drondr z’leidet, dass ihr Môô gern ond oft andre Fraua scheene Auga macht. – So nôch ond nôch siht d Anna ei, dass des Zirkusleaba et mit dera Romandik vrbonda ischt, wo sui sich vorgstellt hôt.
Wia so langsam d Essenszeit näherruckt, mucket de weibliche Gäscht gega des Paar vom Zirkus auf: Mit selle wellet-se et am gleicha Disch sitza. Am meischda gôht-en dui Iduna uff d Nerva, weil-se et vrstanda kennet, dass sich ihre Manna vo dera om da kloina Fenger wickla lent ond-se noh so mit Kompliment ibrheifet. Dô druff entschliaßet sich d Obolskis, deam oogaschtlicha Heim da Ricka zuazokehra. Bevôr-se abr dui Villa vrlasset, hält dr Alexander seira Vrwandtschaft noh a gheeriga Standpauk ond macht-en klar, was fir falsche Fuffzger se send.
Kaum send dia zwoi ooerwenschde Gäscht vrschwonda, herrscht em Haus wiidr Friide ond Eintracht. Dr Jubilar ischt glicklich driber, dass sei Dechterle nemme zom Zirkus ganga will ond hôt jetzt au nix meh drgega, dass-se ihrn Robert heirada derf.
Musik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Em Erfenda vo Melodiia hôt dr Paul Burkhard bei koim vo seine Werk so a glicklicha Hand ghet, wo voll ens Schwarze troffa hôt, wia beim Feuerwerk. Dr Heheponkt ischt dr Iduna ihr Liad O mein Papa, war eine wunderbare Clown, o mein Papa, war eine große Kinstler, wo a Welterfolg wôrra ischt. De andre halbweags bekannde Liadr send:
- Ich hab ein kleines süßes Pony
- Ich sag es gern durch die Blume
- Ein Leben lang verliebt
- Die Welt ist groß und weit
Dia Stemmlaga, wo dr Kombonischt ôôgäa hôt, send bloß als Empfehlonga zo seha. De oinzlne Rolla kennet au vo Schauschbiiler gschbiilt werra, wo koi Gsangsausbildong, abr a bissle Begabong zom Senga händ.
Vorfilmong
[ändere | Quälltäxt bearbeite]1954 isch des Werk vom Kurt Hoffmann ondr-em gleicha Titl mit dr Lilli Palmer, em Karl Schönböck, dr Romy Schneider ond em Claus Biederstaedt en de Hauptrolla vorfilmt wôrra. Lueg dô drzua Feuerwerk (Film).
Quella
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Anton Würz: Reclams Operettenführer, 23. Ufflag, Stuegert 2002, ISBN 3-15-010512-9
- Hellmuth Steger / Karl Howe: Operettenführer, Fischer Bücherei Frankfurt am Main, erschda Ufflag vo 1958
- Clemens Wolthens: Oper und Operette, Tosa Verlag Wien, 1967