Zyböri

De Theodor Bucher (Zyböri)

Dr Zyböri – wo mit em bürgerleche Name Theodor Bucher gheisse het – isch e Luzärner Wyhändler, Musiker und Mundartschriftsteller gsi. Er isch am 28. Mai 1868 z Hergiswil im Nidwaldnische uf d Wält cho und isch am 29. Dezämber 1935 z Luzärn gstorbe.

s Läbe

Dr Theodor Bucher het scho früh gärn d Lüüt underhalte; er isch als Zauberkünschtler, Buchredner und Sänger ufträtte. Fascht alli syni literarische Wärch het er under em Name Ziböri gschribe, was luzärndütsch für «Theodor» isch, eimol het er au under em Name Rohrspatz publiziert.

Er het Mundartgedicht gschribe; anne 1909 isch sin erscht Gedichtband usecho, wo 100 wildi Schoss heisst. Dezue ane er het au Theaterstück gmacht. Er gilt er als eine vo de bedütendschte Luzärner Mundartschriftsteller us de «klassische Zyt», wie-n-ere de Germanischt Walter Haas gseit het. I sine Gedicht chöme hüüffig Gedanke vor, wo mit algemeine Läbensgfüel z tue händ, und drum isch es nid lang ggange, und vil vo dene Stück sind vo Komponischte für Jodellieder gsetzt worde, bsunders vom Luzärner Musiker Alfred Leonz Gassmann und em Jooscht Marty.

Es bar Gedicht von iim sind i dr Anthology Schwyzer Meie abtrukt.

Derno het denn au sin Soon, dr Walter Bucher, under em Psöidonym Zyböri junior au Mundartsache gschribe, Gedicht und Churzgschichte, wie me i dr Zytschrift Schwyzerlüt vo anne 1954 cha läse.

Wärch

• Heimetland. Patriotische Szene mit Gesang, Theaterstück, 1911
• Rütli. Vaterländisches Schauspiel in einem Akt, 1917
• Muurblüumli, 1923
• Am Härdfüür, 1922
• Chlyni Wält. Chinderbüechli, 1922
• Wir wünschen Euch an. Ein Gratulationsbüchlein, 1922
• Deheime, 1928
• Hundert wildi Schoß I, 4 Uusgoobe vo 1909 bis 1922
• Neui hundert wildi Schoß, 1923
• Hundert Gedichte in Mundart (Wildi Schoß III), 1921, 1922
• No einisch Zyböri. Eine Auswahl von Mundartgedichten aus längst vergriffenen Bändchen des bekannten Luzerner Mundartdichters Theodor Bucher, 1979 (2. Uufloog 1980)

Literatur

• Walter Haas: Unser beliebtester Volksdichter. In: Luzerner Hauskalender. 167. Jahrgang. Luzern 1968.
• Walter Haas: Lozäärnerspròòch. Eine Geschichte der luzerndeutschen Mundartliteratur mit einem Verfasserlexikon und einem Lesebuch. Räber, Luzern/Stuttgart 1968.
• Walter Haas: Theodor Bucher. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Robert Räber: Luzerner Poeten. Gedichte von Zyböri, Peter Halter, Fridolin Hofer, 1957
• Der Volksdichter Zyböri. Sein Leben und seine Gedichte, 1974

Weblink

• dr Zyböri uf: ejdkv.ch