Mykenischi Sprooch
Di Mykenischi Sprooch isch di ältisti bikannti Sproochform vom Griechische. S isch i de Bronzezitt zwöschet öppe 1400 und 1200 vor Chrischtus öberliferet. D Schrift isch e Silbeschrift und werd Linear B gnennt.
S Mykenische isch nume vo wenige Orte bikannt. Di wichtigste Archiv, womer uusgrabe hett, sind die vom Palast vo Ano Englianos (myk. Pulos) uf de Peloponnes und vo Knossos uf Kreta. Anderi Fundort sind Thebe z Boiotie und Mykene. Dezue chömet no Fundort mit nume wenige Inschrifte.
Well d Linear B-Schrift z wenig gnau isch, um s Mykenische z schriibe, isches mengisch schwirig, e Wort i sinnere Bidüttig z verstoo, woralem wenns e churzes Wort isch. So cha d Schriibig pa-te sowoll /pater/ "Vatter" as au /pantes/ "ali" bidütte.
S Mykenische underschaidet sich vom Altgriechische dodrii, as d Labiovelar no erhalte sind: qo-u /gwous/ "Chue" gegenöber altgr. βοῦς /bous/. Urgriechisch *ā und *w sind im Mykenische erhalte, wie i menge altgriechische Tielekt, im Gegesatz zom klassische (attische) Griechisch, wo *w verschwunden isch und *ā zu *ē woren isch (myk. e-ra-wa /elaiwa/; agr. ἐλαία /elaia/ „Olive“; myk. da-mo /dāmos/; gr. δήμος /dēmos/ „Gmaind).
Öberliferig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Di bikannte schriftliche Zügnis vom Mykenische sind zom grööste Tail Tontäfeli us de Archiiv vo de Paläst. Denebet gits no Inschrifte uf Amphore und verschidnige Objekt. S werd agnoo, as die Täfeli nume "Fresszeddeli" gsii sind, wo di Biamte vo de Palastverwaltig eri Notize aabroocht hend, well Ton e billigs Material isch. Wo d Paläst abebrennt sind, sind anderi Schriftzügnis verbrennt, d Tontäfeli degege konserviert wore.
Die Tontäfeli hend e buechhalterische Charakter. Si bistönd us Liste, wo Produkt, Tier, Mensche und Ortschafte ufzelet. Me cha us de Tafle vo Pylos guet d Stüürverwaltig mit de Provinze vom Königriich erchene, wievill Stüüre jedi Provinz zale mue und au, wie gross d Stüürschulde grad no sind. Me isch drum i de Laag e relatiivi Geographi vom Riich vo Pylos uufstele. Deno het da Riich öppe d Gröössi vom antike Messenie ghaa. Us de Tafle vo Knossos und Thebe chamer en äänlichi Struktur erchene, aber s Material länget nöd um e schlüssigei Organisation vo den beede Riich z erchene. Drom isch onöd bikannt, wie grooss die Herschaftspiet gsii sind. Offebar het de Palast vo Thebe au Tail vo de Insle Euboia kontrolliert.
Well die Tafle listeförmig sind, bistönd si maist us Stichwörter und Näme. D Zaale sind mit aigne Zaalzaiche gschribe wore. Ganzi Sätz mit Verbe chömed selte vor. Well d Näme und Wörter flektiert wore sind, chennt mer d Deklination vom Mykenische recht guet. S Verbsystem isch aber nume schlecht bikannt.
Tielekt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S Mykenische isch erstuunlich aihaitlich und s Mykenische vo Knossos underschaidet sich chumm vo dem vo Pylos oder Thebe. Me cha aber erchene, as z Pylos zwee Tielekt gschribe wore sind, d Underschid sind aber nume chlii. Ahand vo de Handschrift hetses e paar wenigi Schriiber ggee, wo die Sunderform vom Mykenische gschribe hend. Früenner het mer agnoo, as die Form d Sprooch vo de Underschicht oder vonere abhängige Ethnii stamid. Noierdings isch aber de Vorschlag gmacht wore, as da Sundermykenisch ender d Sprooch vo de Machthaber gsii sai, well die Täfeli mit de Sunderforme Aglegehaite uufzelet, wo enger mitem König z tue hend.