Zum Inhalt springen

Edvard Beneš

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Version vu 13. Septämber 2022, 15:06 Uhr vu MerengeManu (Diskussion | Byträg) (Kat)
(Unterschid) ← Vorderi Version | Itzigi Version (Unterschid) | Nächschti Version → (Unterschid)
Edvard Beneš (um 1942)
Unterschrift

D Edvard Beneš [ˈɛdvart ˈbɛnɛʃ] aahöre/? (* 28. Mai 1884 z Kožlany z Böhme; † 3. September 1948 z Sezimovo Ústí) isch en tschechoslowakische Politiker ksi, eine vo de Mitbegründer vo de Tschechoslowakei und tschechoslowakische Usseminister (1918–1935), Ministerpräsident (1921–1922) und Staatspräsident (1935–1938 und 1945–1948) sowie 1940–1945 Präsident im Exil.

D Beneš isch als nüntes Chind vonere wohlhabende Grossfamilie uf t Wält cho. Früener hät mer im Edek kseit. Im Erste Wältchrieg hät er sich starch a de Gründig vo de Tschechoslowakei beteiligt. 1918 isch er erste Usseminister vo de Erste Republik worde. I dere Funktion hät er es Bündnis mit Rumänie und Jugoslawie usghandlet. Nachdem de alti Tomáš Garrigue Masaryk vo sinere Funktion als tschechoslowakische Staatspräsident zruckträte isch, isch de Beneš mit 60% vo de Stimme de neui Präsident worde. Er hät sis Land chöne erfolgrich us de Wältwirtschaftskrise füere. 1938 ischs zu de Sudetekrise cho und de Beneš isch nach m Münchner Abkomme zruckträte und uf Frankrich gflohe. Sin Nachfolger isch de Emil Hácha worde. Im Exil hät dr Beneš 1940 d tschechoslowakischi Exilregierig gründet und isch 1942 uf Amerika, 1943 uf Moskau und 1944 uf Ägypte greist und hät död d Wiedereerichtig vom Land organisiert. Im April 1945 isch er zruck uf Prag kehrt und isch i de Wahle vo 1946 legal zum Präsident gwählt worde. Glichzitig hät er durch d Beneš-Dekret die Dütsche us m Land vertriibe la. 1948 isch er als Teil vo de kommunistische Machtübernahm zruckträte und bald druf gstorbe.

Hüt isch er z Tschechie sehr populär und es git vo ihm zahlrichi Denkmäler.

  • Jiří Gruša: Beneš jako Rakušan, Barrister & Principal, Brünn 2011, ISBN 978-8-08747-412-9; dütsch: Beneš als Österreicher, Wieser-Verlag, Klagenfurt 2012, ISBN 978-3-99029-008-8
  • Ota Konrád, René Küpper (Hrsg.): Edvard Beneš: Vorbild und Feindbild, politische, mediale und historiographische Deutungen. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2013, ISBN 978-3-525-37302-6.
  • Daniel Neval: Vorsehung und Auftrag. Politik und Geschichte bei Edvard Beneš. Edition Kirchhof & Franke, Leipzig / Berlin 2003, ISBN 978-3-933816-24-5.
  • Zbyněk Zeman, Antonín Klimek: The Life of Edvard Beneš 1884–1948: Czechoslovakia in Peace and War, Oxford University Press / Clarendon Press, Oxford, 1997, ISBN 0-19-820583-X, ISBN 978-0-19-820583-8
    uf Tschechisch: Zbyněk Zeman: Edvard Beneš – politický životopis, Mladá fronta, 2000, druhé vydání 2009, ISBN 978-80-204-2062-6
 Commons: Edvard Beneš – Sammlig vo Multimediadateie