Rhybrugg Dièssèhoffè-Gailingè
Koordinate: 47° 41′ 27″ N, 8° 45′ 3″ O; CH1903: 698519 / 283067
| Rhybrugg Dièssèhoffè–Gailingè | ||
|---|---|---|
 | ||
| Brucht as | Strõßèbrugg | |
| Goot über | Rhy, Km 35,2 | |
| Ort | Dièssèhoffè, Gailingè | |
| Konstrukzioon | Deggti Holzbrugg | |
| Gsamtlengi | 86,7 m | |
| Bräiti | 6,1 m | |
| Grössti Stützwiti | 17,6 m | |
| Fertig worde | 1816 | |
| Lage | ||
| ||
D Rhybrugg Dièssèhofdè–Gailingè isch è Strõßèbrugg, wo zwǜschè Dièssèhoffè un Gailingè dè Hochrhy sowiè d Gränz zwǜschè dè Schwiz un Dütschland übberschpannt. Diè deggt Holzbrugg wyst èn 2,8 Meter breitè Faarschtreifè uff un darf vo Kraftfaarzüüg mit bis zuè 10 Tonnè Gsamtgwicht befaarè wörrè. S isch diè einzig vollschtändig erhaalteni Holzbrügg am Hochrhy un zellt zuè dè hüt seltènè Pfòòljochbruggè. 1972 isch Bauwärch, wo Eigètum vo dè Stadt Dièssèhoffè isch, durch diè Schwizerischi Eidgnossèschaft un dè Kanton Thurgau zum „Gschütztè Baudènkmòl“ erklärt worrè. Sit 1981 stòt si unter Bundesschutz.
Gschichtè
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Warèvokeer in nordsüdlicher Richtig un dè Schutz vo kyburgischem Eigèdum nördlich vom Rhy hèn wool scho um 1180 zum Bau von èrè feschtè Rhyübbergang bi Dièssèhoffè gfüürt. Urkundlich isch diè èrscht Holzbrugg für s Johr 1292 nõchgwisè. Diè ältescht Abbildig uss èm Johr 1548 git è offeni Holzbrugg mit acht Pfòòljoch un beidsitigè Bruggèdoor uss Stei widder. Diè Bruggèöffnig im zweigschossigè Stadtdor isch für diè bessere Voteidigung als Zugbrugg ausbildet gsi. Dè Bruggèzoll isch dõmòlls diè wichtigscht Ynaamequällè vo dè Gmeind gsi. Dõmit hèn au diè hüüfigè Inschtandsetzigsarbètè a dè offènè Holzbruggèkonschtruktion finanzyrt wörrè müèsè.
Uffgrund vo zuènèmmendè schwèrè Mängel isch d Brugg vo Oktobèr 1667 bis Februar 1668 durch èn Neubau vom Schafuuser Baumeischter Heinrich Altèburg ersetzt worrè. Diè neu Brugg isch au è offeni Holzkonschtruktion gsi und hèt sechs Pfòòljoch ghaa un isch i dè Bruggèmitti uff 14 Meter langè Pfôôl glagerèt gsi, wo deilwys mit iisernè Spitzè 1,5 bis 2,5 Meter düèf i s Flussbett grammt worrè sin. Dotal sin 52 Eichè, 2 Buèchè un 3 Forrè vobaut worrè. Am 8. Oktobèr 1799 hèn russischi Truppè uff èm Rückzùg d Brücke abbrènnt.
Nõch èrè Notbrugg vo 1803 hèt d Gmeind Dièssèhoffè 1814 dè Schafuuser Stadtwärchmeischter Andreas Widtmer mit èm Bau von èrè neuè Rhybrugg beuffdragt. Bis Hèrbscht 1816 isch diè Konschtruktion, wo bis hüt no stòt, also è übberdachti Holzbrugg mit füüf Öffnungè, baut worrè. D Bauköschtè hèn 25'871 Guldè bedrait. Im April 1865 isch d Brugg zuè dè Vobesserung vo dè Durchfaart um 78 Zentimeter aaghobbè worrè. Èn Bombèabwurf vo dè United States Army Air Forces hèt dè dütsche Bruggèabschnitt am 9. Novembèr 1944 mit dè Widderlager kabutt gmacht. D Reparadurkoschtè i dè Höchi vo 70'000 Frankè sin vo dè USA übbernõ worrè. 1947 isch d Brugg widder bruuchbar gsi. Inschtandsetzungè sin 1973 un 1996 erfolgt. Im Johr 2003 isch es zuè nèm Uusduusch vo allnè vom Wasser umschpüèltè Jochpfôôle chò.
Konschtruktion
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Holzbrugg wyst füüf Fälder uff, wo è Stützwitti vo 17,5 Meter (nõch andrè Quällè 18,9 Meter[1]) , 17,6 Meter, 17,2 Meter, 15,2 Meter un 16,2 Meter hèn. D Hauptdraagkonschtruktion in Längsrichtig bschtòt uss eim doppeltè Sprèngwärch. Holzdillè bildè d Faarbaan. Selli ligèd uff Längsdräger, wo übber Querdräger un Hängesüülè d Laschtü i s Sprèngwärch witerleitè duèn. Diè drägendè Baudeil sin uss Eichèholz, d Vokleidig uss priisgünschtigerèm Nòòdelholz. Diè lichti Bruggèbreiti zwǜschè dè Wänd bedrait 5,05 Meter.
D Bruggèpfyler bschtôn jewyls uss èrè Reiè vo nüü, 9,8 Meter langè Eichè-Pfôôl, wo durch Holzbalchè un hölzerni Andreaschrütz mitènand vobundè sin. D Pfôôl sin bis zu dè Inschtandsetzig im Johr 2002 üppè 2 Meter in d Rhysollè ybundè worrè. Sitdèmm wörred sebbi vo èm Staalbedongbalchè drait, wo uff Boorpfôôl gründet isch.
Schifffaart
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Diè lichti Durchfaartshöchi vo dè Brugg isch so nidrig, dass d Schiffli vo dè Schwizerischè Schifffaartsgsellschaft Untersee/Rhy vor èm Unnèdurrèfaarè d Bugmaschtè, d Kabinè un s Sunnèsegel absènkè müèn.[2] Bi Hochwasser isch s Bauwärch nimmi passyrbar un Dièssèhoffè muè d Schifffaartsgsellschaft defür entschäddigè. D Brugg isch denn vo dè Faargäscht z Fuèß z umgòò, um uff dèrrè Sitè, wo in Faartrichtung lyt, in è andres Schiff yzschtygè.
Luèg au
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Literadur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Jörg Schlaich, Matthias Schüller: Ingenieurbaufüprer Baddè-Württèbärg. Bauwerk Volaag, Bèrlin 1999, ISBN 3-934369-01-4, S.74
- Hans Rudolf Stierli, Erwin Stucki, Paul Wüst: Vor dem Bau der N4: Die Rheinübergänge zwischen Stein am Rhein und Eglisau. I dè:Rhybrugg N4, Hrsg. Nationalstrõssèbüro vom Kanton Schafuusè, Meier Volaag Schafuusè 1995, ISBN 3-85801-112-6
Weblinggs
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Holzbrücke Diessenhofen-Gailingen – Sammlig vo Multimediadateie- Nationale Informationsstelle für Kulturgüter-Erhaltung: Diessenhofen, Rheinbrücke (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- IVS Dokumentation, TG 413.2.1, Diessenhofer Rheinbrücke (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) (PDF-Datei; 581 kB)
- R. Sehringer: Diessenhofen und die Bedeutung der Rheinbrücke (PDF-Datei; 114 kB)
Einzelnõchwys
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Hans Rudolf Stierli, Erwin Stucki, Paul Wüst: Vor dem Bau der N4: Die Rheinübergänge zwischen Stein am Rhein und Eglisau, S.31
- ↑ RailAway Kombi-Angebot Rheinfall & Schifffahrt URh (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
| Di nögscht Brugg flussufwärts: Ysèbaabrugg bi Hemmishoffè |
Bruggene öber de Rhy | Di nögscht Brugg flussabwärts: Rhybruggè Füèrthalè |
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Rheinbrücke_Diessenhofen–Gailingen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |