Benedikt Staehelin
Dialäkt: Baseldütsch |
Dr Benedikt Staehelin (au Stähelin, Baaseldütsch: Stäächeli, * 3. Februar 1695 z Baasel, † 2. August 1750 z Baasel) isch e Baasler Wüsseschaftler im 18. Joorhundert gsi.
Si Lääbe
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Stäächeli isch as dr Soon vom Brofässer Johann Heinrich Stäächeli und dr Ursula Battier, dr Dochder vom Händler Lukas Battier uf d Wält choo. Er het vo 1707 bis 1710 z Baasel Künst studiert und denn wie si Vater Medizin. 1714 isch er z Bariis gsi, won er under anderem bim Arzt und Botaniker Sébastien Vaillant studiert het. 1716 het er z Baasel dr Dokter gmacht. 1719 isch er e Zitlang z Stroossburg und Leiden gsi. 1727 isch er Brofässer für Füsik an dr Uniwersidäät Baasel worde und zwar dank eme Entschäid dur s Loos, wo dr Leonhard Euler verloore het. Vo 1736 bis 1737 isch dr Stäächeli Räkter vo dr Uni gsi.[1] Dr Stäächeli het im nöie Südflüügel vom Stachelschützehuus e Labor iigrichdet, won er Experimentalfüsik driibe het und het eso sim Fach zum ene Ufschwung verhulfe. Er isch au Brofässer für Botanik gsi und het sich für Moos und Bilz intressiert. Er het sini mikroskopische Undersuechige under anderem dr Bariiser Académie royale des sciences vorgläit.[1]
Dr Stäächeli het d Wasserkwelle im Kanton undersuecht und 1742 het er em Root mitdäilt, ass er im Holee e Häilkwelle gfunde häig, wo s Drinke vom Wasser von ere äim wurd hälfe, wemm mä an Stäi wurd liide. Er het d Erlaubnis überchoo, d Kwelle z chaufe und kommerziell nütze, aber nume under dr Uflaag, ass s Häilwasser für die Arme gratis wurd sii. S Gricht z Münchestäi het denn aber Brobleem gmacht und dr Stäächeli isch 1750 gstorbe, no bevor er vo dr Kwelle het chönne brofitiere. Si Witwe het s Grundstück und d Kwelle em Hans Rudolf Mory verchauft, wo im Juni 1768 dört e Baadhuus ufdoo het, s Nöibaad.[2]
Vo dr Middi vo de 1740er Joor aa isch er mee und mee gäisteschrank worde und dorum het vom Novämber 1747 dr Daniel Bernoulli d Experimentalfüsik übernoo.[3]
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ 1,0 1,1 Stähelin, Heinrich uf em Historische Lexikon vo dr Schwiz, abgrüeft am 18. August 2014
- ↑ Das Neubad uf altbasel.ch, abgrüeft am 18. August 2014
- ↑ Staehelin, Benedict uf dr Website vo dr Uni Baasel, abgrüeft am 18. August 2014