Zürchär Hafächranä

Dä Zürchär Hafächranä isch e grossi Maschine gsi, wo im April 2014 im Zäntrum vo dä Altstatt vo Züri näbäd äm Raathuus am Uufär vo dä Limmät ufgschtellt wordän isch.

Es isch um äs Kunschtprojäkt ggangä, wo de Namä «zurich-transit-maritim.ch» gha hät und wo scho Jaar vor synärä Realisiärig grossi öffäntlichi Zanggäreiä uusglöst hät.^[1] Dä Chranä isch vo de Statt Rostock a der Oschtsee, won är sid 1963 im Hafä gschtandän isch, mid Schwärtransport uf Züri choo.

Gschicht

S Projekt, im Zäntrum vo Züri als Kunschtwärk än Hafächranä uufzschtellä, isch i dä Nullärjaar vom 21. Jaarhundert us enere Idee vo dä Zürchär Regiärig useggangä, wo für d Stadt es psunders Kunschtprojäkt gsuecht hät und do derzue en Wettbewärb lanciert hät.

Mit dr Entdeckig vomänä Hafäpoller, wo 2000 Jaar alt gsi sig, a dä Limmät am 4. Novämber 2009 hät s Programm agfange. Dä Künschtlär Jan Morgentaler hät mit dr Bildhauerin Barbara Roth, em Künschtler Martin Senn und dr Architektin und Designerin Fariba Sepehrnia s Projäkt aagrissä, än Hafächranä z Züri uufzstellä.^[2] Vo Aafang aa hät diä Idee d Ywonnär vo Züri i zwäi Laagär gschpaltä. D Kritik isch luut wordä, well d Summä vo 700'000 Schtutz fürs Projäkt als vil zhöch gfundä wordän isch.^[3] Am 20. Jänner 2011 hät dä Gmäindraat vo Züri än Kredit vo 380'000 Schtutz fürs Kunschtprojäkt vo dä Uufschtellig vomänä Hafächranä im Zäntrum vo Züri aagnoo. D Gegnär händ über das Projäkt gschumpfe, es seig än «Schyyssdräck, wo niämärt wott», wäränd d Befürwortär vomänä «Dänkaaschtooss» gredt händ. D Hafächranä-Gägnär händ vo Zwängärei gredt, wel dä Gmäindraat scho 2009 näi gsäit heig.^[4] Nach äm Entschäid vom Gmäindraat hät dä Schtadtraat d Boubewilligung ertäilt. Di äinzig Yschpraach, won öpper yggä hät, isch am 17. Juli 2012 zruggzogä wordä. So isch d Boubewilligung definitiv gsi.^[5] Im Septämbär 2013 isch äs letschts Hindärnis uuftaucht. Nach technischä Ändärigä sind d Chöschtä plötzli 120'000 Frankä übär äm Büdsche vo 600'000 Frankä glägä, und so hät im letschtä Momänt äs Fiasko droot. Da hät dä Schtattraat Martin Waser gsäit, er würdi diä 120'000 fäälendä Frankä, wänns müässt sy, us sim äigänä Sack garantiärä.^[6] Tank äm Schpändäuufruäf hät sich diä fäälendi Summä schnäll reduziärt, und s Projäkt isch so tank äm persönlichä Ysatz vom Waser grettät gsi. Im April 2014 isch dä Chranä uufgschtellt wordä.

Volksiniziativä gägä dä Hafächranä

Nachärä öffentlichä Umfrag vo dä Zytig «20 Minutä» siget übär 78 Prozänt vo dä Läsär gägä dä Hafächranä gsy.^[7] Nachdem d Boubewilligung definitiv wordän isch, hät di Schwyzärisch Volkspartei (SVP) 6000 Untärschriftä gsammlät, wo värlangt händ, dass mä z Züri i de Zuekumpft äkäi Hafächränä und Hafäninschtallazionä mee törf boue. D Iniziativä isch effektiv äs untauglichs Mittäl zur Värhindärig vom Hafächranä-Projäkt gsy, wel d Boubewilligung scho rächtschräftig gsy isch und d Abschtimmig erscht nach äm Bou schtattfundt und natürli nöd rückwirkänd chänt funktioniärä. D Iniziativä isch am 4. Novämbär 2012 ygräicht wordä. Am 18. März 2014 hät dä Schtattraat d Iniziativä zur Ableenig empfolä. Sowiso hät si ja nu symbolischi Bedüütig gha.^[8]

s Ändi vom Projäkt

D Boubewiligung für dä Chranä isch abär nu provisorisch gsii, und drum hätme die grossi Maschine wie plaanet 2015 widär müäsä abryssä, und dä Staal isch zum Verschrottä wägggfüert wordä. D Firma Loacker Swiss Recycling z Birmeschdorf hät d Täili usänandgnaa, und d Räschtä – 75 Tonä Staal – sind mit dä Baan is Staalwärch vo dä Staal Gerlafingä gfüert und ygschmulze wordä.^[9]