Sprooch vonere Minderhäit
E Sprooch vonere Minderhäit – im Standarddütsch «Minderheitensprache» – isch e Sprooch, wo im ene chlynere Deil vom ene Land vo deil Lüüt gredt wird und wo nit zu dr im Land dominierende Sprooch ghört.
Drum wärde öpe d Dialäkt oder Mundarte vo dr Standardsprooch vom Land nid als «Minderhäitesprooche» agluegt.
Es git i gwüssne Länder grossi Minderhäite vo dr Bevölkerig und drum e höchi Zahl vo Lüüt, wo so ne eigeti Sprooch rede, und in anderen Fäll ganz chlyni Volksgruppe und Sprooche, wo nume no es baar wenigi Lüüt bruuche. Vil vo dene Idiom sind d Sprooche vo altygsässne «indigene» Völker.
I vilne Fäll isch es so choo, ass dur d Politik und wäge wirtschaftleche und soziale Veränderige die chlyne Sprooche an Rand trükt worde sind, und vil drvo sind uf dr ganze Wält mit dr Zyt überhaupt als gredti Sprooch verschwunde. Die internazionali Kultur- und Sproochepolitik luegt jetz chly meh uf die gföördete Sprooche. Es isch e Froog vo der Politik für die viile Forme vo dr Kultur bi de Völker und Gselschafte.
Z Öiropa git’s sid 1992 d Öiropäischi Charta vo de Regional- und Minderheitesprooche. Für s Joor 2019 het d UNESCO s Internazionale Joor vo de indigene Sprooche usgrueffe.
Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Joachim Born, Sylvia Dickgießer: Deutschsprachige Minderheiten – Ein Überblick über den Stand der Forschung für 27 Länder. Institut für deutsche Sprache im Auftrag des Auswärtigen Amtes, Mannheim 1989, ISBN 3-922641-39-3 (Forschungsbericht über Deutsch als Minderheitensprache).
- Jan Wirrer (Hrsg.): Minderheiten- und Regionalsprachen in Europa. Westdeutscher Verlag, Opladen 2000, ISBN 3-525-26535-2 (online bei Digi20).