Schärmuuser
De Schärmuuser isch e Person, wo Schärmüüs jagt.
Urschprung[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Früener sin d'Schärmüüs noh vill zahlrycher gsi, usserdem hät s'Burè noh èn vil grösserè Stellèwert ka. D'Schärmüüs sin dorum als Schädling massiv bekämpft worrè. D'Spezialischtè für sell Bekämpfè sin d'Schärmuuser gsi. Für jedi Schärmuus hät d'r Schärmuuser è klyni Fangprämiè chriègt, wenn er d Schwänz vo dè Schärmuus abgää hèt, sèllèwäg sait mò sèllèrè d Schwanzprämiè. Nadürlich hät m'r mit sellènè Schärmüüs nüt mee aafangè chönnè, dorum isch d Schwanzprämiè so chly gsi. En Schärmuuser isch deshalb unter allènè Jäger als zimli gring aagluegèt worrè.
Stellèbeschryb[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Hützdaag (Stand: März 2019) git s datsächlich no aktivi Schärmuuser i dè Alemannia[1], z. B. z Buèchbärg. Vo sèllèm Schärmuuser git s èn Stellèbeschryb. Èn Schärmuuser hèt als Wärchzüg Schärmuusfallè, Schuuflè un Markyrungsschteckè dèby, wenn er übber d Flur schliicht, um Schärmuushüüfè z findè. Früè am Morgè stellt dè Schärmuuser d Muusfallè, idèm er èn Stugg vum Gang unter m Huufè freylegè duèt, un dört d Fallè stellt. Aaschlièßend deggt dè Schärmuuser s Loch zuè un markyrt s mit ènèm Steckè. Um d Mittagszit ummè sammlèt dè Muuser diè dotè Müüs widder y un schniidèt dè Schärmüüs für d Prämiè dè Schwanz ab. Für jeddè Schwanz git hützdaag è Prämiè vo öppè 150 Schwyzer Rappè.
Wärchzüüg vum Schärmuuser[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Wichtigscht Wärchzüüg vum Schärmuuser isch d Muusfallè. Früèner hèt èn Schärmuuser è klassischi Muusfallè bruucht, è sog. Schlagfallè, wo-nèn gschpanntè Metallbügel dè Schärmuus èn Schlag gää hèt. In neuerer Zit wörrèd Zangèfallè un Zǜlinderfallè statt dè Schlagfallè bruucht. Well d Zangèfallè dütlich wènniger koschtet wiè-nè Zǜlinderfallè, wörrèd meischtens Zangèfallè ygsetzt. Um d Schärmuusgäng frey z legè, bruucht dè Schärmuuser è Schuuflè, zum Markyrè vo dè (zuèdeggtè) Fallè eifachi Steckè. Nit z letscht muè dè Schärmuuser au è Messer im Sack haa, um d Schwänz abschniidè z chönnè.
Bruèfsschterbè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
S Dotèglöggli für dè Bruèfsschtand vum Schärmuuser isch glütet worrè, sit d Buèrè Kreiselmaayer statt Balchèmaayer zum Häuè bruuchèd un uff Ackerflächè d Schärmuus mit Räucherpatronè vogast wörrèd.
Hütigi Aawendig[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Well dè Bruèf vum Schärmuuser fascht völlig uusgschtorbè isch, wörd dè Uusdrugg nu no im übberdraitè Sinn bruucht. D'Gringschätzig vom Schärmuuser hät sich abber im Sinn bis hütt ghaaltè. Als Schärmuuser gilt è Person, wo alli no so gringi Iinamè mitnimmt. Bi dè Schnellschwätzer hèt mo vor è bar Johr dodèzuè s'Verb wulffen erfundè, noch em ehemoligè dütschè Bundespräsident Wulff. Öppert, wo wulfft, nimmt alles mit, wann-er chriègè cha, un qualifizyrt sich als èn Schärmuuser. Dè Uusdruck Schärmuuser hèt also ès Gschmäggli, öpè wiè'nè moderaats Schimpfwort.
Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Idiotikon: Schërmūser, Bd IV, Sp. 481
- Els. Wb.: Schërmuser, Bd. 1, Sp. 726a